News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 515 |
| Number of Articles | 4,459 |
| Article View | 8,582,831 |
| PDF Download | 4,558,708 |
شکل‌گیری «نگرش ایمانی» در قرآن کریم: رهیافت الگوی کارکردی در روانشناسی اجتماعی | ||
| پژوهشنامه فلسفه دین (نامه حکمت) | ||
| Article 20, Volume 20, Issue 1 - Serial Number 39, April 1401, Pages 149-156 PDF (627.58 K) | ||
| Document Type: کوتاه | ||
| DOI: 10.30497/prr.2022.76223 | ||
| Author | ||
| سید سجاد طباطبائی نژاد* | ||
| استادیار گروه فرهنگ و تربیت، دانشگاه امام صادق (ع)، تهران، ایران. | ||
| Receive Date: 24 February 2022, Revise Date: 21 April 2022, Accept Date: 05 May 2022 | ||
| Abstract | ||
| «ایمان» و «نگرش» به ترتیب از محوری‌ترین مفاهیم در آموزه‌های دینی و روانشناسی اجتماعی هستند. برآیند پیوندیِ نزدیک میان حوزهٔ موضوعی نگرش در روانشناسی اجتماعی و مباحث قرآنی در حوزهٔ ایمان، اصطلاح «نگرش ایمانی» را ساخت می‌دهد، نگرشی که با رویکردی قرآنی و مبتنی بر الگوهای تکوین نگرش افراد در روانشناسی اجتماعی نسبت به متعلقات ایمان شکل گرفته است. در این میان، یکی از مهم‌ترین این الگوها الگوی کارکردی نام گرفته است که شکل‌گیری نگرش‌ها را مبتنی بر کارکرد خاص هر یک در رفع نیاز افراد تحلیل می‌نماید. در این پژوهش بر آن هستیم تا با روش توصیفی-تحلیلی و پای‌بندی به لوازم یک مطالعه میان‌رشته‌ای، از رهگذر الگوی کارکردی، مفهوم نگرش ایمانی و مهم‌ترین مؤلفه‌های مؤثر بر تکوین آن را از خلال آیات الهی مورد بازخوانی قرار دهیم و با مطالعه دقیق آیاتی که از طریق تأکید بر نیازهای خاص انسان یا اشاره به کارکرد برخی عوامل در گرایش انسان به زندگی مؤمنانه، درصدد انتقال آموزه‌ها به او برمی‌آیند، این مؤلفه‌ها را معرفی نماییم. بر اساس یافته‌های این پژوهش، قرآن با معرفی و تأکید بر موارد زیر تقویت نگرش ایمانی انسان‌ها را پی‌جویی می‌کند: «نیاز و فقر وجودی انسان نسبت به خدا»، «نیاز فطری به نیایش و پرستش کمالی برتر» به عنوان محوری‌ترین گرایش انسان، «کارکرد دفاعی و ایمنی‌جویی ایمان» از رهگذر مفهوم دینی توکل، «عزت و کرامت انسان مؤمن» از طریق توجه به ارزش وجودی او و به دنبال آن ایجاد خودپندارهٔ مثبت از خویش، «کارکرد معنابخشی و هدفمندسازی ایمان نسبت به زندگی»، و «تأکید بر غایتمندی زندگی». | ||
| Keywords | ||
| الگوی کارکردی; ایمان; روانشناسی اجتماعی; نگرش; نگرش ایمانی | ||
| References | ||
|
نهج البلاغه. بی‌تا. به کوشش صبحی صالح. قم: دار الهجره.
ابن بابویه. 1398 ق. التوحید. قم: جامعه مدرسین.
بارون، رابرت، دونا برن، و بلرتی جانسون. 1388. روانشناسی اجتماعی. ترجمه علی تحصیلی. تهران: کتاب آمه.
جوادی آملی، عبدالله. 1384. حیات حقیقی انسان در قرآن. تحقیق غلامعلی امین‌دین. قم: اسراء.
حسینی همدانی، سید محمدحسین. 1404 ق. انوار درخشان. تحقیق محمدباقر بهبودی. تهران: کتاب‌فروشی لطفی.
رزاقی، هادی. 1387. نگرش و ایمان در تربیت دینی. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
شکوهی یکتا، محسن. 1373. تعلیم و تربیت اسلامی؛ مبانی و روش‌ها. تهران: دفتر برنامه‌ریزی و تألیف کتب درسی.
طباطبائی، سید محمدحسین. 1417 ق. المیزان فی تفسیر القرآن. قم: جامعه مدرسین.
مهدوی، سید سعید. 1386. نگاهی به قصه و نکات تربیتی آن در قرآن. قم: بوستان کتاب.
Baron, Robert A., and Nyla R. Branscombe. 2012. Social Psychology. New York: Pearson Education. Crisp, Richard J., and Rhiannon N. Turner. 2010. Essential Social Psychology. Sage. Erwin, Philip. 2014. Attitudes and Persuasion. New York: Psychology Press. Katz, Daniel. 1960. “The Functional Approach to the Study of Attitudes.” The Public Opinion Quarterly 24(2): 163-204. | ||
|
Statistics Article View: 609 PDF Download: 377 |
||