News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 513 |
| Number of Articles | 4,443 |
| Article View | 8,475,939 |
| PDF Download | 4,499,523 |
تقریری از شیوه تسری مباحث معرفت‌شناختی به آموزه‌های عملی فقه | ||
| پژوهشنامه فلسفه دین (نامه حکمت) | ||
| Article 19, Volume 20, Issue 1 - Serial Number 39, April 1401, Pages 141-148 PDF (578.88 K) | ||
| Document Type: کوتاه | ||
| DOI: 10.30497/prr.2022.76222 | ||
| Author | ||
| محمد حسین صفایی* | ||
| دانش‌آموخته دکتری فلسفه، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران. | ||
| Receive Date: 24 February 2022, Revise Date: 21 April 2022, Accept Date: 05 May 2022 | ||
| Abstract | ||
| میزان اقبال به آموزه‌های عملی هر آئینی ارتباط مستقیمی با منطق استنباط در آن شریعت دارد. در همین راستا کارآمدی فقه، به عنوان شاخص‌ترین شاخۀ علوم اسلامی، در گرو پاسخگویی به نیازمندی‌ها و مقتضیات زمان خود است. مباحث نظری زیادی در خصوص شیوه صحیح استنباط یا استدلال -همچون توجیه باور یا چگونگی فهم متون- در مجامع علمی معاصر در حال طرح است. طبیعی است که فقه شیعی برای حفظ پویاییِ لازم باید در منطق استنباط و کشف احکام الهی این ملاحظات را مد نظر قرار داده، یا در صورت ردِّ آن، نسخه‌ای وزین را در مقابلش ارائه دهد. طبق یافته‌های این پژوهش، از طریق توصیف و تحلیل محتوا ارتباط میان سنت معرفتی معاصر با استنباط‌های فقهی در اسلام به راحتی قابل اثبات نیست. مهم‌ترین معضل تفاوت این دو ساحت با یکدیگر است. قبل از تسری و ملاحظۀ آرا در حوزه معرفت‌شناسی (ساحت نظر) با مباحث فقهی (ساحت عمل)، باید چگونگی ارتباط این دو حوزه با یکدیگر تبیین شود. طبیعی است که در صورت اثبات این ارتباط، امکان ارائه انواع ایده‌های معرفت‌شناختی در منطق استنباط آموزه‌های عملی دینی فراهم می‌شود. به نظر می‌رسد بتوان علم فلسفۀ اخلاق را به عنوان حلقه واسط این دو ساحت با یکدیگر دانست. ما در این مقاله به دنبال اثبات چگونگی ارتباط مفهوم حجّت اصولی با مفهوم استحقاق پاداش یا مجازات در فلسفۀ اخلاق و در مرحله بعد تبیین نحوۀ ارتباط پاداش و مجازات با توجیه در معرفت‌شناسی هستیم. در صورت اثبات این مدعا زمینۀ بهره‌برداری از مباحث نظری‌ای همچون ساختار توجیه باورها و یا عقلانیت باور در فقه و همخوانی هر چه بیشتر منطق استنباط در شریعت اسلامی با اسلوب علمی روز فراهم می‌شود. | ||
| Keywords | ||
| حجّت; توجیه; تعذیر; تنجیز; فلسفۀ اخلاق | ||
| References | ||
|
آذرگین، آروین، و غلامحسین توکلی. 1394. «امکان‌پذیری آکراسیا از منظر سقراط و ارسطو». پژوهش‌های فلسفی 16: 1-22.
اصفهانی، محمدحسین. 1404 ق. الفصول الغرویه. قم: دار احیاء العلوم.
انصاری، مرتضی. 1419 ق. فرائد الاصول. قم: مجمع الفکر اسلامی.
حسین‌زاده، محمد. 1398. عقل و روش عقلی. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
مجلسی، محمدباقر. 1403 ق. بحارالانوار. بیروت: مؤسسة الوفاء.
شیخ مفید، محمد بن محمد بن نعمان. 1413 ق. مختصر التذکره بالاصول الفقه. قم: المؤتمر العالمی لالفیه الشیخ المفید.
موسوی الخمینی، السید روح الله. 1389. صحیفه نور امام خمینی ره. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
طباطبایی، و دیگران. 1341. بحثی درباره مرجعیت و روحانیت. تهران: شرکت سهامی انتشار.
مظفر، محمدرضا. 1370. اصول فقه. قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه.
الهاشمی الشاهرودی، السید محمود. 1417 ق. بحوث فی علم الأصول. قم: مرکز الغدیر للدراسات الاسلامیه. | ||
|
Statistics Article View: 319 PDF Download: 305 |
||