دانشگاه امام صادق علیه السلام
معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه امام صادق علیه السلام
سامانه جامع رسانه‌های جمهوری اسلامی ایران
پرتال نشریات علمی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری MSRT
پایگاه استنادی علوم جهان اسلام - ISC
ISI Web of Science
Scopus Elsevier
SJR
پایگاه دوآج
پایگاه مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی - SID
پایگاه مجلات تخصصی نور - Noormags
بانک اطلاعات نشریات کشور - Magiran
پرتال جامع علوم انسانی - Ensani
پایگاه مرجه دانش - Civilica
پایگاه مرجع مجلات علمی
مرکز منطقه‌ای اطلاع‌رسانی علوم و فناوری

 News

 Statistics

Number of Journals20
Number of Issues513
Number of Articles4,443
Article View8,475,817
PDF Download4,499,214
نادری, . (2018). بررسی ضرورت و امکان توجه قضات به ملاحظات اخلاقی و جایگاه آن در صدور آرای قضائی از دیدگاه مکاتب حقوقی و نظام قضائی اسلام. Islamic Political Thought, 3(2), 161-180. doi: 10.30497/hcr.2022.241615.1018
محمد حسین نادری. "بررسی ضرورت و امکان توجه قضات به ملاحظات اخلاقی و جایگاه آن در صدور آرای قضائی از دیدگاه مکاتب حقوقی و نظام قضائی اسلام". Islamic Political Thought, 3, 2, 2018, 161-180. doi: 10.30497/hcr.2022.241615.1018
نادری, . (2018). 'بررسی ضرورت و امکان توجه قضات به ملاحظات اخلاقی و جایگاه آن در صدور آرای قضائی از دیدگاه مکاتب حقوقی و نظام قضائی اسلام', Islamic Political Thought, 3(2), pp. 161-180. doi: 10.30497/hcr.2022.241615.1018
نادری, . بررسی ضرورت و امکان توجه قضات به ملاحظات اخلاقی و جایگاه آن در صدور آرای قضائی از دیدگاه مکاتب حقوقی و نظام قضائی اسلام. Islamic Political Thought, 2018; 3(2): 161-180. doi: 10.30497/hcr.2022.241615.1018

بررسی ضرورت و امکان توجه قضات به ملاحظات اخلاقی و جایگاه آن در صدور آرای قضائی از دیدگاه مکاتب حقوقی و نظام قضائی اسلام

تحقیقات حقوق شهروندی
Volume 3, Issue 2 - Serial Number 6, August 1397, Pages 161-180    PDF (492.3 K)
Document Type: مقاله پژوهشی
DOI: 10.30497/hcr.2022.241615.1018
Author
محمد حسین نادری*
دانشجوی دکترای حقوق عمومی، دانشگاه امام صادق علیه‌السلام، تهران، ایران.
Receive Date: 04 October 2018,  Revise Date: 22 November 2018,  Accept Date: 16 December 2018 
Abstract
تصمیم‌گیرى قضائى یکی از مهم‌ترین و بارزترین موقعیت‌هایی است که اثر تضارب آرای مکاتب مختلف حقوقی در آن به وضوح دیده می‌شود. قضات در این زمینه که آیا قوانین حتی‌الامکان باید «به‌صورت مکانیکی» اِعمال گردند یا خیر؟ اختلاف‌نظر دارند. در اینکه حجت‌های اخلاقی چه نقشی را باید در آرای قضائى ایفا کنند و به‌کارگیری ملاحظات اخلاقی چه معنایی دارد و از چه منابع اخلاقی می‌توان استفاده کرد؛ دیدگاه‌های متفاوتی وجود دارد. بحث از رابطه حقوق و اخلاق و مداخله ملاحظات اخلاقی در صدور آرای قضائى یکی از مسائل کهن «فلسفه حقوق» و بحثی پرچالش و قدیمی است و طیف گسترده‌ای از نظریه‌ها را دربرمی‌گیرد که یک سر آن ناظر به گسست حقوق و اخلاق و طیف دیگر آن به هم‌پوشانی حداکثری حقوق و اخلاق منجر می‌شود که بر این اساس مکاتب فلسفی مختلفی پدید می‌آیند.
در مقاله پیش‌رو که پژوهشی توصیفی ـ تحلیلی و برمبنای روش اسنادی است تلاش شده تا دیدگاه‌های متفاوت در مکاتب مختلف حقوقی و در نظام قضائى اسلام، از نظر میزان مداخله ملاحظات اخلاقی در صدور آرای قضائى مورد بررسی قرارگرفته و نیز تبیین می‌شود که هر دیدگاه فکری تا چه میزان ورود هنجارهای اخلاقی در آرای قضات را مجاز می‌دانند.
Keywords
مکاتب حقوقی; ملاحظات اخلاقی; تصمیم‌گیری قضائی; نظام قضائى اسلام; فلسفه حقوق
References
  1. قرآن کریم.
  2. نهج‌البلاغه (1379). ترجمه محمد دشتی، انتشارات مؤسسه فرهنگی تحقیقاتی امیرالمؤمنین (علیه‌السلام).
  3. ابدالی، مهرداد (1393). فلسفه حقوق و نظریه‌های حقوقی. تهران: انتشارات مجد.
  4. ابن ابی جمهور، محمد بن زین‌الدین (1403ق). عوالی اللئالی الغریزیه فی الاحادیث الدینیه. قم: انتشارات سیدالشهدا (علیه‌السلام).
  5. اج. ال. ای. هارت (1380). «پوزیتیویسم و جدایی حقوق و اخلاق»، ترجمه سیدقاسم زمانی. نشریه اطلاعات سیاسی ـ اقتصادی، خرداد و تیر، (165-166)، صص 74-85.
  6. اشتراوس، لئو (1375). حقوق طبیعی و تاریخ. ترجمه باقر پرهام. تهران: نشر آگاه.
  7. انصاری، باقر (1383). «موضوعیت یا طریقیت داشتن قوانین برای قاضی». نشریه نامه مفید، (46)، صص. 99-122.
  8. بابایی، ایرج (1386). «مبانی نظری رویکرد تحلیل اقتصادی حقوق». مجله پژوهش حقوق و سیاست، (23)، صص. 13-60.
  9. توکلی، حمید و رهبرپور، محمدرضا (1396). «دادرسی عادلانه در آموزه‌های جزایی اسلام». نشریه معرفت، (233)، صص. 89-102.
  10. جاوید، محمدجواد و رستمی، مرتضی (1394). «ابعاد نظری و آثار عینی حقوق طبیعی در اسناد و آرای حقوق بشری». فصلنامه مطالعات حقوق عمومی، 45(3)، صص. 449-470.
  11. جوادی آملی، عبدالله (1389). تفسیر تسنیم. قم: انتشارات اسراء.
  12. چینهنگو، آستین (1394). مبانی فلسفه حقوق. ترجمه هیبت‌الله نژندی منش. تهران: انتشارات خرسندی.
  13. حاجی ده‌آبادی، احمد و رجبی، محمد (1394). «تأملی بر مقررات توبه در قانون مجازات اسلامی مصوب 1392». مجله حقوق اسلامی، سال دوازدهم، (46)، صص. 7-30.
  14. حرعاملی، محمد بن حسن (1416ق). وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه. قم: انتشارات آل البیت.
  15. زمانی، سیدقاسم (1380). «پوزیتیویسم و جدایی حقوق و اخلاق». نشریه اطلاعات سیاسی ـ اقتصادی، خرداد و تیر، (165-166) به نقل از: R.Positivism.EPIL.Vol7.p.385
  16. طالبی، محمدحسین (1380). «نظریه حقوق طبیعی در فلسفه حقوق». نشریه معرفت، مهر، (46)، صص. 76-82.
  17. غمامی، سیدمحمدمهدی و عزیزی، حسین (1395). «تحلیل انتقادی رویکردهای اثباتی به قانون بررسی موردی دیدگاه‌های هانس کلسن و هارت». نشریه مطالعات حقوق عمومی، بهار، 46(1)، صص. 139-160.
  18. فضائلی، مصطفی (1387). دادرسی عادلانه. تهران: انتشارات شهر دانش.
  19. قربان‌نیا، ناصر (1383). «قرائت‌های گوناگون از حقوق طبیعی». نشریه حقوق اسلامی، (1)، صص. 37-58.
  20. کاتوزیان، ناصر (1365). فلسفه حقوق. تهران: انتشارات بهنشر.
  21. کیوانفر، شهرام (1388). «اخلاقی بدون وظیفه اطاعت از قانون». فصلنامه حقوق، (13و 14).
  22. موراوتز، توماس (1391). فلسفه حقوق؛ مبانی و کارکردها. ترجمه بهروز جندقی. تهران: انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
  23. واقع نوریان، ایوب و محمدنسل، غلامرضا (1399). «واقع‌گرایی در تصمیم‌گیری کیفری». نشریه پژوهش‌های حقوق جزا و جرم‌شناسی، پاییز و زمستان، (16)، صص. 113-134.
 

  1. R. Positivism.EPIL.Vol7.
  2. ALF Ross: On Law and Justice (Berkeley University of California Press, 1959).
  3. Iglesias Vila, Marisa (2001). Facing Judicial Discretion. Legal Knowledge and Right Answers Revisited (Boston: Kluwer Academic Publishers).
  4. Kelsen, Hans (2005). General Theory of law and State. New York: Routledge.
  5. Patterson, Dennis Michael (2010). A Companion to Philosophy of Law and Legal Theory. Chicago: Wiley-Blackwell.
Statistics
Article View: 208
PDF Download: 246


Journal management system. designed by sinaweb