News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 513 |
| Number of Articles | 4,443 |
| Article View | 8,475,843 |
| PDF Download | 4,499,253 |
از تراکنش «صمیمیت» و «مودّت» در اجتماع منزلی تا «ارتباطات اثربخش» در اجتماع مدنی | ||
| دین و ارتباطات (دانشگاه امام صادق/ نامه صادق) | ||
| Article 2, Volume 28, Issue 2, December 1400, Pages 403-375 PDF (525.63 K) | ||
| Document Type: علمی-پژوهشی | ||
| DOI: 10.30497/rc.2022.76093 | ||
| Authors | ||
| حامد آثاری* 1; محمد هادی همایون2 | ||
| 1دانش‌آموخته دکتری معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات، دانشگاه امام صادق(علیه‌السلام)، تهران، ایران | ||
| 2استاد دانشکده معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات، دانشگاه امام صادق(علیه‌السلام)، تهران، ایران | ||
| Receive Date: 16 March 2022, Accept Date: 16 March 2022 | ||
| Abstract | ||
| این پژوهش به مطالعۀ مفهوم «صمیمیت» در اجتماع منزلی به‌عنوان رمز «اثربخشی ارتباطات خانوادگی» و کمک‌گرفتن از این مشخصه برای اثربخشی دیگر انواع ارتباطات در اجتماع مدنی انسانی می‌پردازد. در این مقاله با کمک‌گرفتن از روش تحقیق تحلیلی ـ استنتاجی نسبتی میان مفهوم «صمیمیت» در اندیشۀ اندیشمندان حوزۀ مطالعات خانواده، با مفهوم «ارتباطات تراکنشی» از منظر اندیشمندان علوم ارتباطات و معارف قرآنی و روایی درباره «خانواده» برقرار شده است. ابتدا از منظرگاه «ارتباطات تراکنشی» ـ که از جمله کامل‌ترین منظرگاه‌های مطالعۀ «ارتباطات انسانی» است ـ به مفهوم «صمیمیت» به‌عنوان اصلی‌ترین مشخصۀ «ارتباطات خانوادگی» توجه شده است و فرایند «تراکنش صمیمیت» و در نتیجه حاکم‌شدن روح صمیمیت در «ارتباطات خانوادگی» بر آن اساس توضیح داده شده است. سپس نسبت آن با مفهوم قرآنی «مودّت» مورد مداقّه قرار گرفته است و «اثربخشی ارتباطات خانوادگی» در سایه «تراکنش صمیمیت» و «تراکنش مودّت» مورد تعلیل واقع شده است. در ادامۀ راهکار اثربخشی ارتباطات در اجتماع مدنی، تعمیم این دو خصیصه «ارتباطات خانوادگی» به دیگر «ارتباطات اجتماعی» و تشکیل «خانوادۀ گستردۀ ایمانی» معرفی شده و مفاهیم «ابوّت اجتماعی»، «بُنوّت اجتماعی» و «اخوّت اجتماعی» تبیین شده است. | ||
| Keywords | ||
| ارتباطات خانوادگی; ارتباطات تراکنشی; تراکنش صمیمیت; تراکنش مودّت; ارتباطات اثربخش اجتماعی; خانوادۀ گستردۀ ایمانی; ابوّت اجتماعی; بُنوّت اجتماعی; اخوّت اجتماعی; سپهر ارتباطی; سپهر معنایی | ||
| References | ||
|
قرآن‌کریم، ترجمه ناصر مکارم شیرازی (1373). قم: دار القرآن الکریم.
نهج‌البلاغه. قم: انتشارات دارالهجره.
ابن‌المنظور، محمدبن‌مکرم (1414ق). لسان‌العرب. بیروت: دار صادر.
اربر، رالف؛ اربر، مائورین وانگ (1390). روابط صمیمانه (مسائل، نظریه‌ها و اصول پژوهش) (عابدین جواهری و عزیزالله تاجیک اسماعیلی، مترجمان). تهران: کتاب ارجمند.
اعتمادی، عذرا (1387). «افزایش صمیمیت زناشویی». نشریه تازه‌های روان‌درمانی، پاییز و زمستان، شماره 49 و 50، صص 42-21.
آمدی، عبدالواحد بن‌محمد (1366). غررالحکم و دررالکلم. قم: انتشارات دفتر تبلیغات.
باگاروزی، دنیس الف. (1393). تکنیک‌های افزایش صمیمیت در زوج‌درمانی (زهرا اندوز و حسن حمیدپور، مترجمان). تهران: کتاب ارجمند.
پارسانیا، حمید (1391). جهان‌های اجتماعی. قم: کتاب فردا.
جابری‌منش، عذرا؛ شیری، اردشیر؛ تابان، محمد (1398). «فهم شکل‌گیری صمیمیت سازمانی با استفاده از روش داده‌بنیاد». فصلنامه علمی ـ پژوهشی مدیریت سازمان‌های دولتی، دوره 7، شماره 2، بهار، صص 26-11.
جوادی آملی، عبدالله (1388). روابط بین‌الملل در اسلام، تحقیق سعید بندعلی. قم: اسراء.
حرّعاملی، محمد بن‌حسن (1409 ق). وسائل‌الشیعه. قم: مؤسسه آل‌البیت.
حسینی، فریده‌سادات و همکاران (1394). «بررسی صمیمیت زناشویی در دوران میانسالی، نقش ویژگی‌های شخصیتی زوجین». فصلنامه فرهنگی ـ تربیتی زنان و خانواده، سال نهم، شماره 30، بهار.
خجسته‌مهر، رضا؛ موحّدی، معصومه؛ رجبی، غلامرضا (1389). «تأثیر آموزش صمیمیت بر افزایش صمیمیت ارتباطی زوجین». مجله دستاوردهای روان‌شناختی، دانشگاه شهید چمران اهواز، دوره چهارم، شماره1، بهار و تابستان، صص 68-53.
خمسه، اکرم؛ حسینیان، سیمین (1387). «بررسی تفاوت‌های جنسیتی بین ابعاد مختلف صمیمیت در دانشجویان متأهل». فصلنامه مطالعات زنان، سال 6، شماره 1، بهار و تابستان، صص 52-35.
دلشاد تهرانی، مصطفی (1385). «جلوه‌ای از اصل مودّت و رحمت در سیره خانوادگی پیامبر اعظم(9)». نشریه تخصصی الهیات و حقوق، شماره 22-21، پاییز و زمستان، صص 16-3.
راغب اصفهانی، حسین بن‌محمد (1388). ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن (سید غلامرضا خسروی حسینی، مترجم). تهران: مرتضوی.
رحیمی، ماریا؛ رضایی، محمد (1396). «مطالعه سیر تحول صمیمیت و روابط شخصی در خانواده ایرانی». نشریه مطالعات زن و خانواده، بهار و تابستان، دوره پنجم، شماره 1، صص 77-53.
رضایی، جواد و همکاران (1392). «تأثیر آموزش سبک زندگی اسلام‌محور با تأکید بر نظام خانواده بر صمیمیت زوجین اراک». نشریه مطالعات روان‌شناختی، دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه الزهرا، دوره 9، شماره 3، پاییز، صص 106-79.
شاه‌آبادی، محمد‌علی (1380). شذرات المعارف. تهران: ستاد بزرگداشت مقام عرفان و شهادت.
طباطبایی، محمدحسین (1374). ترجمه تفسیر المیزان (سید محمدباقر موسوی همدانی، مترجم). قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
طریحی، فخرالدین بن‌محمد (1375). مجمع البحرین. تهران: مرتضوی.
عاملی، ابراهیم (1360). تفسیر عاملی. تهران: صدوق.
عباس‌پور، عباس؛ باروتیان، هدی (1389). «بررسی رابطه ارتباطات اثربخش و عملکرد سازمانی (براساس مدل اچیو) در واحدهای ستادی شرکت ملی گاز ایران در سال 1388». فصلنامه مدیریت و منابع انسانی در صنعت نفت، سال چهارم، شماره 10، بهار.
فرهنگی، علی‌اکبر (1373). «ارتباطات میان‌‌فردی اثربخش». نشریه فرایند مدیریت و توسعه، پاییز و زمستان، شماره 27-26، صص 22-11.
فرهنگی، علی‌اکبر (1395). ارتباطات انسانی، ویرایش دوم. تهران: خدمات فرهنگی رسا.
قرشی، سید علی‌اکبر (1377). تفسیر أحسن‌الحدیث. تهران: بنیاد بعثت.
قرطبی، محمد بن‌احمد (1364). الجامع الاحکام القرآن. تهران: ناصرخسرو.
لطفی‌زاده، عباس؛ زاهدی، محمدجواد؛ گلابی، فاطمه (1398). «چرخش مضمونی در تبیین روابط زن و مرد در خانواده: ظهور جامعه‌شناسی صمیمیت». نشریه زن در فرهنگ و هنر، دوره 11، شماره 1، بهار، صص 131-109.
مجلسی، محمدباقر بن‌محمدتقی (1404ق). بحار الانوار. لبنان: مؤسسه الوفاء بیروت.
محسنیان‌راد، مهدی (1392). ارتباطات انسانی. تهران: سمت.
مصطفوی، حسن (1360). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
مطهری، مرتضی (1369). نظام حقوق زن در اسلام، ج1. تهران: صدرا.
مطهری، مرتضی (1387). یادداشت‌های استاد مطهری، ج5. تهران: انتشارات صدرا.
مطهری، مرتضی (1389 الف). آشنایی با قرآن، ج8. تهران: انتشارات صدرا.
مطهری، مرتضی (1389 ب). نقدی بر مارکسیسم. تهران: صدرا.
مکارم شیرازی، ناصر (1374). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
نراقی، ملّا احمد (1386). معراج السعادة. قم: دفتر نشر مصطفی.
نصیرالدین طوسی، محمد بن‌محمد (1356). اخلاق ناصری، تنقیح و تصحیح مجتبی مینوی و علیرضا حیدری. تهران: خوارزمی.
ورمقانی، حسن (1398). راهکارهای اثربخشی محبت در روابط درون خانواده از منظر آیات و روایات. تهران: آوای نور.
هاشمیان، کیانوش؛ امیری، ربابه (1386). «رابطه عمل به باورهای دینی و میزان صمیمیت زنان دانشجوی تهرانی با همسران‌شان». فصلنامه مطالعات جوانان، شماره 9-8، بهار و تابستان، صص 71-55.
Adler, Ronald B.; Rodman, Georg (2006). Understanding Human Communication. New york: Oxford University Press.
Ahmad Pazil, Nur Hafeeza (2018). Friendship & Intimacy: Exploring Malaysian Students’ Experiences of Living Temporarily Abroad, (Doctoral Dissertation). Lancaster University, England.
Derlega, Valerian J. (1984). Communication, Intimacy & Close Relationships. Orlando, Florida: Academic Press, INC.
Gabb, Jacqui (2008). Researching Intimacy in Families. New York: Palgrave Macmillan.
Gamble, Teri Kwal; Gamble, Michael W. (2014). Interpersonal Communication: Bulding Connections Together. USA. California: Sage.
Griffin, Em (2011). A First Look at Communication Theory. NY: McGraw-Hill.
Morreale, Sherwyn P., Spitzberg Brian H., Barge, J. Kevin (2007). Human communication: Motivation, Knowledge and skills. Canada: Thomson Wadsworth.
Reis, H. T. & Shaver: (1988). Intimacy as an interpersonal process, In S. Duck (Ed.), Handbook of personal relationships, 367-389. Chichester, England: Wiley.
Segrin, Chris; Flora, Jeanne (2005). Family Communication. Mahwah NJ. Lawrence Erlbaum Associates.
Strong, Bryan; DeVault, Christine; Cohen, Theodore F. (2011). The Marriage & Family Experience: Intimate Relationships in a Changing Society. Canada: Wadsworth Cengage Learning.
Wünsch, Carsten (2008). Transactional Models, In: The international Encyclopedia of communication, Ed. Donsbach, Wolfgang, Malden. MA: Black well, Vol. V. | ||
|
Statistics Article View: 632 PDF Download: 729 |
||