News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 513 |
| Number of Articles | 4,443 |
| Article View | 8,475,848 |
| PDF Download | 4,499,263 |
اعتبارسنجی روایات سدّ الابواب و بررسی صحّت انتساب آن به خلیفه اول با رویکرد تاریخی | ||
| مطالعات قرآن و حدیث | ||
| Article 5, Volume 15, Issue 2 - Serial Number 30, January 1401, Pages 91-112 PDF (447.56 K) | ||
| Document Type: علمی - پژوهشی | ||
| DOI: 10.30497/qhs.2022.240457.3240 | ||
| Authors | ||
| محمدحسین نقی زاده* 1; صمد عبداللهی عابد2 | ||
| 1دانشجوی کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران. | ||
| 2دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران. | ||
| Receive Date: 12 August 2021, Revise Date: 23 September 2021, Accept Date: 02 March 2022 | ||
| Abstract | ||
| روایات سد الابواب به معنای حدیث بستن درب‌ها، به روایاتی اطلاق می‌گردد که بر اساس آن‌ها، خداوند به پیامبرش (ص) وحی فرمود که درب تمام خانه‌هایی که به سوی مسجد نبوی باز می‌شود را به جز درب خانه‌ی علی(ع)، سد کند. کتب روایی اهل‌سنت، این حدیث را در مورد ابوبکر نیز نقل کرده‌اند که پیامبر (ص)، دستور داد تا تمام درها را به جز درب خانه‌ی ابوبکر، سدّ کنند. در مورد ضرورت این پژوهش و نیاز آن به میان‌رشتگی، افزودنی است که علوم حدیث، همواره از چاشنی تعصّبات و جانب‌داری‌های مذهبی برخودار بوده است و به همین دلیل، اختلافات بسیاری در آن به چشم می‌خورد. یکی از این اختلافات، اعتبار روایات سدّ الأبواب است که در مورد ابوبکر نقل شده است که کم و کیف این اختلافات در آثار دیگر به تفصیل بیان شده است. نوشتار حاضر، در صدد آن است تا از رهرو پژوهشی میانرشتهای در دو نوع روشی و نظری، و با تطبیق و تلفیق علوم حدیثی و علم تاریخ، به تحلیل و بررسی این روایت و واکاوی اعتبار آن بپردازد و در این راه، سعی بر آن است تا با تطبیق داده‌های تاریخی مرتبط با داده‌های علوم حدیثی در مورد روایات مورد بحث، و نیز تحلیل داده‌ها، به بررسی موضوع مورد بحث مبادرت ورزد. بر اساس یافته‌های پژوهش حاضر، روایات سدّ الابواب در مورد ابوبکر، با مسلّمات تاریخی در تعارض است؛ چرا که منزل ابوبکر در زمان صدور این حدیث، در مدینه نبود؛ بلکه در یکی از وادی‌های اطراف مدینه به نام سُنح قرار داشت که از مسلمات تاریخی است که مورخان فریقین، آن را نقل کرده‌اند. بر این اساس، به نظر می‌رسد که روایات موردبحث، روایاتی جعلی باشد که در زمان بنی‌امیّه و برای اعتبار بخشیدن به مذهب خلفا، و در نتیجه افزایش نفوذ و قدرت و ثبات سیاسی وضع شده باشد . | ||
| Keywords | ||
| سدّ الابواب; نقد حدیث; علی بن ابیطالب(ع); ابوبکر; وادی سُنح. | ||
| References | ||
|
قرآن کریم.
ابن ابی الحدید، عبدالحمید (1404ق)، شرح نهج البلاغه، قم: مکتبة آیةالله المرعشی النجفی.
ابن أثیر، علی بن أبیالأکرم (1385ق)، الکامل فی التاریخ، بیروت: دار صادر.
ابن بابویه، محمد بن علی (1378ش)، عیون أخبار الرضا (ع)، تحقیق مهدی لاجوردی، تهران: جهان.
ابن بابویه، محمد بن علی (1385ش)، علل الشرائع، قم: داوری.
ابن حنبل، احمد بن محمد (1416ق)، مسند الإمام أحمد ابن حنبل، تحقیق جمعی از محققان، بیروت: مؤسسة الرسالة.
ابن خلدون، عبدالرحمن بن محمد (1408ق)، دیوان المبتدأ و الخبر فى تاریخ العرب و البربر و من عاصرهم من ذوى الشأن الأکبر، تحقیق شحادة، خلیل، بیروت: دارالفکر، چ دوم.
ابن سعد، محمد (1410ق)، طبقات الکبری، تحقیق محمد بن عبدالقادر عطا، بیروت: دارالکتب العلمیة.
ابن شهر آشوب، محمد بن علی (1376ق)، مناقب آل أبی طالب، نجف: مکتبة الحیدریة.
ابن عساکر، علی بن حسن (1415ق)، تاریخ مدینة دمشق، تحقیق علی شیری، بیروت: دارالفکر.
ابن کثیر، اسماعیل بن عمر (1407ق)، البدایة والنّهایة، بیروت: دارالفکر.
ابن هشام، عبدالملک، (بیتا) السیرة النّبویة، تصحیح جمعی از مصحّحان، بیروت: دار المعرفة.
اسکندری، نصر بن عبدالرحمن (1425ق)، الأمکنة و المیاه و الجبال و الآثار، ریاض: مرکز الملک فیصل للبحوث و الدراسات الاسلامیه.
اسماعیلی، مهران، (1398ش) «تعیین محدوده یثرب/مدینه در دوره پیامبر؛ رویکردی انتقادی به مطالعه‌های خاورشناسی»، پژوهش های تاریخی، سال 11، شماره 21، صص35-49.
امینی، عبدالحسین، (1368ش) الغدیر، ترجمهی گروهی از نویسندگان، تهران: کتابخانهی بزرگ اسلامی.
بخاری، محمد بن اسماعیل (1410ق)، صحیح بخاری، تحقیق جمعی از محققان، قاهره: وزارة الأوقاف.
بلاذری، احمد بن یحیی (1417ق)، جمل من انساب الأشراف، تحقیق جمعی از محققان، بیروت: دارالفکر، چ اول.
بیهقی، احمد بن حسین (1405ق)، دلائل النبوه و معرفه احوال صاحب الشریعه، بیروت: دارالکتب العلمیه.
پاکتچی، احمد، (1390ش) روش تحقیق تخصصی، تهران: انتشارات انجمن علمی امام صادق (ع).
ترمذی، محمد بن عیسی (1419ق)، الجامع الصحیح و هو سنن الترمذی، تحقیق: شاکر، احمد محمد، قاهره: دارالحدیث.
حازمی، محمد بن موسی (بیتا)، الاماکن او ما اتفق لفظه و افترق مسماه من الامکنة، بیجا: بینا.
حسینی میلانی، علی (1388ش)، نگاهی به حدیث سدّ الأبواب، قم: مرکز حقائق اسلامی.
حموی، یاقوت بن عبدالله (1995م)، معجم البلدان، بیروت: دار صادر، چ دوم.
خطیب، محمد عجاج (1409ق)، اصول الحدیث علومه و مصطلحه، بیروت: دارالفکر.
درزی، قاسم و همکاران (1392ش)، «گونهشناسی مطالعات بینارشتهای در مطالعات قرآنی»، فصلنامه مطالعات میانرشتهای در علوم انسانی، سال 5، شماره 4، صص73-102.
ذهبی، محمد بن احمد، (1413ق) تاریخ الإسلام و وفیات المشاهیر و الأعلام ، تحقیق تدمری، عمر عبدالسلام، بیروت: دارالکتب العلمیة، چ دوم.
رفعت، محسن، (1396ش) «دلالت اصطلاح الخلفاء الراشدون در روایات فریقین»، مطالعات قرآن و حدیث، سال 11، شماره 21.
شوشتری، قاضی نورالله، (1404ق) احقاق الحق و إزهاق الباطل، قم: مکتبة آیة الله المرعشی النجفی.
صبحی صالح، (1984م) علوم الحدیث ومصطلحه، بیروت: دارالعلم للملایین.
طبری، محمد بن جریر (1387ق)، تاریخ الاُمَم والملوک، تحقیق ابراهیم، محمد أبوالفضل، بیروت: دار التراث، چ دوم.
طحاوی، احمد بن محمد (1415ق)، شرح مشکل الآثار، تحقیق شعیب الأرنؤوط، بیروت: مؤسسة الرّسالة.
عبداللهی عابد، صمد (1385ش) «جایگاه علی(ع) در قرائت»، مجله الهیات و حقوق اسلامی، دانشگاه سیستان و بلوچستان، سال 3، شماره 3، صص 42-97.
عسقلانی، ابن حجر (1379ق)، فتح الباری فی شرح صحیح البخاری، بیروت: دار المعرفة.
عسکری، سید مرتضی (1375ش)، پژوهش و بررسی تحلیلی مبانی اندیشه‌های اسلامی در دیدگاه دو مکتب، تهران: رایزن.
عطیه، ماجد بن احمد (1434ق)، حدیث سدّ الأبواب الّا باب علی (ع)، کربلا: العتبة الحسینیة المقدّسة.
قراملکی، احد فرامرز (1390ش)، روششناسی مطالعات دینی، مشهد: دانشگاه علوم اسلامی رضوی.
کردی، محمد طاهر (1420ق)، التاریخ القویم لمکة و بیت الله الکریم، بیروت: دار خضر.
کلینی، محمد بن یعقوب (1407ق)، الکافی، تحقیق جمعی از محققان، تهران: دارالکتب الإسلامیة.
کیخا، حسینعلی و دیگران (1395)، «تأمّلاتی درباره حدیث «سدّوا الابواب»، علوم قرآن و حدیث، شماره 48، صص143-164.
مسلم نیشابوری، ابن حجاج (1412ق)، صحیح مسلم، تحقیق فؤاد عبدالباقی، قاهره: دارالحدیث.
مصلایی پور، عباس و همکاران (1392ش)، «تحلیل انتقادی شروح و تفاسیر حدیث یکون بعدی اثنا عشر خلیفه»، مطالعات قرآن و حدیث، سال 7، شماره 13، صص5-28.
مقریزی، أحمد بن علی (1420ق)، إمتاع الأسماع بما للنبى من الأحوال و الأموال و الحفدة و المتاع، تحقیق النمیسی، محمد، بیروت: دارالکتب العلمیة.
ملکیان، مصطفی، (بی تا)، روش شناسی تحقیق در علوم انسانی، وبلاگ شخصی دکتر ملکیان: http://malakeyan.blogfa.com/post/16
نجدی، محمد بن عبدالوهاب، (1418ق)، مختصر سیرة الرّسول، ریاض: وزارة الشئون الإسلامیة والأوقاف والدعوة والإرشاد.
نجفی، محمدباقر (1364ش)، مدینه شناسی، تهران: شرکت قلم.
نسائی، احمد بن علی (1411ق)، المجتبی من السنن، تحقیق بنداری، عبدالله بیروت: دارالکتب العلمیة.
واقدی، محمد بن عمر (1409ق)، کتاب المغازی للواقدی، تحقیق مارسدن جونس، بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، چ سوم.
هاشمی بصری، محمد بن سعد، (1410ق)، طبقات الکبری، تحقیق محمد عبدالقادر عطا، بیروت: دارالکتب العلمیة.
یعقوبی، احمد أبی بن یعقوب (1379ق)، تاریخ الیعقوبی، بیروت: دار صادر.
Bruun, H, J. & Hukkinen, K. & Huutoniemi, J. & Klein, T. (2005), Promoting Interdisciplinary, New York. Schacht, J. (1979), the Origins of Muhammadan Jurisprudence, Great Britain. Schoeler, G., (1989), Mundliche Thora und Hadit: Uberliefrung, Schreibverbot, Reduktion, Der Islam, No: 79. Schoeler, G., (2006), The Oral and the Written in Early Islam, pp. 111-140, New York. Klein, J.T, & Newell, W. (1997), Advancing interdisciplinary studies. In J.Gaff and J.Ratcliffe (Eds), Handbook of the undergraduate curriculum: A comprehensive guide to purposes, structures, practices, and changes, san Frrancisco: Jossey-Bass. Motzki. H, (2001), “The Collection of the Quran: A Reconsideration of Western Views in Light of Recent Methodological Developments”, Der Islam, No: 78. | ||
|
Statistics Article View: 1,642 PDF Download: 701 |
||