News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 513 |
| Number of Articles | 4,443 |
| Article View | 8,475,829 |
| PDF Download | 4,499,217 |
ارزیابی حدیث به روش «تحلیل فهرستی»: دیدگاه ها و مبانی | ||
| مطالعات قرآن و حدیث | ||
| Article 3, Volume 15, Issue 2 - Serial Number 30, January 1401, Pages 25-56 PDF (538.76 K) | ||
| Document Type: علمی - پژوهشی | ||
| DOI: 10.30497/qhs.2021.241215.3340 | ||
| Authors | ||
| سید رضا شیرازی* 1; محمود ملکی2 | ||
| 1استادیار پژوهشکده علوم اسلامی، بنیاد پژوهشهای اسلامی، آستان قدس رضوی، مشهد، ایران. | ||
| 2استادیار پژوهشکده علوم اسلامی، بنیاد پژوهشهای اسلامی، آستان قدس رضوی، مشهد، ایران | ||
| Receive Date: 20 June 2021, Revise Date: 02 August 2021, Accept Date: 25 December 2021 | ||
| Abstract | ||
| تحلیل فهرستی یکی از روشهای نوین در اعتبارسنجی حدیث است که از ابتکارات آیت الله سید احمد مددی است. بیش از یک دهه است که نگاشته‌هایی علمی در تبیین تحلیل فهرستی ارائه شده است. اما در این نوشته‌ها این روش کیفی-کمی در ارزیابی حدیث، فروکاسته یا فراافزوده شده است. در این مقاله که به روش توصیفی-تحلیلی است، دو برداشت ارائه شده در این نوشته‌ها گزارش شده، ارائه و بررسی و نقد می‌گردد. در برداشت اول، هدف نهایی تحلیل فهرستی بازسازی کتابهای حدیثی قدیمی است و اعتبارسنجی حدیث از فوائد جانبی آن است. در برداشت دوم، تحلیل فهرستی مساوی منبع‌یابی روایت است و اعتبار حدیث برابر اعتبار منبعی است که در آن آمده است. بنا بر دیدگاه این مقاله، تحلیل فهرستی روشی در اعتبارسنجی حدیثی است که منبع‌یابی و یافتن اعتبار منبع بخشی از آن است. تحلیل فهرستی بر این اساس است که اغلب روایات شیعه در بستر نوشتار نقل شده‌اند و بنابراین باید اعتبارسنجی بر اساس ارزیابی نوشتار باشد و از ابزارهای متناسب با این نوع ارزیابی استفاده گردد که مهم‌ترین ابزار موجود فهرستها می‌باشند. | ||
| Keywords | ||
| بازسازی حدیث; تحلیل کتابشناسی; موردکاوی; تجمیع ظنون; ارزیابی حدیث; اعتبارسنجی رجالی | ||
| References | ||
|
آقایی، علی، (۱۳۹۴ش)، تاریخ‌گذاری حدیث: روش‌ها و نمونه‌ها، تهران: حکمت.
ابن منظور، محمد بن مکرم، (بی‌تا)، لسان العرب، بیروت: دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع.
ابن بابویه، محمد بن علی، (۱۳۶۳ش)، من لا یحضره الفقیه، تحقیق علی‌اکبر غفاری، قم: مؤسسة النشر الإسلامی.
اسماعیلی، محمدعلی؛ احمدی، سیدمحمدمهدی، (۱۳۹۴ش)، «پژوهشی در حجیت ذاتی قطع در علم اصول»، فصلنامه فقه، دوره 22، شماره 83، صص 103-130.
اکبری، عمیدرضا، (۱۳۹۸ش)، «تحلیلی از گزارش‌های تازه یاب شامی در مورد کاتب نعمانی»، دوفصلنامه مطالعات قرآن و حدیث، پیاپی 25، دوره 13، ص 109-137.
انصاری، حسن، (بی‌تا)، بررسی‌های تاریخی، بازیابی از t.me/azbarresihayetarikhi
ایزدپناه، عباس، (۱۳۷۶ش)، «اثبات صدور حدیث از طریق مضمون شناسی و متن»، فصلنامه علوم حدیث، شماره 4، دوره 2، ص 7-29.
بروجردی، حسین، (۱۴۱۳ق)، رجال اسانید؛ طبقات رجال: کتاب الکافی للشیخ الکلینی، تحقیق: حسن نوری همدانی و محمد واعظ‌زاده خراسانی، مشهد: آستان قدس رضوی.
بروجردی، حسین، (بی‌تا)، الرسائل الفقهیه و تلیها رسائل فی الاصول و الرجال، تحقیق: جواد خندق آبادی، قم: موسسه آیت‌الله العظمی بروجردی.
پاکتچی، احمد، (۱۳۷۵ش)، «گرایش های فقه امامیه در سده دوم و سوم هجری قمری»، مجله فرهنگستان علوم، سال 4، شماره 3، صص 11-28.
جواهری، محمد رضا، (۱۳۸۷ش)، اجتهاد در عصر ائمه معصومین علیهم السلام، قم: بوستان کتاب.
حب‌الله، حیدر، (۲۰۱۷م)، الحدیث الشریف، حدود المرجعیة و دوائر الاحتجاج، بیروت: مؤسسة الإنتشار العربی.
حسنی، سیدحمیدرضا؛ علی‌پور، مهدی، (۱۳۸۵ش)، جایگاه‌‌شناسی علم اصول گامی به سوی تحول (گزارش، تحلیل و سنجش وضعیت علم اصول)، قم: حوزه علمیه قم.
حسینی شیرازی، سیدعلی‌رضا، (۱۳۹۷ش)، اعتبارسنجی احادیث شیعه؛ زیرساخت‌ها، فرایندها، پیامدها، تهران: سمت.
خدامیان آرانی، مهدی، (۱۳۸۵ش)، آداب امیرالمومنین (علیه السلام) المشهور بحدیث الاربعمئة، تحقیق: قاسم‌بن یحیی راشدی، قم: موسسه دارالحدیث‌العلمیه والثقافیه.
خدامیان آرانی، مهدی، (۱۳۸۹ش)، فهارس الشیعة، قم: موسسة تراث الشیعة.
خدامیان آرانی، مهدی، (۱۴۳۰ق)، الصحیح فی فضل الزیارة الرضویة، ویراسته: امیر سلمانی رحیمی، مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامی.
خدامیان آرانی، مهدی، (۱۴۳۲الف)، الصحیح فی فضل الزیارة الحسینیة، مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامی.
خدامیان آرانی، مهدی، (۱۴۳۲ق-ب)، الصحیح فی البکاء الحسینی، مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامی.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد، (۱۴۱۲ق)، مفردات ألفاظ القرآن، تحقیق: صفوان عدنان داوودی، بیروت: دار الشامیة.
رحمان ستایش، محمدکاظم، (۱۳۸۴ش)، بازشناسی منابع اصلی رجال شیعه، قم: موسسه علمی فرهنگی دار الحدیث.
سبحانی تبریزی، جعفر، (۱۴۱۹ق)، اصول الحدیث و احکامه فی علم الدرایه، قم: موسسه امام صادق.
سرخئی، احسان، (۱۳۹۴ش)، اعتبارسنجی روایات شیعه بر پایه ارزیابی منابع مکتوب (تا قرن پنجم هجری)، قم: حوزه علمیه قم، پایان‌نامه سطح ۴.
سیستانی، سید علی، (۱۴۴۱ق)، تدوین الحدیث، تحقیق: سید محمد علی ربانی، بی جا: بی نا.
سیستانی، سید علی، (بی‌تا-الف)، تعارض الادلة و اختلاف الحدیث، تحقیق: سید هاشم هاشمی، بی جا: بی نا.
سیستانی، سید علی، (بی‌تا-ب)، مباحث رجالیة، تحقیق: سید مرتضی مهری، بی جا: بی نا.
صفا، وحید، (۱۳۹۹ش)، «عوامل ایجاد اختلاف نسخه در میان اصول و مصنّفات متقدّم امامیه»، دوفصلنامه مطالعات قرآن و حدیث، سال 13، شماره 26، صص 193-218.
صفاریان همدانی، علیرضا؛ ناصح، علی احمد؛ دیاری بیدگلی، محمدتقی، (۱۳۹۹ش)، «نظریه تحلیل فهرستی احادیث؛ چیستی و ابهامات»، مطالعات فهم حدیث، پیاپی 13، دوره 7، ص 249-271.
طوسی، محمد بن حسن، (۱۳۶۵ش)، تهذیب الأحکام، تحقیق: حسن خرسان، علی آخوندی و محمد آخوندی، تهران: دار الکتب الإسلامیة.
طوسی، محمد بن حسن، (بی‌تا)، الفهرست، تحقیق: محمد صادق بحر العلوم، قم: مکتبة المرتضویة.
عزیزپور، حسین، (۱۳۹۷ش)، «اعتبارسنجی احادیث به روش «تحلیل فهرستی» کاربردها و خصائص»، در بازشناخت مبانی اصالت میراث حدیثی امامیه، واکاوی اصالت میراث حدیث شیعه، تهران: دلیل ما.
عمادی حائری، سید محمد، (۱۳۸۴ش)، «نقد حدیث: کتابشناسی و متن پژوهی»، فصلنامه علوم حدیث، جلدهای 35-36، شماره 10، صص 52-69،
عمادی حائری، سید محمد، (۱۳۸۸ش)، بازسازی متون کهن حدیث شیعه: روش، تحلیل، نمونه، تهران: کتابخانه موزه و مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
فرامرز قراملکی، احد، (۱۳۸۷ش)، روش‌شناسی مطالعات دینی (تحریری نو)، مشهد: دانشگاه علوم اسلامی رضوی.
فرج‌پور، حامد، (۱۳۹۷ش)، «بازشناخت مبانی اصالت میراث حدیثی امامیه»: در مجموعه مقالات همایش «واکاوی اصالت میراث حدیثی شیعه»، تهران: دلیل ما.
فقهی زاده، عبدالهادی؛ بشیری، مجید، (۱۳۹۶ش)، «بررسی مبانی رجالی علامه شوشتری در قاموس الرجال»، دوفصلنامه مطالعات قرآن و حدیث، دوره 10، پیاپی 20، صص 69-90.
فولادزاده، وحید، (۱۳۹۸ش)، مطالعه نقدی تبیین فهرستی در اعتبارسنجی احادیث، قم: حوزه علمیه قم، پایان‌نامه سطح ۴.
کلینی، محمد بن یعقوب، (۱۳۶۳ش)، الکافی، تحقیق: علی‌اکبر غفاری، تهران: دار الکتب الإسلامیة.
کلینی، محمد بن یعقوب، (۱۳۸۷ش)، الکافی، تحقیق: محمدحسین درایتی، قم: موسسه علمی فرهنگی دارالحدیث.
مددی، سید احمد، (۱۳۹۳ش)، نگاهی به دریا، قم: موسسه کتابشناسی شیعه.
معصومی همدانی، حسین، (۱۳۸۵ش)، «تحلیل و ترکیب»، دایرة المعارف بزرگ اسلامی، تهران: مرکز دائره‌المعارف بزرگ اسلامی.
معین، محمد، (۱۳۵۳)، فرهنگ فارسی، تهران: انتشارات امیرکبیر.
مقیمی، سیدمحمد، (۱۳۸۶)، «روش موردکاوی و کاربردهای آن در علوم انسانی»، دوفصلنامه روش شناسی علوم انسانی، دوره 13، شماره 50، ص 71-102.
ملکیان، محمدباقر، (بی‌تا)، دراسات فی مبانی علم الرجال، بازیابی از t.me/derasatfielmrejal
موتسکی، هارالد؛ کریمی‌نیا، مرتضی، (۱۳۹۰)، حدیث اسلامی خاستگاه‌ها و سیر تطور، قم: دارالحدیث.
میرزایی، احمد، (۱۳۹۷)، بررسی روایات به روش فهرستی، مشهد: موسسه مطالعات راهبردی علوم و معارف اسلام.
نجاشی، احمد بن علی، (۱۳۶۵)، رجال النجاشی، تحقیق: موسی شبیری زنجانی، قم: مؤسسة النشر الإسلامی.
نجاشی، احمدبن علی، (۱۳۹۴)، رجال النجاشی : (فهرست اسماء مصنفی‌الشیعه)، محمدباقر ملکیان، قم: موسسه بوستان کتاب. | ||
|
Statistics Article View: 741 PDF Download: 543 |
||