News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 513 |
| Number of Articles | 4,443 |
| Article View | 8,475,858 |
| PDF Download | 4,499,390 |
تبیین مؤلفه‌های اخلاص با تأکید بر شرح نهج البلاغه علامه محمدتقی جعفری | ||
| مطالعات قرآن و حدیث | ||
| Article 8, Volume 15, Issue 2 - Serial Number 30, January 1401, Pages 179-212 PDF (573.8 K) | ||
| Document Type: علمی - پژوهشی | ||
| DOI: 10.30497/qhs.2022.242064.3447 | ||
| Authors | ||
| علی بهرامی فارسانی1; محمدرضا شمشیری* 2; زهره سعادتمند3 | ||
| 1دانشجوی دکتری فلسفه تعلیم و تربیت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران. | ||
| 2استادیار گروه فلسفه، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران. | ||
| 3دانشیار گروه برنامه درسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران. | ||
| Receive Date: 01 November 2021, Revise Date: 22 January 2022, Accept Date: 02 March 2022 | ||
| Abstract | ||
| یکی از مهم‌ترین شرایطی که در نصوص دینی برای قبولی اعمال و عبادات بیان‌شده، مسئله اخلاص است، به‌گونه‌ای که اعمال عبادی بدون اخلاص را دورکننده انسان از مقام ربوبی دانسته‌اند. ازآنجاکه امیرالمؤمنین علی(ع) در کلمات نورانی خود به این موضوع توجه بسیار نموده‌اند، لذا در این مقاله تلاش شده با تحلیل محتوای مطالب علامه جعفری در شرحی که بر نهج‌البلاغه نگاشته‌اند، به تبیین مفهوم حقیقی اخلاص، گونه‌ها، انواع و شاخصه‌های آن پرداخته و بدین‌وسیله، مسیر فهم صحیح و کامل کلمات گهربار اهل‌بیت(ع) را در این زمینه فراهم سازیم. این کتاب ازجمله شروح جامع و چندبُعدی نگاشته شده در دوره معاصر برای مخاطبین اهل تحقیق و پژوهش بوده و به دلیل تسلط نویسنده بر حوزه‌های مختلف دانش و فلسفه، مباحث آن به‌صورت روشمند و استدلالی بیان شده تا فهم صحیح را برای مخاطب ایجاد کند. در این مقاله از روش تحلیل محتوا استفاده‌شده و نتایج تحقیق بیانگر آن است که علامه جعفری اخلاص را عالی‌ترین کیفیت رابطه میان انسان و حقیقتی که مطلوب ذاتی اوست، دانسته و با تقسیم آن به دو بخش عام و خاص، بالاترین مرتبه اخلاص را اخلاص ارزشی معرفی نموده و مؤلفه‌های بنیادین و شاخصه‌هایی آن را تعریف کرده است. ایشان همچنین با تقسیم اخلاص به دو گونه اخلاص در عقیده و اخلاص در عمل، به ترسیم ابعاد سه‌گانه اخلاص در حوزه اطاعت، عبادت و استعانت پرداخته و درنهایت آثار و پیامدهایی مانند: نیل به وحدت مطلق، کسب معرفت، تسهیل جریان تعلیم و تربیت و تحقق عدالت را برای فهم وجود اخلاص در نهاد انسان‌ها، معرفی نموده‌اند. | ||
| Keywords | ||
| اخلاص; نهج البلاغه; امام علی(ع); علامه محمدتقی جعفری; روش تحلیل محتوا | ||
| References | ||
|
قرآن کریم.
آمدی، عبدالواحد(1380ش)، غرر الحکم و درر الکلم، ترجمه: سید هاشم رسولی محلاتی، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
ابراهیمی دینانی، آرزو(1391ش)، «اخلاص در آیینه تفسیر قرآنی و تاویل عرفانی»، مجموعه مقالات گردهمایی سراسری انجمن ترویج زبان و ادب فارسی ایران، تهران: بی‌نا.
ابن فارس، احمد(1422ق)، معجم مقاییس اللغه، قم: دفتر تبلیغات اسلامى.
ابن منظور، احمد بن مکرم(1413ق)، لسان العرب، بیروت: دار صادر.
اعرابی، غلامحسین(1386ش)، «اخلاص و راه‌های درمان آفت آن از نگاه امام خمینی»، فصلنامه شیعه شناسی، شماره18.
امیرپوردریانی، جلیل(1385ش)، «اخلاص در نهج‌البلاغه و پاره‌ایی از متون ادبی ـ عرفانی فارسی»، فصلنامه ادبیات فارسی، شماره6.
انصاری، عبدالله ابن محمد(1392ش)، منازل السائرین، قم: نشر بیدار.
انصاری، محمدعلی(1391ش)، مشکاة هدایت، قم: موسسه بیان هدایت.
ایمان، محمدتقی؛ نوشادی، محمودرضا(1390ش)، «تحلیل محتوای کیفی»، فصلنامه پژوهش، سال3، شماره2، صص15-44.
بحرانی، شیخ یوسف(1405ق)، الحدائق الناضره، قم: موسسه النشر الاسلامی.
بنی مسنی، محمد(1393ش)، بررسی نقش اخلاص در آرامش روحی از دیدگاه نهج‌البلاغه و صحیفه سجادیه، پایان نامه کارشناسی ارشد، اصفهان: دانشگاه آزاد اصفهان.
جرداق، جرج(۱۳۷۵ش)، امام علی صدای عدالت انسانی، ترجمه: سید هادی خسروشاهی، قم: نشر خرم.
جعفری، محمدتقی(1360ش)، ترجمه و تفسیر نهج‌البلاغه، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
جعفری، محمدتقی(1385ش)، حقوق جهانی بشر، تهران: موسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری.
جعفری، محمدتقی(۱۳۸۹ش)، تکاپوی اندیشه، تهران: موسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری.
جعفری، محمدتقی(1390ش)، در محضر حکیم، تهران: موسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری.
جعفری، محمدتقی(1391ش)، عرفان اسلامی، تهران: موسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری.
جعفری، محمدتقی(۱۳۹۲ش)، ترجمه و تفسیر نهج‌البلاغه، مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی.
جعفری، محمدتقی(1393ش)، تکاپوی اندیشه ها، تهران: موسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری.
جعفری، محمدتقی(1399ش)، چهار شاعر، تهران: موسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری.
جعفری، محمدتقی(بی تا)، گفتگو، تهران: موسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری.
جمعی از نویسندگان(1383ش)، دانشنامه جهان اسلام، تهران: انتشارات دانشنامه جهان اسلام.
جوادی آملی، عبدالله(1378ش)، اخلاق در قرآن، قم: مرکز نشر اسراء.
جوادی آملی، عبداللّه(1382ش)، تفسیر مـوضوعی قـرآن کریم، قم: مرکز نشر اسراء.
خمینی، روح الله(1376ش)، شرح چهل حدیث، تهران: عروج.
راغب اصفهانی، محمد بن علی(1412ق)، مفردات الفاظ القرآن، بیروت: دار الشامیه.
رضایی، ابراهیم(1394ش)، «اخلاص؛ مناط اصلی بین دین و اخلاق»، فصلنامه اخلاق، سال5، شماره17.
زبیدی، مرتضی(1205ق)، تاج العروس من جواهر القاموس، بیروت: دارالهدایه.
سید زاده، فاطمه(1382ش)، «اخلاص و حقیقت نیّت»، فصلنامه شمیم یاس، شماره4.
سید رضی، شریف(1380ش)، نهج‌البلاغه، ترجمه: محمد دشتی، قم: نشر زهد.
شمشیری، بابک؛ محمودشاهی، زهرا(1393ش)، «جایگاه اخلاص در تربیت دینی از منظر آموزه‌های اسلامی»، در مجموعه مقالات همایش ملی انجمن فلسفه تعلیم و تربیت ایران، کرمان: دانشگاه باهنر.
طباطبایی، محمدحسین(1373ش)، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: دفتر انتشارات اسلامی
عترت دوست، محمد(1398ش)، «روش‌شناسی فهم حدیث در فرآیند سه‌گانه تحلیل متن، تحلیل محتوا، تحلیل گفتمان»، حدیث پژوهی، سال 11، شماره 21.
غزالى، ابوحامد(1423ق)، احیاء علوم الدین، قاهره: دارالآفاق.
فتاحی زاده، فتحیه؛ مرادی، لعیا (۱۳۸۸ش)، «بلاغت نهج‌البلاغه در شرح علامه جعفری»، حدیث اندیشه، شماره ۷.
فتاحی زاده، فتحیه؛ مرادی، لعیا (۱۳۹۲ش)، «آرای اندیشمندان غربی در تفسیر نهج‌البلاغه علامه جعفری و روش شناسی علامه جعفری در برخورد با آن»، پژوهش های نهج‌البلاغه، شماره ۳۷.
فتال نیشابورى، محمد بن احمد(1375ش)، روضة الواعظین و بصیرة المتعظین، قم: نشر رضى.
فصیحی، علی(1392ش)، «بررسی آثار سوء ریا در تعلیم و تربیت اسلامی و لزوم اخلاص در اعمال»، فصلنامه معرفت، شماره28.
فنائی اشکوری، محمد (۱۳۸۷ش)، «پیشگامان حوزه علمیه شیعه در مواجهه با فلسفه غرب»، فصلنامه علوم سیاسی، شماره ۴۴.
فیضی، کریم (۱۳۸۲ش)، دیدار با علی؛ سیری در تفسیر نهج‌البلاغه علامه جعفری، تهران: انتشارات یاران علوی.
فـیض کاشـانی، مـلا محسن(1375ش)، المحجة البیضاء فی تهذیب الاحیاء، ترجمه: سـیدمحمد صـادق عارف، مشهد: آستان قدس رضوی.
کیوی، ریمون؛ کامپنهود، لوک وان(1381ش)، روش تحقیق در علوم اجتماعی، ترجمه: عبدالحسین نیک گهر، تهران: انتشارات توتیا.
گلپایگانی، محمدرضا(1411ق)، افاضة العوائد، قم: دارالقرآن الکریم.
مجلسی، محمدباقر(1110ق)، بحار الانوار الجامعة لدرر الاخبار الائمة الاطهار، بیروت: دار الوفاء.
محقق حلی(1407ق)، المعتبر فی شرح المختصر، قم: موسسه سید الشهدا.
محمدی اشتهاردی، محمد(1384ش)، «نیت پاک تصمیم خالص و راستین»، ماهنامه پاسدار اسلام، شماره۲۸۸.
محمدی ری شهری، محمد(1377ش)، میزان الحکمة، ترجمه: حمیدرضا شـیخی. قـم: دارالحدیث.
مکارم شیرازی، ناصر(1387ش)، پیام امام؛ شرحی تازه بر کلام امام علی(ع)، قم: نشر مجاهد.
منسوب به امام صادق(ع)، (1400ق)، مصباح الشریعة، بیروت: نشر اعلمى.
نراقی، احمد(1366ش)، معراج السعاده، قم: نشر جاویدان.
هولستی، اُل. آر(1373ش)، تحلیل محتوا در علوم اجتماعی و انسانی، ترجمه: نادر سالارزاده امیری، تهران: انتشارات علامه طباطبایی.
یغمایی، ابوالفضل(1384ش)، «اخلاص، کیمیای شخصیت انسانی»، فصلنامه گنجینه مهر، شماره54. | ||
|
Statistics Article View: 467 PDF Download: 383 |
||