News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 513 |
| Number of Articles | 4,443 |
| Article View | 8,509,442 |
| PDF Download | 4,506,998 |
نقش اعتقادات مذهبی در اخذ تسهیلات بانکی بین مذاهب مطالعه موردی استان کرمانشاه | ||
| مطالعات اقتصاد اسلامی | ||
| Volume 14, Issue 1 - Serial Number 27, July 1400, Pages 283-307 PDF (792.02 K) | ||
| Document Type: مقاله پژوهشی | ||
| DOI: 10.30497/ies.2022.239915.1899 | ||
| Authors | ||
| غزاله قلوزی* 1; سعید فراهانی فرد2 | ||
| 1دانشجوی دکتری اقتصاد اسلامی، دانشکده مدیریت، دانشگاه قم، قم، ایران | ||
| 2استاد گروه اقتصاد دانشکده مدیریت، دانشگاه قم، قم، ایران | ||
| Receive Date: 07 June 2020, Revise Date: 23 July 2020, Accept Date: 02 November 2020 | ||
| Abstract | ||
| بدون تردید رفتار اقتصادی افراد مانند سایر رفتار آن‌ها متأثر از باورهای مذهبی آن‌هاست. فعالیت‌های بانکی اعم از سپرده‌گذاری و یا مراجعه برای دریافت تسهیلات نیز از این قاعده کلی مستثنا نیست. به‌رغم اجرای قانون بانکداری بدون ربا در ایران، شبهاتی نسبت به اسلامی بودن فعالیت‌های بانک‌ها در بین متدینین وجود دارد که موجب عدم اقبال آن‌ها در مراجعه به بانک و سپردن وجوه خود در بانک‌ها و نیز دریافت تسهیلات از آن‌ها شده است. این مسئله در بین استان‌های با بافت اهل سنت بیشتر به چشم می‌خورد. در این پژوهش بر اساس داده‌های جمعیتی سال 1390 به بررسی و غربال نمونه‌ای از شهرستان‌های استان کرمانشاه با توجه به بافت مختلط شیعه و اهل سنت با استفاده از روش نمونه‌گیری کوکران پرداخته شده و پرسشنامه‌ای میان آنان توزیع گردید از میان تسهیلات مختلف، سه نوع از تسهیلات شامل قرض‌الحسنه و کارمزد آن، جعاله و مرابحه و سود آن‌ها و همچنین جریمه دیرکرد این تسهیلات مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان می‌دهد تفاوت در اخذ تسهیلات بین دو گروه از نظر آماری معنی‌دار است. همچنین ضریب همبستگی پیرسون بین اعتقاد مذهبی و تسهیلات قرض‌الحسنه برابر با 312/0 است، در‌حالی‌که ضریب همبستگی بین تسهیلات جعاله و مرابحه و اعتقاد مذهبی به نسبت بالاتر و به‌ترتیب برابر با 87/0 و 785/0 است. در مجموع نتایج تحقیق حاکی از آن است که در مناطق سنی‌نشین در استان کرمانشاه میزان استفاده از تسهیلات بانکی کمتر از مناطق شیعه‌نشین می‌باشد. | ||
| Keywords | ||
| تسهیلات بانکی; اعتقادات مذهبی; قرض‌الحسنه; جعاله; مرابحه; جریمه دیرکرد. طبقه‌بندی JEL:E4; E5; Q40; F30 | ||
| References | ||
|
قرآن کریم
آبادی‌زاده، فریبا (2016)، بررسی جایگاه اجاره در فقه امامیه و اهل سنت و حقوق موضوعه، کنفرانس بین‌المللی هزاره سوم و علوم انسانی.
ابراهیمی، محمد حسین (1397)، مجموعه مقالات و گفتمان‌های اقتصادی و بانکداری اسلامی، شماره اول.
محمود، احمد و حسن، سامى (1411ق)، تطویرالاعمالالمصرفیه، مکتبةالتراث، القاهره: الطبعةالثالثه.
بانک مرکزی (1390)، آیین‌نامه دستورالعمل اجرایی.
بانک مرکزی (1383)، آیین‌نامه تسهیلات بانکی.
بانک مرکزی (1362)، آیین‌نامه‌های قانون عملیات بانکی بدون ربا، فصل سوم، ماده 57.
الزرقا، مصطفی احمد (1388)، المدخل الفقهی العلم، بیروت: انتشارات دارالفکر، ص70.
بهجت، محمدتقی (1428ق)، استفتائات جدید، جلد سوم، دفتر آیت‌الله بهجت، ص189.
پایگاه اطلاع‌رسانی رسا (1383).
پایگاه جامع فتاوی اهل سنت (2010).
پورفرج، علیرضا و همکاران (1393)، «دین و رفتار اجتماعی»، جستارهای اقتصادی، ش 22.
پیغامی، عادل (1389)، مباحثی در مرزهای دانش اقتصاد اسلامی، چاپ اول، دانشگاه امام صادق.
پیرحیاتی، محمدرضاو حیدر، عطی (1394)، «بررسی قرارداد مرابحه در متون فقهی و حقوقی و نظام بانکی»، فصلنامه پژوهشنامه حقوق خصوصی عدالت، سال دوم، شماره چهارم.
تبریزی، جواد (1385)، استفتائات جدید، چاپ سوم،نشر سرور، ص281.
ترمذی، ابوعیسی محمد (1235)، التجارات، قاهره: انتشارات دارلحدیث، ص335.
تسخیری، محمدعلی (1387)، المجمع العالمی للتقریب بین المذاهب الاسلامیه، المعاونیه الثقافیه، ص64.
نجفی، محمدحسن (1266)، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، انتشارات جامعه مدرسین، ج23، ص334.
جواهری، محمد رفیق (1390)، «سود و بانکداری اسلامی»، مجله سفیر، سال پنجم، شماره بیستم.
خبرگزاری مهر (1389).
حلی، حسن بن یوسف (علامه) (1421ق)، تحریرالاحکام الشرعیة علی مذهب الامامیة، قم: چاپ ابراهیم بهادری.
خان، محسن. س (1992)، اصول نظرى و سیاست‌گذارى پولى درچارچوب اسلامى، برگرفته از: کتاب درسهایى از اقتصاد اسلامى، انتشارات بانک و توسعه اسلامى.
خرازی، محسن (1384)، «پژوهشی در اقسام بانک و احکام آن»، فقه اهل بیت، ش43، صص 3-53.
خوش‌آیند، محمدحسین (1396)، «تحلیل و بررسی فقهی قرارداد اجاره به شرط تملیک»، دوفصلنامه پژوهشگاه فقه و نظام‌سازی عدالت، سال اول، شماره2.
رضایی، مجید (1381)، «بررسی فقهی ـ حقوقی جریمه تأخیر»، مجله اقتصاد اسلامی، سال دوم، شماره 6.
شاپرا، محمدعمر (1404ق)، «النظام النقدى و المصرفى فى الاقتصادالاسلامى»، مجله ابحاث الاقتصاد الاسلامى، العدد الثانى، المجلد الاول.
شوکانی، محمد بن علی (1255)، نیل الاوطار شرح منتقی الاخبار من احادیث سید الاخیار، نیل‌الأوطار، انتشارات دالفکر بیروت، جلد5، ص 172.
صافی گلپایگانی، لطف الله (1417ق)، رساله توضیح المسائل، نشرقم، ج2، ص302، چاپ شصت.
صدر، محمدباقر (1359)، بانک اسلامى، ترجمه ح.ا.خُنجى، انتشارات الفتح.
صدیق، نجاتاللَّه (1361)، بانکدارى بدون بهره، ترجمه اکبر مهدوىپور، چاپاول، انتشارات سروش.
طبرسی، فضل بن حسن (1372)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، چاپ سوم، انتشارات ناصر خسرو.
طغیانی، مهدی و صادق‌پور، فاطمه (1395)، «بررسی فقهی کارمزد تسهیلات قرض‌الحسنه»، فصلنامه علمی ـ ترویجی اقتصاد و بانکداری اسلامی، شماره پانزدهم.
طوسی، محمدبن حسن (1417ق)، المبسوط فی فقه الامامیه، ج2، چاپ دوم، انتشارات: المکتب المرتضویه.
طوسی، محمد بن حسن (1413ق)، تهذیب الاحکام، بیروت: چاپ محمدجواد فقیه و یوسف بقاعی.
طوسی، محمد بن حسن (1417ق)، کتاب الخلاف، نشر قم.
طوسی، محمدبن حسن (1417ق)، النهایه فی مجرد الفقه و الفتاوی، بی‌چا، قم: قدس محمدی.
العاملى، محمدبن الحسن الحر (1952ق)، وسائلالشیعه، بیروت: داراحیاءالتراثالعربى.
عدل، مصطفی (1373)، حقوق مدنی، به‌کوشش محمدرضا بندرچی، شماره21.
عرب مازار، عباس و کیقبادی، سعید (1385)، «جایگاه قرض‌الحسنه در نظام بانکی ایران»، مجله اقتصاد اسلامی، سال ششم.
عرفانی، محمود و محمدی، علیرضا (1397)، «بررسی فقهی و حقوقی اشتراک‌ها و تمایزهای بانکداری اسلامی در ایران و مالزی»، مجله تحقیقات حقوقی تطبیقی ایران و بین‌الملل، سال یازدهم، شماره 41.
فراهانی فرد، سعید (1389)، «کارکرد اقتصادی دین اسلام» (مطالعه موردی: تولید)، فصلنامه قبسات.
فیض، علیرضا (1380)، مبادی فقه و اصول، تهران: مؤسسه انتشارات دانشگاه تهران.
قحف، منذر (1987)، الاجاره المنتهیه بالتملیک و صکوک الاعیان الموجره، ریاض: دارالثقافه.
قرطبی، ابن عبدالبر (1412)، الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، انتشارات دار الجیل، لبنان: بیروت، ج2، ص256.
کرمی، مهدی و پورمند، محمد (1398)، مبانی فقهی اقتصاد اسلامی، انتشارات سمت، چاپ17، اردیبهشت.
گنجوی، اسما اشرف و نایب‌زاده شهناز (1393)، «بررسی رابطه اعتقادات مذهبی و سواد مالی اسلامی در دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد»، فصلنامه علمی ـ پژوهشی دانش مالی تحلیل اوراق بهادار، سال هفتم، شماره بیست و سوم.
مکارم شیرازی، ناصر (1427ق)، پیام امام امیرالمومنین ()، انتشارات امام علی ()، ج3، ص 504، چاپ پنجم.
مطهری، مرتضی، (1380)، نظری به نظام اقتصادی اسلام، صدرا.
ملا‌کریمی خوزانی، فرشته (1390)، «بررسی فقهی اخذ کارمزد و ارائه تسهیلات به شرط سپرده‌گذاری در صندوق‌های قرض‌الحسنه»، مجله تازه‌های اقتصاد، ش132، ص62-65.
موسوی خمینی، سید روح‌الله (1406ق)، تحریرالوسیله، ج2،جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
موسوی، خمینی، روح‌الله (1368)، صحیفه امام، انتشارات مؤسسه تنظیم و نشر امام خمینی ()، ج12، ص 427.
موسویان، سید عباس (1397)، «اشتراکات شیعه واهل سنت در زمینه سپرده‌های بانکی و اعطای تسهیلات، گزارش آخرین اخبار اقتصاد و بازار، مجله اقتصاد، اسفند.
موسویان، سیدعباس (1384)، «بررسی فقهی ـ حقوقی قوانین مربوط به جریمه و خسارت تأخیر تأدیه در ایران»، فصلنامه فقه و حقوق، شماره 4.
موسویان، سیدعباس (1385)، «الگوی جدید بانکداری بدون ربا»، فصلنامه اقتصاد اسلامی، ش 23، ص 13.
موسوی بجنوردی، محمد (1394)، «بررسی تحلیلی ـ انتقادی بیع فضولی با رویکردی بر نظر امام خمینی()»، مجله متین، ش 8، ص14.
موسوى گلپایگانى، سیدمحمدرضا (1409ق)، مجمع المسائل، چ دوم، دارالقرآن الکریم.
مهدوی نجم‌آبادی، سیدحسین (1374)، بانکداری اسلامی نمونه، مقاله ارائه شده در ششمین همایش بانکداری اسلامی ایران، مؤسسه عالی بانکداری ایران.
النجار، احمد عبدالعزیز (1368)، صد سؤال و صد جواب دربارة بانکدارى اسلامى، مترجم عباس خان محمد، مرکز آموزش بانکدارى بانک مرکزى، چاپ اول.
وبر، ماکس (1374)، اخلاق و روح سرمایه‌داری، مترجم عبدالمعبود انصاری، انتشارات سمت.
The Holy Quran (In Arabic).
Abadizadeh. F (2016), A Study of the Rental Status in Imami and Sunni Jurisprudence and the Subject Law of the International Conference on the Third Millennium and Humanities. (In Persian) Adl, M. (1995), Civil Law, by Mohammad Reza Bandarchi, Qazvin, No. 21. (In Persian).
Al-Ameli, M. el (1952), Wasa'il al-Shi'ah, Beirut: Darahiyah al-Tarath al-Arabi. (In Arabic).
Al-Najjar, A. (1989), One Hundred Questions and One Hundred Answers About Islamic Banking, Translated by Abbas Khan Mohammad, Central Bank Banking Training Center, First Edition. (In Persian).
Al-Qurtubi, I . (1992), “Assimilation in the Knowledge of the Companions,” Dar Al-Jeel publications, Lebanon: Beirut, vol. 2, p. 254. (In Arabic).
Al-Zarqa, M. A. (2010), the introduction to jurisprudence of science, Beirut: Dar Al-Fikr publications, p. 70. (In Persian).
Arab, Mazar, A ., & Kiqbadi, S. (2006), "The position of Qarz al-Hasna in the Iranian banking system", Journal of Islamic Economics, sixth year. (In Persian).
Behjat, M. T. (2007), New referendums. Volume 3, Office of Ayatollah Behjat, p. 189. (In Persian). Central Bank (1983), Regulations of the Law on Interest-Free Banking Operations, Chapter 3, Article 57. (In Arabic).
Central Bank (2004), Bank Facilities Regulations. (In Persian).
Central Bank (2011), Executive Instruction Regulation. (In Persian).
Comprehensive Sunni Technology Database (2010). (In Persian).
Ebrahimi,. M .(2019), Collection of articles and discourses of Islamic economics and banking, number one.(In Arabic).
Erfani, M., &Mohammadi, A. (2019), "Jurisprudential and Legal Study of Islamic Banking Commons and Distinctions in Iran and Malaysia", Iranian and International Journal of Comparative Legal Research, Eleventh Year, No. 41. (In Persian).
Farahanifard, S. (2010), "Economic Function of Islam" (Case Study: Production), Ghabsat Quarterly. (In Persian).
Feyz, A. (2001), Principles of Jurisprudence and Principles, Tehran: Tehran University Publishing Institute. (In Persian).
Ganjavi, A., & Nayebzadeh, S.(2014), "Study of the Relationship between Religious Beliefs and Islamic Financial Literacy in Postgraduate Students", Quarterly Journal of Securities Analysis, Volume 7, No 23. (In Persian).
Helli, H. (Allamah) (1421 BC), Editing of Sharia rulings on the Imamiyya school of thought, Qom: Ibrahim Bahadry edition. (In Arabic).
Javaheri, M. R. (2011), "Islamic Profit and Banking", Safir Magazine, fifth year, twentieth issue. (In Persian).
Karami, M., & Pourmand, M. (2010), Jurisprudential Principles of Islamic Economics, Samat Publications, 17th edition, May. (In Persian).
Khan, M. (1992), Theoretical Principles and Monetary Policy in the Islamic Framework, taken from: Lessons from Islamic Economics, Bank Publications and Islamic Development. (In Persian).
Kharazi, M. (2005), "Research on the types of bank and its rules", Ahl al-Bayt jurisprudence, No. 43, pp. 53.3) .(In Persian).
Khoshaind, M.H. )2017( Jurisprudential analysis and review of the lease contract on the condition of ownership of the two quarterly journals of the Research Institute of Jurisprudence and Systematization of Justice, No. 2.(In Persian).
Mahdavi Najmabadi, H.(1995), Model Islamic Banking, Paper presented at the Sixth Conference on Islamic Banking of Iran, Tehran: Higher Institute of Banking of Iran. (In Persian). Makarem Shirazi, N.(2006), Message of Imam Amir al-Momenin, Imam Ali Publications, vol. 3, p. 504, fifth edition. (In Persian).
Mehr News Agency (2010), (In Persian).
Molla Karimi Khozani, F. (2011), "Jurisprudential study of receiving fees and providing facilities to deposit companies in Gharz al-Hasna funds", Journal of New Economics, Vol. 132, pp. 62-65. (In Persian).
Motahari, M.(2001), A Theory of the Islamic Economic System, Sadra. (In Persian).
Mousavi Bojnourdi, M. (2015), "Analytical-Critical Study of Curiosity Sale with an Approach to Imam Khomeini", Matin Magazine, No. 8, p. 14. (In Persian).
Mousavi Golpayegani, M. R. (1989), Majma 'al-Masa'il, vol. II, Qom: Dar al-Quran al-Karim. (In Persian).
Mousavi Khomeini, R. (1989), Sahifa Imam, Imam Khomeini Publishing House, Vol. 12, p. 427. (In Persian).
Mousavi Khomeini,R. (1986), Tahrir al-Wasileh, vol. 2, Qom: Qom Seminary Teachers Association. (In Persian).
Mousavian, A. (2005), "Jurisprudential-legal review of laws related to fines and damages for late payment in Iran", Jurisprudence and Law Quarterly, No. 4. (In Persian).
Mousavian, A. (2006), "The new model of interest-free banking", Islamic Economics Quarterly, vol. 23, p. 13. (In Persian).
Mousavian, A. (2019), "Shiite and Sunni commonalities in the field of bank deposits and granting facilities", the latest economics and market news report in the Journal of Economics, March. (In Persian).
Najafi, M. H. (1886), Jawahir al-Kalam in Explanation of the Laws of Islam, Qom: Publications of the University of Teachers, vol. 23, p. 334. (In Arabic).
Peyghami, A.(2010), Discussions on the Boundaries of Islamic Economics Knowledge, First Edition, Tehran: Imam Sadegh University. (In Persian).
Pirhiati, M.R., & Haidar, A. (2015), "Study of the Marijah contract in jurisprudential and legal texts and the banking system", Quarterly Journal of Private Justice Law. Second year, fourth issue. (In Persian).
Pourfaraj, A et al. (2014), "Religion and Social Behavior" Economic Researches, No 22. (In Persian).
Qahf, M. (1987), Leasing ending with ownership and the sukuk of notable notables, Riyadh: Dar Al Thaqafa. (In Arabic).
Rasa Information Database (2004), (In Persian).
Rezaei, M. (2002), "Jurisprudential-legal study of delay fines", Journal of Islamic Economics, second year, No. 6.(In Persian).
Sadr, M. B.(1980), Islamic Bank, translated by HA Khanji Al-Fatah Publications.(In Persian).
Safi Golpayegani, L. (1996), Treatise on the Explanation of Matters, Qom Publishing, Vol. 2, p. 302, 60th edition.(In Persian).
Sami. M. (1411 BC), Banking Business Photographs, Al-Turath Library, Cairo: Third Edition. (In Persian).
Shabra, M. (2022), "The Monetary and Banking System in the Islamic Economy", Journal of Islamic Economic Research, No. 2, Volume One.(In Persian).
Shawkani, M. (1887), Layl Al-Awtar, Explanation of Muntafi’s News and Talks of Sayyid Al-Akhyar, Layl Al-Awtar, Dar Al-Fikr Publications, Beirut, vol. 5, p. 172. (In Arabic).
Siddiq, N.(1982), interest-free banking, translated by Akbar Mahdavipour, first edition, Soroush Publications .(In Persian).
Tabarsi, F. (1994), Majma 'al-Bayan fi Tafsir al-Quran, third edition, Tehran: Nasser Khosrow Publications.(In Persian).
Tabrizi, J. (2006), New Referendums. Third Edition, Qom: Server Publishing, p. 281. (In Persian).
Taskhiri, Muhammad .Ali .(1387), The International Council for the Proximity of Islamic Cultural Sects, p. 64. (In Arabic).
Tirmidhi, A. (1887), Al-Tijarat, Cairo: Dar Al-Hadith publications, 335. (In Arabic).
Toghyani, M ., & Sadeghpour, F. (2016), "Jurisprudential study of Qarz al-Hasna facilities fee" Quarterly Journal of Islamic Economics and Banking, No. 15.(In Persian).
Tusi, M. (1992), Tahdhib al-Ahkam, Beirut: Published by Mohammad Javad Faqih and Yusuf Baqa'i. (In Arabic).
Tusi, M. (1996), Book of al-Khalaf, Qom Publishing. (In Arabic).
Tusi, M. (1996), The End in the Single of Jurisprudence and Fatwas, Bija, Qom: Quds Mohammadi. (In Arabic).
Tusi, M. . (1996), Al-Mabsut Fi Fiqh Al-Imamiya, Volume 2, Second Edition, Tehran Publications: Al- Mortazaviyeh Library. (In Arabic).
Weber, M.(1995), The Ethics and Spirit of Capitalism, translated by Abdolmaboud Ansari, Tehran: Samat. (In Persian). | ||
|
Statistics Article View: 299 PDF Download: 385 |
||