News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 513 |
| Number of Articles | 4,443 |
| Article View | 8,496,603 |
| PDF Download | 4,503,248 |
بررسی فقهی فروش پیش از سررسید اوراق سلف | ||
| پژوهشنامه فقه اجتماعی | ||
| Article 2, Volume 9, Issue 2 - Serial Number 18, May 1400, Pages 165-184 PDF (7.92 M) | ||
| Document Type: مقاله پژوهشی | ||
| DOI: 10.30497/irj.2022.241867.1165 | ||
| Authors | ||
| ایمان کاوسی مجد* 1; سید عباس موسویان2 | ||
| 1طلبه سطح چهار حوزه، فقه و اصول، حوزه علمیه قم، قم، ایران | ||
| 2استاد، گروه اقتصاد اسلامی، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، قم، ایران | ||
| Receive Date: 22 April 2020, Revise Date: 03 October 2020, Accept Date: 02 November 2020 | ||
| Abstract | ||
| اوراق سلف به‌عنوان یکی از صکوک (اوراق بهادار طراحی شده بر پایه عقود اسلامی)، در تأمین مالی شرکت‌ها بسیار کارگشا است. مهم‌ترین بحث فقهی این اوراق میان اقتصاددانان اسلامی، ممنوعیت فروش آن‌ها پیش از سررسید بوده است زیرا این اوراق، سند حاکی از مالکیت مقدار معینی کالا برای دارنده آن‌ها، بر عهدة انتشار دهنده است که در این صورت فروش آن‌ها پیش از سررسید چیزی جز فروش مبیع سلف پیش از سررسید نمی‌باشد و مشهور فقها این فروش را جایز نمی‌دانند. چالشی که این حکم در عمل برای اوراق سلف به وجود می‌آورد این است که بازار ثانویه آن‌ها را با محدودیت شرعی مواجه می‌سازد. اقتصاددانان اسلامی با نقد دلایل مشهور، درصدد اثبات جواز این فروش بوده‌اند زیرا در صورت جواز، اوراق سلف با سهولت بیشتری فروخته می‌شوند و دیگر نیازی به ارائه مدل‌های عملیاتی مانند سلف موازی نمی‌باشد. با وجود مباحث فقهی ارزشمند پیرامون این موضوع، هنوز این اوراق از این جهت، مورد تحقیق مستقل و مفصلِ فقهی قرار نگرفته است و کمیته فقهی بورس در مصوبه خود، این موضوع را هنوز محل بحث و گفتگوی فقهی می‌داند لذا بررسی مفصل این چالش، هدف تحقیق پیش رو می‌باشد. نتایج این پژوهش حکایت از آن دارد که فروش مبیع سلف پیش از سررسید جایز نیست و حق با مشهور می‌باشد. | ||
| Keywords | ||
| اوراق سلف; فروش پیش از سررسید مبیع سلف; اجماع; دین به دین; بیع غیر مقبوض | ||
| References | ||
|
ابن براج، قاضى، عبد العزیز (1404ق). المهذب البارع. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
ابن تیمیه، احمد (1408ق). الفتاوى الکبرى لابن تیمیة. بیروت: نشر دار الکتب العلمیه،
ابن منظور، محمد بن مکرم (1377). لسان العرب. تهران: انتشارات صبا.
ابو الحسین، احمد بن فارس (1404ق). معجم مقائیس اللغة. قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم.
ابی داود، سلیمان ابن الأشعث (1435ق). سنن أبی داود. قاهره: دار إحیاء التراث.
آبی، حسن بن ابی طالب (1417ق). کشف الرموز. قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
اردبیلی، احمد بن محمد (1403ق). مجمع الفائدة و البرهان فی شرح إرشاد الأذهان. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
انصاری، مرتضی بن محمد امین (1415ق). کتاب المکاسب. قم: انتشارات کنگره جهانی بزرگداشت شیخ اعظم انصاری.
بحرانی، یوسف بن احمد (1405ق). الحدائق الناضرة فی احکام العترة الطاهرة. قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعة مدرسین حوزه علمیه قم.
جزری، ابن اثیر (بیتا). النهایة فی غریب الحدیث و الأثر. قم: انتشارات مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان.
جواهری، حسن (1378). بحوث فی الفقه المعاصر. قم: مجمع ذخایر اسلامی.
حر عاملی، محمد بن حسن (1409ق). تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة. قم: انتشارات مؤسسه آل البیت.
حلبی، ابوالصلاح (1403ق). الکافی فی الفقه. قم: کتابخانه امام امیرالمؤمنین(ع).
حلبی، حمزه بن علی (1417ق). غنیة النزوع. قم: مؤسسه امام صادق(ع).
حلّى، مقداد بن عبد الله سیورى (14104ق). التنقیح الرائع. قم: انتشارات کتابخانه آیة الله مرعشى نجفى.
خویی، سید ابوالقاسم (1410ق). مصباح الفقاهة. قم: انتشارات مدینة العلم.
ره پیک، حسن؛ و کریمیان، محمد رضا (1395). ماهیت و آثار قرارداد سلف موازی. دوفصلنامة دیدگاه های حقوق قضایی، 21(75-76)، 55-80.
سبزوارى، محمد باقر بن محمد (1423ق). کفایة الأحکام. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
سلّار دیلمی، حمزه بن عبدالعزیر (1404ق). المراسم العلویة و الأحکام النبویة فی الفقه الإمامی. قم: منشورات الحرمین.
شهید ثانى، زین الدین بن على (1410ق). الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة. قم: انتشارات کتاب فروشی داوری.
شهید ثانى، زین الدین بن على (1413ق). مسالک الأفهام إلى تنقیح شرائع الإسلام. قم: انتشارات مؤسسة المعارف الاسلامیّة.
شیروی، عبدالحسین؛ و رحمانی، هادی (1396). امکان فروش مبیع سلف پیش از سررسید از دیدگاه فقهای شیعه و اهل سنت. فصلنامه حقوق اسلامی، 14(55). 27-58.
صادقی مقدم، محمدحسن؛ و موسی پور، میثم؛ و سلطان احمدی، جلال (1395). تحلیل فقهی حقوقی قرارداد سلف موازی استاندارد، ابتکاری جدید برای بازار سرمایه. دانش حقوق مدنی، 5(2)، 27-40.
طباطبایی، سید علی بن محمد، (1418ق). ریاض المسائل. قم: انتشارات آل البیت.
طوسی، محمد بن حسن (1364). تهذیب الاحکام. تهران: دار الکتب الاسلامیه.
طوسی، محمد بن حسن (1387ق). المبسوط فی فقه الإمامیة. تهران: المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة.
علّامه حلی، حسن بن یوسف، (1414ق). تذکرة الفقهاء. قم: انتشارات آل البیت(ع).
فراهانی فرد، سعید (1388)، صکوک سلف؛ ابزاری مناسب برای تأمین مالی و پوشش ریسک. فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد اسلامی، 9(33)، 7-32.
فراهیدى، خلیل بن احمد (1410ق). کتاب العین. قم: نشر هجرت.
کرکى، على بن حسین (1414ق). جامع المقاصد. قم: مؤسسه آل البیت(ع).
محقق حلی، جعفر بن حسن، (1408ق). شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام. قم: مؤسسه اسماعیلیان.
مفید، محمّد بن محمد (1413ق). المقنعة. قم: کنگره جهانى هزاره شیخ مفید.
موسویان، سید عباس (1389). اوراق سلف ابزاری برای تأمین مالی پروژه‌های بالا دستی صنعت نفت. فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد اسلامی، 10(39). 85-116.
نجفی، محمد حسن (1404ق). جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام. بیروت: انتشارات دار احیاء التراث العربی.
وب سایت سازمان بورس اوراق بهادار ایران (1396). مقدمه ای بر قراردادهای سلف موازی استاندارد (بروشور وب سایت) (https://www.ime.co.ir/Leaflet.html).
وب سایت سازمان بورس و اوراق بهادار ایران (1399). مرکز پژوهش، توسعه و مطالعات اسلامی (گزارش آماری مرکز پژوهش، توسعه و مطالعات اسلامی) (http://rdis.ir/SEOMonthlyReports.asp). | ||
|
Statistics Article View: 279 PDF Download: 304 |
||