News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 513 |
| Number of Articles | 4,443 |
| Article View | 8,499,250 |
| PDF Download | 4,503,759 |
نقش کدخدا در تحولات اجتماعی ـ سیاسی دوره مشروطه تا اصلاحات ارضی (مورد مطالعه: طایفه بَکِش از ایل مَمَسنی) | ||
| نشریه «دانش سیاسی» | ||
| Article 12, Volume 18, Issue 1 - Serial Number 35, January 1401, Pages 219-248 PDF (810.9 K) | ||
| Document Type: علمی - پژوهشی (مسایل سیاسی ایران) | ||
| DOI: 10.30497/pkn.2022.241737.2897 | ||
| Authors | ||
| مراد کاویانی راد1; سید محمد حسین حسینی* 2; وحید صادقی3 | ||
| 1استادیار و عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی تهران | ||
| 2دانشگاه علامه طباطبایی | ||
| 3دانش آموخته دکتری، گروه جغرافیای سیاسی، دانشگاه فردوسی مشهد. | ||
| Receive Date: 05 September 2021, Revise Date: 01 January 2022, Accept Date: 31 December 2021 | ||
| Abstract | ||
| ورود ایل ممسنی به فضای جغرافیایی شولستان در اواخر دوره صفویه، مرزبندیهای اجتماعی و سیاسی طوایف در چارچوب قلمروهای جغرافیایی مجزا را به همراه داشت. بر این اساس، طوایف چهارگانه ایل ممسنی و متعاقباً «تُرکتباران قشقایی ماهور میلاتی» مبتنی بر کارویژههای جغرافیای طبیعی و انسانی خود، به معادلات سیاسی فضا در روابط درونطایفهای و برونطایفهای شکل دادند. در این رهگذر، طوایف پنجگانه ممسنی در درون قلمرو خود، تیرههای متعددی را خلق کردند. بر این اساس، سؤال اصلی پژوهش این است که کدخداهای قلمرو جغرافیایی طایفه بَکِش چه نقشی در تحولات اجتماعی و سیاسی ایل ممسنی طی دوره مشروطه تا اصلاحات ارضی داشتهاند؟ پژوهش حاضر از نوع بنیادی و رویکرد محققان به روش توصیفی ـ تحلیلی است. برآیند مطالعات صورت گرفته و نتایج پژوهش نشان داد، نقش کدخداهای قلمرو جغرافیایی طایفه بَکِش مبتنی بر بهرهگیری از عناصر سهگانه «وراثت»، «مالکیت» و «قدرت» در راستای «مدیریت قلمرو»، «قلمروداری» و «قلمروگستری» در تحولات اجتماعی و سیاسی ایل ممسنی بوده است. | ||
| Keywords | ||
| اصلاحات ارضی; ایران; ایل ممسنی; تحولات سیاسی ـ اجتماعی; تیره; طایفه; طائفه بَکِش; کدخدا; مشروطه | ||
| References | ||
|
اسدپور، حمید و اسحاقی، عارف (1391). «آسیبشناسی سلطه معینالتجار بوشهری بر اراضی ممسنی با تکیه بر اسناد نویافته طایفه جاوید»، فصلنامه مطالعات تاریخ ایران اسلامی. 1(3)، 38-1.
اسدپور، حمید و اسحاقی، عارف (1393.الف). «بازکاوی ابعاد رویارویی مردم ممسنی با معینالتجار بوشهری: با تکیه بر اسناد نویافته محلی»، فصلنامه پژوهشهای تاریخی. 6(50)، 48-19.
اسدپور، حمید و اسحاقی، عارف (1393.ب). «معینالتجار بوشهری و دستاندازی به اراضی شولستان با تکیه بر اسناد نویافته طایفه بَکِش»، فصلنامه گنجینه اسناد. 1(24)، 79-38.
اسکندری، لهراسب (1393). «پادشاه قاجار به‌دلیل دشمنی با ایل لر، ممسنی را واگذار کرد»، ماهنامه نورباران. 49(3)، 15-12.
اشرافی، ناصر (1398). «جغرافیای تاریخی و فرهنگ عامه ممسنی و رستم»، پژوهشنامه تاریخ، سیاست و رسانه. 2(2)، 210-171.
اعظمی، هادی؛ صادقی، وحید و حسینی، سیدمحمدحسین (1397). «تبیین عوامل مؤثر بر شکلگیری پایگاه رأی نامزدها و نمایندگان در انتخابات مجلس شورای اسلامی نمونة پژوهی: ادوار هفتم تا دهم انتخابات درحوزه انتخابیه مَمَسَنی»، فصلنامه پژوهشهای جغرافیای سیاسی. 2(3)، 37-1.
افراخته، حسین (1393). جغرافیای روستایی ایران. تهران: انتشارات سمت.
اماناللهی بهاروند، سکندر (1388). کوچنشینی در ایران، پژوهشی درباره عشایر و ایلات. تهران: نشر آگاه.
بهروان، حسین (1390). جامعهشناسی روستایی. تهران: انتشارات جامعهشناسان.
بیات، کاوه (1365). شورش عشایر فارس در سالهای 1309-1307. تهران: نقره.
پیکری، سردیار (1394). «گفتگو با سردیار پیکری از آگاهان تاریخ محلی ممسنی»، فصلنامه فراسو. 26(8)، 48-44.
حافظنیا، محمدرضا و کاویانیراد، مراد (1393). فلسفه جغرافیای سیاسی. تهران: انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی.
حبیبی فهلیانی، حسن(1371)، ممسنی در گذرگاه تاریخ. شیراز: انتشارات نوید.
حبیبیفهلیانی، حسن (1384). اثرهای پیش از تاریخ، و دوران تاریخی و مشاهیر ممسنی. شیراز: انتشارات بنیاد فارسشناسی.
حسینی، سیدمحمدحسین (1400)، دگرگونیهای اجتماعی سکونتگاه گچگران. مشهد: انتشارات ارسطو.
رحمانیان، داریوش (1391). ایران بین دو کودتا؛ تاریخ تحولات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی ایران از انقراض قاجاریه تا کودتای 28 مرداد. تهران: انتشارات سمت.
زرقانی، هادی؛ صادقی، وحید و حسینی، سید محمدحسین (1398). «تبیین رابطه طایفهگرایی و مرزبندی اجتماعی ـ سیاسی نمونهپژوهی: شهرستان ممسنی»، فصلنامه آمایش سیاسی فضا. 4(1)، 251-239.
زکیپور، نعمتاله و حیدری، آرمان (1399). «ساختار سیاسی ـ اجتماعی و سازوکارهای قدرت در بافت سنتی جامعه ایلی؛ مطالعه موردی در جامعه ایلی کهگیلویه و بویراحمد»، فصلنامه نامه انسانشناسی. 30(17)، 149-129.
سیدامامی، کاووس (1385). «قومیت از منظر سیاستهای هویت»، فصلنامه دانش سیاسی. 2(1)، 165-143.
شفیعیان، گودرز (1393). «نقدی بر کتاب تاریخ اجتماعی ـ سیاسی ممسنی»، فصلنامه فراسو. 22 (7)، 86-85.
شهشهانی، سهیلا (1366). چهارفصل آفتاب: زندگی روزمره زنان اسکانیافته عشایر ممسنی. تهران: انتشارات توس.
صادقی، ملاگرگعلی (1377). ممسنی دشتی پر از نون و تشتی پر از خون. شیراز: انتشارات کوشامهر.
صادقی، وحید (1393). «بررسی تأثیر طایفه گرایی بر الگوی رأی‌دهی (مطالعه موردی: شهرستان ممسنی)». (پایان‌نامه منتشر نشده کارشناسی ارشد به راهنمایی محمدرضا حافظنیا)، گروه جغرافیای سیاسی دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.
صفینژاد، جواد (1368). عشایر مرکزی ایران. تهران: انتشارات امیرکبیر.
صفینژاد، جواد (1393). «ساختار اجتماعی عشایر ایران»، فصلنامه مطالعات ملی. 1(5)، 84-43.
عشایری، طاها و جهانپرور، طاهره (1400)، «تحلیل تأثیر ساختار طایفهای بر کنش انتخاباتی در جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه دانش سیاسی. 2(17)، 432-407.
علم، محمدرضا و مرادی، افروز (1398)، «تحلیل روند و نتایج سیاست اسکانعشایر در ایلات ممسنی در دوره رضاشاه»، فصلنامه تاریخ اسلام و ایران. 29 (41)، 89-71.
غفاری، هیبتاله (1368). ساختارهای اجتماعی عشایر بویراحمد. تهران: نشر نی.
کاویانیراد، مراد (1392). «پردازش مفهوم قلمرو از دیدگاه جغرافیای سیاسی»، فصلنامه برنامه‌ریزی و آمایش فضا. 4(17)، 61-43.
کاویانیراد، مراد؛ صادقی، وحید و حسینی، سیدمحمد حسین (1400). «تبیین ژئوپلیتیکی روابط طوایف در حوزه انتخابیه ممسنی»، فصلنامه ژئوپلیتیک. 1(17)، 177-145.
مجیدیکرایی، نورمحمد (1371). تاریخ و جغرافیای ممسنی. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی تهران.
میرزاییتبار، میثم؛ صادقی، وحید و حسینی، سیدمحمدحسین (1394). «تبیین رابطه فرهنگ سیاسی و توسعه اقتصادی: مطالعه موردی شهرستان مَمَسَنی»، فصلنامه دانش سیاسی. 2(11)، 208-169.
یوسفیفر، شهرام و جنگجو، شهناز (1393). «جایگاه و ساختار منصب کدخدا در مدیریت روستایی ایران از مشروطه تا پایان حکومت پهلوی اول»، فصلنامه پژوهشهای تاریخی. 3(23)، 48-27. | ||
|
Statistics Article View: 906 PDF Download: 1,360 |
||