News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 518 |
| Number of Articles | 4,516 |
| Article View | 9,589,408 |
| PDF Download | 5,352,742 |
واکاوی انواع هویت مبتنی‌بر رویکرد فطرت گرای توحیدی در کتب مطالعات اجتماعی دورۀ ابتدایی | ||
| علوم تربیتی از دیدگاه اسلام | ||
| Article 9, Volume 10, Issue 18, January 1401, Pages 231-259 PDF (1.03 M) | ||
| Document Type: علمی - پژوهشی | ||
| DOI: 10.30497/esi.2022.241769.1489 | ||
| Author | ||
| ام البنین حسین زاده* | ||
| استادیار گروه علوم تربیتی، دانشگاه فرهنگیان، مازندران، ایران. | ||
| Receive Date: 13 September 2021, Revise Date: 11 February 2022, Accept Date: 13 February 2022 | ||
| Abstract | ||
| کلیدی ترین نقش آموزش‌وپرورش، تربیت‌کردن افرادی آگاه و پرسشگر است که دربرابر موقعیت های پیچیده، بی ثباتی ها و نسبی گراییهای فزاینده در زمان‌های حال و آینده، توانایی نقد و بررسی این مسائل و نیز تعامل سازنده با آن‌ها را داشته باشند؛ بر این اساس، درس مطالعات اجتماعی با ابتنا بر رویکرد فطرتگرای توحیدی و اهداف ویژۀ خود مبنی‌بر پرورش‌دادن افرادی فعال، متفکر، کاوشگر، انتخابگر، آزاد و خودپالایشگر به‌ویژه در دورۀ ابتدایی، نقشی تعیینکننده در این زمینه ایفا میکند. ایدۀ پژوهش حاضر درباب دستیابی به اهداف غایی این موضوع درسی، تمرکز بر مفهوم هویت به‌عنوان یکی از زیربناییترین مفاهیم در رویکرد فطرتگرای توحیدی و نیز کلیدیترین مفاهیم مجموعۀ کتابهای مطالعات اجتماعی دورۀ ابتدایی بوده و بدین ترتیب، هدف از پژوهش، به‌دست‌دادن راهکارهایی برای آموزش‌دادن این درس مبتنی‌بر کلانمفهوم هویت است. این پژوهش با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی انجام شده است و جامعۀ آماری آن، کتابهای مطالعات اجتماعی دورۀ ابتدایی را شامل می‌شود. درنهایت، این نتیجه به‌دست آمده است که در محتوای کتابهای مطالعات اجتماعی دورۀ ابتدایی به مفاهیم هویت فردی، هویت اجتماعی، هویت تاریخی، هویت ملی، هویت سیاسی، هویت اقتصادی، هویت تمدنی، هویت دینی و هویت فرهنگی به‌صورتی متمایز و مستقل از یکدیگر پرداخته شده است و دیگر انواع هویت همچون دو شاخۀ مهم هویت جنسیتی و هویت دیجیتالی در آن، مغفول ماندهاند. پژوهش پیشِ‌روی به‌منظور دستیابی به اهداف کلان برنامۀ درسی براساس رویکرد فطرتگرای توحیدی، پیشنهادهای اساسی برای تدوین واحدهای یادگیری برمبنای شعبات موجود مفهوم هویت در محتوای کتابهای مذکور و شاخه های مغفول این کلان مفهوم آموزشی در کتب درسی مربوط عرضه شده است. | ||
| Keywords | ||
| درس مطالعات اجتماعی; تربیت اسلامی; رویکرد فطرتگرای توحیدی; مفهوم هویت | ||
| References | ||
|
جعفری، سید ابراهیم (1384). تحولات جهانی، آینده و نگرانیهای تربیتی. پژوهشنامۀ انقلاب اسلامی، 11 و 12(16)، 161-176.
حیدری، حسین؛ صالح صدقپور، بهرام؛ و سلگی، محمد (1399). بررسی نقش و جایگاه دین در هویت فردی ایرانیان. مجلۀ اسلام و علوم اجتماعی، 23، 33-56.
دبیرخانۀ طرح تولید برنامۀ درسی ملی (1390). برنامۀ درسی ملی جمهوری اسلامی ایران: طرح جامع تحول بنیادین برنامه‌های درسی و تربیتی (نگاشت 5). تهران: سازمان پژوهش و برنامهریزی آموزشی.
ذاکری، نعیمه؛ و شاکری، فائقه (1395). بررسی میزان برخورداری کتابهای هدیههای آسمان، فارسی و مطالعات اجتماعی ششم دبستان از مؤلفههای هویت ملی، دینی و انقلابی. فصلنامۀ مطالعات روان‌شناسی و علوم تربیتی، 13(24)، 69-92.
رزم‌آرا، پری؛ و صانعی مهری، زهره (1399). تحلیل محتوای کتابهای مطالعات اجتماعی مقطع ابتدایی ازنظر میزان توجه به هویت ملی و هویت دینی. فصلنامۀ علوم تربیتی ازدیدگاه اسلام، 15(16)، 79-94.
رون، سید امیر (1398). نظریۀ یادگیری فطرتگرای توحیدی زمینهساز تمدن نوین اسلامی. سایت سازمان پژوهش و برنامهریزی آموزشی. http://www.oerp.ir. تاریخ مشاهده: 01/06/1400.
سبوحی، علی؛ و شریفی، سعید (1398). هویت ضعیف، هنجارهای قوی: تحلیل محتوای کتاب مطالعات اجتماعی پایۀ چهارم دبستان. مجلۀ رشد آموزش علوم اجتماعی، 80(6)، 30-35.
شادیگو، شهریار؛ پروانه، فریبا؛ و توتونچیان، مهری (1399). تحلیل مضامین ارزش‌های دفاع مقدس و ظلم‌ستیزی انقلاب اسلامی ایران در کتابهای فارسی و مطالعات اجتماعی ابتدایی. فصلنامۀ رهیافت انقلاب اسلامی، 51، 3-22.
صبوری خسروشاهی، حبیب (1388). آموزش‌وپرورش در عصر جهانی‌شدن: چالشها و راهبردهای مواجهه با آن. فصلنامۀ مطالعات راهبردی سیاست‌گذاری عمومی، 1(1)، 153-196.
صفری، عباس؛ و قلتاش، عباس (1399). چالشها و راهبردهای آموزش‌وپرورش در عصر جهانی‌شدن. فصلنامۀ مطالعات روان‌شناسی و علوم تربیتی، 54، 33-46.
فاضلی، نعمت‌الله (1392). درس درجۀ دو: چگونه درس مطالعات اجتماعی رو جذاب کنیم؟. مجلۀ رشد آموزش علوم اجتماعی، 6(60)، 4-9.
قنبری برزیان، علی؛ و همتی، رضا (1394). هویت دینی در جامعۀ ایرانی: مرور نظام‌مند مطالعات انجام‌شده (1380-1392). مجلۀ جامعه‌شناسی کاربردی، (26(3)، 117-138.
کاشی, حسین؛ و بنیادی, ناصر (1392). تبیین مدل هویت مکان: حس مکان و بررسی عناصر و ابعاد مختلف آن (نمونۀ موردی: پیاده‌راه شهرری). نشریۀ هنرهای زیبا، معماری و شهرسازی، 18(3)، 43-52.
گلومبوک، سوزان؛ و فیوش، رابین (1377). رشد جنسیت (مهرناز شهرآرای، مترجم). تهران: ققنوس.
متینفر، نرگس؛ و کیان، مرجان (1399). اثربخشی اجرای برنامۀ درسی تلفیقی هنر بر عملکرد تحصیلی دانش‌‌آموزان در درس مطالعات اجتماعی. فصلنامۀ پژوهشهای برنامۀ درسی، 20، 66-83.
محمدی، محمود (1398). آموزش مطالعات اجتماعی: رویکرد محافظه‌کارانه یا رویکرد تحول‌گرا. فصلنامۀ پژوهش در آموزش مطالعات اجتماعی، (19)1، 57-75.
معین، محمد (1386). فرهنگ فارسی معین (چاپ 3). تهران: امیرکبیر.
میرزایی، جمشید (1398). پروژه‌ها، راهبرد تدریس مؤثر مطالعات اجتماعی. مجلۀ رشد آموزش علوم اجتماعی، 81(5)، 26-30.
میرزایی، جمشید؛ و خزایی، فاطمه (1399). آموزههای زیست‌محیطی در کتب مطالعات اجتماعی: از بی‌توجهی تا صلاحیت و ضرورت. فصلنامۀ پژوهش در آموزش مطالعات اجتماعی، 3(24)، 113-136.
نجار نهاوندی، مریم؛ و قربان‌علیزاده، مژده (1393). تحلیلی بر هویت ملی در کتب درسی (مطالعۀ موردی: مطالعات اجتماعی). فصلنامۀ پژوهشهای تربیتی، 29(23)، 79-101.
نجفی، موسی (1386). ذات هویت ایرانی. خردنامۀ همشهری، 15، 42-44.
Adams, R. (1926). The Evolution of Urban Society: Early Mesopotamia and Prehispanic Mexico. Chicago, Aldine Pub. Co, 1986. Antonova, N. (2014). Economic Identity and Professional Self-Determination. Athens Journal of Social Sciences, 1(1), 71-82), Retrieved 15 December 2021. Bernstein, M. (2005). Identity Politics. Annual Review of Sociology. Annual Reviews, 47–74, Retrieved 1 November 2021. Ennaji, M. (2005). Multilingualism, Cultural Identity, and Education in Morocco. Springer Science and Business Media,19-23, Retrieved 15 December 2021. Epp, A.; and Price, L. (2008). Family Identity: A Framework of Identity Interplay in Consumption Practices. Journal of Consumer Research, 35(1), 50–70), https://doi.org/10.1086/529535. Gentry, B. (2018). Political Identity: Meaning, Measures, and Evidence. In: Springer, Cham. Why Youth Vote?, pp. 19-48. Available in: https://doi.org/10.1007/978-3-319-69608-9_2. Nimbalkar, N. (2011). John Locke on Personal Identity. Mens Sana Monographs, 9(1), 268–275. Available in: https://doi.org/10.4103/0973-1229.77443. Tajfel, H.; and Turner, J. C. (1979). An Integrative Theory of Intergroup Conflict. In: W. G. Austin, and S. Worchel (Eds.). The Social Psychology of Intergroup Relations, pp. 33-47. Monterey, CA: Brooks/Cole. Tajfel, H.; and Turner, J. C. (2004). The Social Identity Theory of Intergroup Behavior. In: Jost, John T.; and Sidanius, Jim (eds.). Key Readings in Social Psychology. Political psychology, pp. 276–293. Key Readings. Psychology Press. | ||
|
Statistics Article View: 883 PDF Download: 761 |
||