
Number of Journals | 20 |
Number of Issues | 508 |
Number of Articles | 4,393 |
Article View | 8,242,861 |
PDF Download | 4,234,442 |
قاعده «کُلُّ مُفتٍ ضامنٌ» (ضمان مفتی) در اثبات ضمان مقنن | ||
پژوهشنامه حقوق اسلامی | ||
Article 11, Volume 22, Issue 2 - Serial Number 54, October 1400, Pages 519-552 PDF (563.38 K) | ||
Document Type: مقاله پژوهشی | ||
DOI: 10.30497/law.2022.242242.3154 | ||
Author | ||
مهدی محمدزاده* | ||
دانشآموخته دکتری تخصصی حقوق خصوصی، دانشکده معارف اسلامی و حقوق، دانشگاه امام صادق علیهالسلام، تهران، ایران. | ||
Receive Date: 26 November 2021, Revise Date: 14 January 2022, Accept Date: 14 January 2022 | ||
Abstract | ||
از دیرباز همواره این سؤال مطرح بوده است که اگر قانونگذار به واسطه تقنین، موجبات ایراد ضرر به افراد حقیقی یا حقوقی را فراهم آورد، آیا میتوان او را ملزم به جبران خسارت دانست؟ برخی برآنند که از حیث نظری، از آنجا که قانون، یکی از مهمترین ابزارهای بقای دولت (مصونیت مبتنی بر حاکمیت دولت) و وسیله اجرایی ساختن مبانی فلسفی ـ سیاسی تشکیل یک حکومت بوده (مصونیت مبتنی بر تقدم منافع عمومی بر منافع خصوصی) و از طرفی فرض ضمان مقنن، هزینه مالی هنگفتی برای دولت خواهد داشت (مصونیت مبتنی بر منابع محدود دولت)، باید قائل به مصونیت حکومت و مقنن در برابر قانون بود. این مقاله، تلاش نموده تا از مسیر مصطلح فقهی و بر اساس موازین پذیرفتهشده فقه اهل بیت (علیهمالسلام)، راهی برای اثبات مسئولیت مدنی دولت در برابر تقنین بگشاید. از اینرو، سؤال اصلی چنین طراحی شده است: «آیا میتوان با تمسک به عمومات قواعد باب ضمان (خصوصاً قاعده ضمان مفتی) قانونگذار را در صورت بروز خسارت، ضامن دانست و با تطبیق قاعده بر فتاوی فقهاء، قانونگذاری مجلس، عملکرد شورای نگهبان و نیز حکم حکومتی رهبر، در صورت بروز خسارت قائل به مسئولیت برای ایشان بود؟» به نظر میرسد چنانچه در جامعه اسلامی، حکم و قانونی، موجبات ضرری را فراهم آورد، مصدر همان حکم، یعنی حاکم جامعه اسلامی (حکومت و اجزاء مقننه آن)، مسئول جبران خسارات وارده است و نسبت به همه قوانین صادره در جامعه، ضامن خواهد بود. روشهای جبران خسارت و راهکارهای عملیاتی برای این مهم، بحثی جدی است که از حوزه این مقاله خارج است. | ||
Keywords | ||
تقنین; خطای حاکم; ضمان اجتماعی; ضمان مقنن; قاعده احسان; کل مفت ضامن | ||
References | ||
| ||
Statistics Article View: 446 PDF Download: 333 |