1استاد، گروه حقوق خصوصی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
2دانشجوی دکترا، گروه حقوق خصوصی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
Receive Date: 07 May 2020,
Revise Date: 13 January 2022,
Accept Date: 13 January 2022
Abstract
به لحاظ سکوت قانون‌گذار نسبت به تصریح زمان تأثیر بطلان (اثر قهقرایی و آتیهای) در قرارداد کار، این نوشتار به بررسی دیدگاههای مربوط به این موضوع و تعیین آثار هر کدام با روش توصیفی، تحلیلی و با رویکرد تطبیقی پرداخته است. نتیجه این بود که میتوان اراده مقنن مبنی بر همسو بودن بطلان در قرارداد کار را با قواعد عمومی قراردادها استنباط نمود. در حقوق فرانسه، آلمان، ایتالیا و لوکزامبورگ اثر آتیهای بطلان به لحاظ پرداخت مزد و مزایای آن به کارگر پذیرفته شده است که در این نوشتار همین نتیجه در حقوق ما از قواعد «ضمان ید» و «ما یضمن بصحیحه یضمن بفاسده» به رغم تسری اثر قهقرایی به‌دست آمده است؛ اما در مواردی که بطلان همراه با سوءنیت باشد (مانند بطلان ناشی از به اشتباه انداختن کارفرما در شخصیت توسط کارگر و بطلان ناشی از عدم مشروعیت قرارداد)، به لحاظ منع استفاده اشخاص دارای سوءنیت از حمایت‌های قانونی و مغایرت آن با نظم عمومی، قرارداد کار نمیتواند ایجادکننده چنین مزایایی برای آنها باشد. در رابطه با مقررات امری کار همان‌گونه که در حقوق کشورهای خارجی مذکور بدان اشاره شده و در قانون کار ما نیز برخی موارد آن جرم‌انگاری گردیده، رعایت آنها در هر صورت حتی با بطلان قرارداد، الزامی می‌باشد.
انصاری، مرتضی (1418ق). مکاسب. قم: مؤسسه نشر اسلامی.
بادینی، حسن و شکوهی مشهدی، بهنام (1399). «تأملی پیرامون ثبوت و اثبات در قرارداد کار با مطالعه تطبیقی در حقوق فرانسه». مجله حقوقی دادگستری، 84(111)، صص. 23-45.
بجنوردی، سیدمحمدحسن (1424ق). القواعدالفقهیه. قم: انتشارات دلیل ما.
براتینیا، محمود (1382). دیدگاههای نو در حقوق کار. تهران: فکرسازان.
بزرگمهر، امیرعباس و مهرانی، غزال (1395). اصلاحات در قانون تعهدات فرانسه. تهران: انتشارات دانشگاه عدالت.
خمینی، مصطفی (1385). تحریرات فی الفقه: کتاب البیع. تهران: مؤسسه تنظیم و نشرآثار امام خمینی (رحمت‌الله‌علیه).
دارابپور، مهراب (1390). مسئولیتهای خارج از قرارداد (ویرایش 2). تهران: مجمع علمی و فرهنگی مجد.
دارابپور، مهراب (1392). حقوق بیع داخلی. تهران: جنگل.
شهیدی، مهدی (1384). تشکیل قراردادها و تعهدات. تهران: مجد.
شهیدی، مهدی (1396). اصول قراردادها و تعهدات (ویرایش7). تهران: مجمع علمی و فرهنگی مجد.
صفایی، سیدحسین (1393). قواعد عمومی قراردادها (ویرایش 19). تهران: بنیاد حقوقی میزان.
طباطبایی یزدی، سیدمحمدکاظم (1410ق). حاشیه بر مکاسب. قم: مؤسسه اسماعیلیان.
عراقی، سیدعزتالله (1393). حقوق کار (ویرایش 14). تهران: سمت.
عراقی، سیدعزتالله (1396). حقوق کار (ویرایش 18). تهران: سمت.
کاتوزیان، ناصر (1388). قواعد عمومی قراردادها. تهران: شرکت سهامی انتشار.
کاتوزیان، ناصر (1392). اعمال حقوقی: قرارداد ـ ایقاع (ویرایش 10). تهران: شرکت انتشار.
کاتوزیان، ناصر (1393). قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی. تهران: بنیاد حقوقی میزان.
کاتوزیان، ناصر (1395). عقود معین (ویرایش 14). تهران: شرکت سهامی انتشار.
مصطفوی، محمدکاظم (1421ق). القواعد (مائه قاعده فقهیه معنی و مدرکا و موردا). قم: مؤسسه نشر اسلامی.
مکارم شیرازی، ناصر (1411ق). القواعد الفقهیه. قم: مدرسه امام امیرالمؤمنین (علیه‌السلام).
موذنزادگان، حسنعلی و غلامعلی‌زاده، حسن (1388). «بررسی تحلیلی جایگاه تفسیر شک به نفع متهم در حقوق کیفری». پژوهشنامهحقوق اسلامی، 10(30). صص. 141-159.
هاشمی، سیدمحمد (1396). حقوق کار. تهران: میزان.
G.; Camerlynck. G.; Horion, P.; kayser, A.; Levenbach, M. G. and Mengoni, L. (1965). Le contrat de travail dans le droit des pays membres de la C. E. C. A. Paris: Dalloz.
Camerlynck, G. H. & Lyon-Cean, Gerard (1975). Droit du Travail (ed 7e). Paris: Dalloz.
Camerlynck, G. H. (1968). Contrat de travail, traite de droit du travail. Paris: Dalloz.
Camerlynck, G. H. (1973). Contrat de travail, traite de droit du travail. Paris: Dalloz.
DHennin, Severine (2001). La nullité du contrat de travail. (Unpublished Doctoral Dissertation). Universite de lille . 2-droit et santé.
GHestin, Jacques (1972). Droit du Travail (ed c). Paris: Sirey.
