
Number of Journals | 20 |
Number of Issues | 513 |
Number of Articles | 4,443 |
Article View | 8,508,839 |
PDF Download | 4,506,513 |
دلالت اقتضاء و نقش تفسیری آن در علم حقوق | ||
پژوهشنامه حقوق اسلامی | ||
Article 4, Volume 22, Issue 2 - Serial Number 54, October 1400, Pages 337-358 PDF (758.53 K) | ||
Document Type: مقاله پژوهشی | ||
DOI: 10.30497/law.2021.239198.2878 | ||
Authors | ||
علی اکبر فرح زادی1; فاطمه رضائی* 2; فاطمه ابطحی3 | ||
1دانشیار، گروه حقوق اسلامی، دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری دادگستری، تهران، ایران. | ||
2دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران. | ||
3دانشجوی دکتری حقوق خصوصی، دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری دادگستری، ایران، تهران. | ||
Receive Date: 12 August 2020, Revise Date: 23 December 2021, Accept Date: 07 December 2021 | ||
Abstract | ||
دلالت اقتضاء یکی از اقسام دلالتهای سیاقی محسوب میشود وعبارت است از دلالت کلام بر کلمه یا عبارتی که گرچه متکلم آن را بیان نکرده ولی اولاً. مقصود وی بوده و ثانیاً. صحت کلام در گزارههای انشایی یا صدق آن در گزارههای خبری وابسته به آن است. حجیت دلالت اقتضاء در علم اصول از باب حجیت ظواهر مورد پذیرش قرار گرفته است. با توجه به ادله اعتبار و پذیرش عمومیت دلالت اقتضاء میتوان از آن در تفسیر قوانین بهره گرفت. کاربرد دلالت اقتضاء، در تفسیر قوانین مدنی و تجاری که تفسیر موسع در آن به عنوان اصل پذیرفته شده، با هیچ اشکالی مواجه نیست. در قوانین ماهوی جزایی نیز اصل ضرورت تفسیر مضیق، نمیتواند مانع از اعتبار دلالت اقتضاء شود بلکه ابتدا باید مراد قانونگذار کشف شود و هر گاه امکان کشف اراده قانونگذار نباشد، آنگاه شک به نفع متهم تفسیر شود. دلالت اقتضاء در تفسیر قراردادها نیز کاربرد دارد و مادام که به امری خلاف قانون و نظم عمومی نیانجامد، معتبر محسوب میشود. به هر حال باید توجه داشت که اصل مرجع در صورت تردید، اصل عدم تقدیر است. با ارئه ملاک واحد میتوان برای پایان بخشیدن به اختلافنظر در امر در تقدیر گرفته شده اقدام نمود. چنانچه عرفاً باتوجه به قرائن داخلیه و خارجیه ظهور در محذوف خاصی وجود داشته باشد باید همان را در تقدیر گرفت و اگر عرفاً با توجه به قرائن داخلیه و خارجیه ظهور در محذوف خاصی نباشد باید با کمک قاعده ادبی و بلاغی «حذف المتعلق یدل علی العموم» تمام متعلقات متناسب را در تقدیر گرفت. | ||
Keywords | ||
دلالت اقتضاء; تفسیر قانون; دلالت سیاقی; قرارداد | ||
References | ||
| ||
Statistics Article View: 917 PDF Download: 569 |