News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 513 |
| Number of Articles | 4,443 |
| Article View | 8,475,816 |
| PDF Download | 4,499,214 |
سرچشمه‌های بحث وجود و ماهیت، و تمایز متافیزیکی آن‌ها در کتاب الحروف فارابی | ||
| حکمت سینوی (مشکوه النور) | ||
| Article 5, Volume 25, Issue 66, December 1400, Pages 99-124 PDF (539.55 K) | ||
| Document Type: علمی ـ پژوهشی | ||
| DOI: 10.30497/ap.2021.241686.1551 | ||
| Authors | ||
| رحمان احترامی* 1; شهرام پازوکی2 | ||
| 1دانشجوی دکتری فلسفه و کلام اسلامی، مؤسسۀ حکمت و فلسفۀ ایران، تهران، ایران . | ||
| 2استاد گروه ادیان و عرفان، مؤسسۀ حکمت و فلسفۀ ایران، تهران، ایران. | ||
| Receive Date: 31 August 2021, Revise Date: 22 October 2021, Accept Date: 30 November 2021 | ||
| Abstract | ||
| کتاب الحروف فارابی، اولین مواجهۀ مستقیم فلسفی یک متفکر مسلمان با تفکر فلسفی یونان محسوب می‌شود و مباحث مربوط به تحلیل مفاهیم وجود- موجود و ماهیت به‌عنوان عناصر اصلی تفکر فلسفی ارسطو، از مهم‌ترین بخش های این کتاب به‌شمار می آید. هدف فارابی از نوشتن این کتاب، بسترسازی برای فهم بنیادین تفکر فلسفی یونان در عالم اسلام بوده است. وی بحث را با تحلیل زبانی «موجود» به‌عنوان یک لفظ غیرمشتق (مثال اول) در زبان عربی آغاز و سه معنای مقولات به‌مثابۀ مشارٌالیه، صادق و منحاز بماهیة ما خارج النفس را درخصوص موجود مطرح کرده است. او سه معنا را در دو معنا گرد آورده و بر معنای سوم (منحاز بماهیة ما فی الخارج) متمرکز شده است. فارابی با طرح اقسامی برای معنای سوم موجود و ماهیت به‌عنوان تشخص‌دهندگان موجودات خارجی و ذهنی کوشیده است درعین تأکید بر اتحاد خارجی وجود و ماهیت، راهی را برای توجیه کثرت موجودات عالم پیشنهاد دهد؛ حال آنکه به‌نظر نگارندگان، این راه بدون فرض بحث «تمایز متافیزیکی وجود از ماهیت»، غیرمنسجم است. بحث فارابی در تقسیم‌کردن موجود به فقیر و غنی، و مطرح‌کردن مفهوم «ما ینحاز بماهیة فی النفس» درمقابل مفهوم «لا موجود»، جز با پیش‌فرض قراردادن بحث تمایز متافیزیکی وجود و ماهیت، قابل فهم نیست و طرح موردنظر این فیلسوف، مسیر را برای مطرح‌شدن احکام تمایز هستی شناختی وجود از ماهیت ازسوی ابن سینا هموار می کند. | ||
| Keywords | ||
| کتاب الحروف; موجود; وجود; ماهیت; منحاز; تمایز | ||
| References | ||
|
ابنرشد، محمد بن احمد (1967). تفسیر مابعدالطبیعه (موریس بوریج، محقق). بیروت: دار المشرق.
ابنرشد، محمد بن احمد (1993). تهافت التهافت (محمد العریبی، مقدمه و تعلیق‌نویس) (چاپ 1). بیروت: دار الفکر.
ابنمنظور، محمد بن مکرم (1414ق). لسان العرب (جمال‌الدین میردامادی، محقق و مصحح) (چاپ 3). بیروت: دار الفکر- دار صادر.
حکمت، نصرالله؛ و شهیدی، فاطمه (1388). معنای ماهیت در آثار فارابی. شناخت، 61(1)، 39-58.
خراسانی (شرف)، شرف‌الدین (1395). نخستین فیلسوفان یونان (چاپ 5). تهران: علمی و فرهنگی.
شهیدی، فاطمه (1393). موجود و وجود در کتاب الحروف فارابی. جاویدان خرد، 11(25)، 55-76.
شهیدی، فاطمه؛ یوسف ثانی، سید محمود؛ و موسویان، سید حسین (1397). تصحیح و تحقیق آغازۀ کتاب الحروف فارابی در باب مقوله و جایگاه آن در علوم و صنایع. جاویدان خرد، 15(33)، 199-232.
الفارابی، ابونصر محمد بن محمد (1405ق). فصول منتزعة (فوزی نجار، محقق و مصحح) (چاپ 2). تهران: المکتبة الزهرا علیها السلام.
الفارابی، ابونصر محمد بن محمد (1986). کتاب الحروف (محسن مهدی، محقق). بیروت: دار المشرق.
الفارابی، ابونصر محمد بن محمد (1990). الواحد و الوحدة (محسن مهدی، محقق). الدار البیضاء: دار توبقال للنشر.
الفارابی، ابونصر محمد بن محمد (1995). آراء اهل المدینة الفاضلة و مضادها (علی بوملحم، مقدمه و شرح و تعلیق‌نویس) (طبع 1). بیروت: مکتبة الهلال.
الفارابی، ابونصر محمد بن محمد (1996الف). احصاء العلوم (علی بوملحم، مقدمه‌نویس و شارح). بیروت: مکتبة الهلال.
الفارابی، ابونصر محمد بن محمد (1996ب). السیاسة المدنیة (علی بوملحم، مقدمه‌نویس). بیروت: مکتبة الهلال.
فنا، فاطمه (1382). نظریۀ ارسطو دربارۀ معانی اقسام و انحای موجود. حکمت سینوی (مشکوة النور)، (22)، 71-96.
کیانخواه، لیلا (1397). مابعدالطبیعه ازدیدگاه فارابی و ابنسینا (چاپ 1). تهران: مؤسسۀ حکمت و فلسفۀ ایران.
Aristotle (1991). The Complete Works of Aristotle: Categories, Generation and Corruption and Metaphysics (The Revised Oxford Translation) (Jonathan Barnes, Editor). Princeton University Press. Menn, Stephen (2008). Farabi’s Kitab Al-Huruf and His Analysis of the Senses of Being. Arabic Scince and Philosophy, 18, 59-97. | ||
|
Statistics Article View: 404 PDF Download: 315 |
||