News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 513 |
| Number of Articles | 4,443 |
| Article View | 8,475,846 |
| PDF Download | 4,499,260 |
گشایش معمای ایدۀ «خداباوری شهودی» و وجود پرشمار خداناباوران: پژوهشی در علوم شناختی دین | ||
| پژوهشنامه فلسفه دین (نامه حکمت) | ||
| Article 10, Volume 19, Issue 1 - Serial Number 37, February 1400, Pages 207-226 PDF (11.02 M) | ||
| Document Type: پژوهشی | ||
| DOI: 10.30497/prr.2021.240612.1668 | ||
| Authors | ||
| نعیمه پورمحمدی* 1; میثم فصیحی رامندی2 | ||
| 1استادیار گروه فلسفه دین، دانشکده فلسفه، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران. | ||
| 2دانشجوی دکتری رشته فلسفه دین، دانشگاه تهران، پردیس فارابی، قم، ایران. | ||
| Receive Date: 03 March 2021, Revise Date: 23 August 2021, Accept Date: 06 September 2021 | ||
| Abstract | ||
| در میان دانشمندان علوم شناختی دین، شماری پس از انجام یا بررسی آزمایش‌ها بر آن‌اند که همۀ انسان‌ها «خداباور شهودی» و «دین‌دار طبیعی» هستند. از دید این متفکران، سه قوه اساسی در درون ما شامل «قوه ذهن‌مندانگاری»، «قوه عاملیت‌باوری» و «قوه غایت‌باوری» در نتیجۀ تکامل جزو ساختار شناختی‌مان قرار گرفته است. این دانشمندان داشتن همین سه قوه و باورهای پیداشده از آنها را دین‌داری طبیعی می‌نامند و بر این اساس همۀ ما انسان‌ها را دین‌داران طبیعی یا خداباوران شهودی یا باورمند زاده‌شده می‌خوانند. بنابراین ساختار شناختی همۀ ما انسان‌ها به هنگام تولد به گونه‌ای است که زمینۀ دین‌داری را در وجودمان فراهم می‌سازد. یکی از اشکالاتی که در نگاه اول به این نظریه وارد می‌شود این است که اگر واقعاً خداباوری شهودی است، پس چرا شمار زیادی از انسان‌ها خداناباورند. در این مقاله بنا داریم به تبیین نظریۀ خداباوری شهودی در علوم شناختی دین بپردازیم و سپس در برابر اشکالِ وجود پرشمار خداناباوران از آن دفاع کنیم. پاسخ ما به صورت خلاصه چنین است که خداناباوری انواع گوناگونی دارد: «خداناباوری شناختی»، «خداناباوری انگیزشی»، «خداناباوری فرهنگی» و «خداناباوری تحلیلی». با این تقسیم‌بندی، خداباوری و خداناباوری در همۀ دسته‌ها جز دستۀ اول قابل جمع است. به عبارت دیگر، با این تحلیلِ برآمده از علوم شناختی دین، همان شمار زیاد خداناباوران را می‌توان خداباور شهودی دانست، گرچه خود التفات یا قبول نداشته باشند. از این رو به رغم شمار فراوان و روبه‌افزایش خداناباوران، می‌توان همچنان از نظریۀ خداباوری شهودی در علوم شناختی دین دفاع کرد. | ||
| Keywords | ||
| علوم شناختی دین; خداباوری شهودی; دین‌داری طبیعی; خداباوری فطری; خداناباوری | ||
| References | ||
|
Barrett, Justin. 2007a. “Cognitive science of religion: What is it and why is it?,” Religion Compass 1: 768–786. Barrett, Justin. 2007b. “Is the spell really broken? Bio-psychological explanations of religion and theistic belief.” Theology and Science 5(1): 57-72 Bering, Jesse. 2006. “The folk psychology of souls.” Behavioral and Brain Sciences 29: 453–462. Bering, Jesse, and D. F. Bjorklund. 2004. “The natural emergence of reasoning about the afterlife as a developmental regularity.” Developmental Psychology 40: 217–33. Boyer, Pascal. 2001. Religion explained: the evolutionary origins of religious thought. New York: Basic Books. Bloom, Paul. 2007. “Religion is natural.” Developmental Science 10: 147–151. Clark, Kelly, and Justin Barrett. 2011. “Reidian religious epistemology and the cognitive science of religion.” Journal of the American Academy of Religion 79: 639–675. Dawkins, Richard. 2006. The God Delusion. Boston, MA: Houghton Mifflin. Dennett, Daniel. 2006. Breaking the Spell: Religion as a Natural Phenomenon. New York: Viking. Gervais, W. M. 2012. “Religious cognition,” in Religion, personality, and social behavior, edited by V. Saroglou. Psychology Press. Gray, K., and D. M. Wegner. 2010. “Blaming god for our pain: human suffering and the divine mind.” Personality and Social Psychology Review 14(1): 7–16. Guthrie, Stewart. 1993. Faces in the Clouds: A New Theory of Religion. New York: Oxford University Press. Harris, P. L., and M. A. Koenig. 2006. “Trust in testimony: how children learn about science and religion.” Child Dev 77(3): 505–24. Heider, F., and M. Simmel. 1944. “An experimental study of apparent behavior.” American Journal of Psychology 57: 243–59. Kelemen, Deborah. 2004. “Are Children ‘Intuitive Theists’?” Psychological Science 15: 295–301. Lawson, E. Thomas. 2015. “Cognitive Science of Religion: Perspectives on the Science and Religion Dialogue at the Breaking New Ground,” in The Science and Religion Dialogue Conference at the University of Texas at Austin, April 10. Norenzayan, Ara, and Will M. Gervais. 2012. “The origins of religious disbelief.” Trends in cognitive science 17: 20–25. Stark, R. 2002. “Physiology and faith: addressing the ‘universal’ gender difference in religious commitment.” Journal for the Scientific Study of Religion 41: 495 – 507. | ||
|
Statistics Article View: 1,663 PDF Download: 676 |
||