
Number of Journals | 20 |
Number of Issues | 509 |
Number of Articles | 4,399 |
Article View | 8,251,939 |
PDF Download | 4,247,969 |
مبانی فقهی تعامل نظام بانکی کشور با بانکها و نهادهای خارجی و بین المللی | ||
تحقیقات مالی اسلامی | ||
Article 11, Volume 10, Issue 2 - Serial Number 20, February 1400, Pages 757-788 PDF (939.75 K) | ||
Document Type: علمی - پژوهشی (بانکداری اسلامی) | ||
DOI: 10.30497/ifr.2021.241023.1624 | ||
Author | ||
مهدی خطیبی* | ||
عضو هیئت علمی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی | ||
Receive Date: 26 May 2021, Revise Date: 14 September 2021, Accept Date: 14 November 2021 | ||
Abstract | ||
امروزه بانک مرکزی و بسیاری از بانکهای کشور با بانکهای خارجی و نهادهای بین المللی تعامل دارند. با توجه به آنکه نظام بانکداری متعارف بر نرخ بهره -یعنی ربای قرضی- استوار است، و در فعالیتهای خود التزامی به رعایت چارچوبهای شریعت اسلام ندارند، تعامل با چنین بانکهایی خواه ناخواه بانک را در مجاورت محرمات الهی قرار میدهد؛ مگر آنکه تعامل مزبور در چارچوب مبانی فقهی تعریف شود. بدین منظور در مقاله حاضر که به روش تحلیلی –توصیفی انجام شده، قواعد و ضوابطی برای تعامل بانک مرکزی و بانکهای کشور با بانکهای خارجی و نهادهای بین المللی استخراج شده است؛ از جمله: قاعده نفی سبیل؛ حرمت تقویت کفر، قاعده الزام، جواز استنقاذ مال کافر حربی، جواز دریافت ربا از کافر حربی؛ و در هر مورد نیز تطبیقاتی ذکر شده است. طبق اقتضای این قواعد و ضوابط، بانکها نیز به چند دسته تقسیم شده است تا برای تعامل با هر دستهای به قواعد و ضوابط مربوطه توجه شود. در پایان نیز نمونههایی از تعامل بانکهای کشور با بانکهای خارجی و نهادهای بین المللی بر شمرده شده که قواعد و ضوابط پیش گفته میتواند در نوع تعامل اثر گذار باشد. | ||
Keywords | ||
مبانی فقهی; بانکداری اسلامی; بانکداری بین الملل اسلامی; تعامل با بانکهای خارجی; اقتصاد اسلامی | ||
References | ||
ابنادریس، محمدبنمنصوربناحمد (1410). السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی (جلد 1)، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزه علمیه قم.
تقیزاده، خدیجه (1391). بانکداری اسلامی در برخی از کشورهای جهان، ماهنامه بررسی مسائل و سیاستهای اقتصادی. 12(139 و 139)، 47-80.
حسینی احمدفداله؛ سیدمحمد، ابوالفضل؛ قلیخانی، جعفر؛ و بلوردی، طیبه (1399). ابعاد حقوقی پیوستن ایران به گروه ویژه اقدام مالی (FATF). فصلنامه مطالعات بینالمللی پلیس. 11(42)، 78 -50.
حسینی مراغی، سیدمیرعبدالفتاحبنعلی (1417). العناوین الفقهیة. قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعة مدرسین حوزه علمی قم.
حرعاملى، محمد بن حسن (1409). وسائل الشیعة (جلد 22). قم: مؤسسه آلالبیت علیهم السلام.
حلی، جمالالدین، احمدبنمحمد اسدی (1407). المهذب البارع فی شرح المختصر النافع (جلد 2). قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعة مدرسین حوزة علمیة قم.
رضایی برزگر، داود (1389). عملیات بانکی بینالمللی. تهران: پیشبرد.
رضوی، مهدی؛ و گلمرادی آدینهوند، حسن (۱۳۹۶). بانکداری اسلامی بینالملل. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت).
رئیسی دهکردی، شهرام؛ و شاهباز، ناصر (1394). الزامات کفایت سرمایه در مقررات بال III و تطبیق آن در بانکهای اسلامی، مجموعه مقالات بیست و ششمین همایش بانکداری اسلامی، 48–86.
سپهر، محمد مهدی (1398). بررسی زوایایی از « اینستکس » و « افایتیاف» (INSTAX و FATF). ماهنامه پیام، 12(133)، 44-61.
شهید اول، محمد ابن مکی عاملی (1417ق). الدروس الشرعیة فی فقه الامامیه (جلد ۳، چاپ ۲). قم: انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین.
شهید اول، محمد ابن مکی عاملی (1419ق). ذکری الشیعة فی أحکام الشریعة (چاپ 1). قم: مؤسسه آل البیت علیهمالسلام.
شیخ صدوق، محمد بن على (1413). من لا یحضره الفقیه (جلد 4، چاپ ۲). قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
صدر، سیدمحمدباقر (1431). محاضرات تأسیسیّة (موسوعة الشهید الصدر) (جلد 21، چاپ 2). قم: مرکز الأبحاث والدراسات التخصّصیّة للشهید الصدر.
طباطبایى یزدى، سیدمحمدکاظم (1419). العروة الوثقى فیما تعم به البلوى(المحشّى) (جلد 4). قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
طوسى، ابو جعفر، محمد بن حسن (1407-الف). الخلاف (جلد 5، چاپ 1). قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین.
طوسى، ابو جعفر، محمد بن حسن (1407-ب). تهذیب الأحکام (جلد 2، چاپ 4). تهران: دار الکتب الاسلامیة.
طوسی، محمدبنحسن (1387ق). المبسوط فی فقه الإمامیة (جلد 7، چاپ 3). تهران: المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة.
عزیزی، محمود؛ و شریفیان، جمشید (1399). بایستههای سوئیفت و آسیبشناسی آن در حقوق تجارت ایران در پرتو تحریم. فصلنامه پژوهش و مطالعات علوم اسلامی، 4(16)، 70-89.
علامه حلی، حسنبنیوسفبنمطهر (بیتا). تذکرة الفقهاء. قم: مؤسسة آلالبیت علیهمالسلام.
علیشاهی قلعهجوقی، ابوالفضل (1392). پژوهشی در اباحه اموال کافران حربی از نگاه فقه شیعه. فصلنامه پژوهشهای فقه و حقوق اسلامی، 10(34)، 85-108.
محققحلّى، نجمالدین جعفر بن حسن (1408). شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام (جلد 4، چاپ 2). قم: مؤسسه اسماعیلیان.
مصطفوى، سیدمحمدکاظم (1421). القواعد- مائة قاعدة فقهیة (چاپ 4). قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین.
موسوی خمینى، سید روحاللّه موسوى (بیتا). الطهارة (ط- الحدیثة) (جلد3). قم: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى(ره).
موسوىخویى، سیدابوالقاسم (1410). منهاج الصالحین (جلد 2). قم: مدینة العلم.
فیَّاض کابلى، محمداسحاق (1426). المسائل المستحدثة. کویت: مؤسسه مرحوم محمد رفیع حسین.
مکارمشیرازى، ناصر (1427). الفتاوى الجدیدة (جلد 1، چاپ 2). قم: مدرسه امام على بن ابى طالب علیهالسلام.
مکارمشیرازى، ناصر (1411). القواعد الفقهیة (جلد 2). قم: مدرسه امام امیر المؤمنین علیهالسلام.
مکارمشیرازى، ناصر (1425). أنوار الفقاهة (کتاب النکاح) (جلد 1). قم: مدرسة الامام علی بن أبی طالب علیهالسلام.
مکارمشیرازى، ناصر (1424). النکاح (جلد 1). قم: مدرسه امام على بن ابى طالب علیهالسلام
مهاجر میلانی، امیر (1398). احترام مالی کافر بیطرف. فصلنامه فقه و اصول، 51(117)، 145-166. doi: 10.22067/jfu.v51i2.65655
میرجلیلی، حسین (1389). توسعه سیاسی و اقتصادی در جهان اسلام (چاپ 1). تهران: مرجع.
نجفى، محمدحسن (بیتا). جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام (جلد 23، چاپ ۷). بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
https://farsi.khamenei.ir/treatise-content?id=121#1355
Allama Hali, H, I, Y, I, M. (Bita). Tazkatat Foghaha. Qom: Al-Bayt Foundation, Peace be Upon Them.
Alishahi Qala-e J, Abu al-Fadl (1392). A Study on the Depravity of the Property of Military Infidels from the Perspective of Shiite Jurisprudence. Quarterly Journal of Islamic Jurisprudence and Law, 10 (34), 85-108.
Azizi, M; & Sharifian, J; (1399). Swift Requirements and its Pathology in Iranian Commercial Law in the Light of Sanctions. Journal of Research and Studies of Islamic Sciences, 4 (16), 70-89.
Fayyad Kabuli, M, I; (1426). Developmental Issues. Kuwait: Institute of the Late Mohammad Rafi Hussein
Hosseini Ahmadfadala; S, A; Qolikhani, J; & Balvardi, T; (1399). Legal Aspects of Iran's Accession to the Financial Action Task Force (FATF). Quarterly Journal of International Police Studies. 11 (42), 78 -50.
Hosseinieh Maraghi, S Mir A, F, Ibn A; (1417). The Titles of Jurisprudence. Qom: Islamic Publications Office affiliated with the Qom Seminary Teachers Association.
Hali, J, al-Din, A ibn M, A; (1407). The Civilized Market in the Brief Explanation of the Benefits (Vol. 2). Qom: Islamic Publications Office affiliated with the Society of Teachers of the Seminary of Qom
Har'amli, M, ibn H; (1409). Shiite Means (Vol 22). Qom: Al-Albayt Institute, Peace be Upon Them.
Ibn Nadris, M ibn M, ibn A; (1410). Al-Sarai Al-Hawi for writing Fatwas (Vol 1), Qom, Islamic Publications Office affiliated with the Qom Seminary Teachers Association.
Makarmashirazi, N (1427). New Fatwas (Vol 1, Edition 2). Qom: School of Imam Ali ibn Abi Talib (Peace be Upon Him).
Makarem Shirazi, N (1411). The Rules of Jurisprudence (Volume 2). Qom: School of Imam Amir al-Mu'minin, Peace be Upon Him.
Makarem Shirazi, N (1425). Anwar al-Fiqh (Book of Marriage) (Vol 1). Qom: Madrasa of Imam Ali Ibn Abi Talib (peace be upon him).
Makarmashirazi, N (1424). Marriage (Vol. 1). Qom: School of Imam Ali ibn Abi Talib (Peace be Upon Him)
Mousavi Khomeini, S, R, M; (Bita). Purification (I- Hadith) (Vol 3). Qom: Institute for Organizing and Publishing the works of Imam Khomeini.
Mousavi Khoii, S, A; (1410). Minhaj Al-Saleheen (Volume 2). Qom: City of Knowledge.
Mohaqeq al-Halli, N, J, ibn H; (1408). Sharia of Islam in the Issues of Halal and Haram (Vol 4, Edition 2). Qom: Ismaili Institute.
Mohajer Milani, Amir (1398). Impartial Infidel Financial Respect. Journal of Jurisprudence and Principles, 51 (117), 145-166. doi: 10.22067 / jfu.v51i2.65655
Mustafawi, S, M, K; (1421). Alghaved – Maete Ghaedeh Fiqi (Edition 4). Qom: Islamic Publications Office Affiliated with the Teachers Association.
Mirjalili, H (1389). Political and Economic Development in the Islamic World (1st Edition). Tehran: Reference.
Najafi, M, H; (Bita). Jawahar al-Kalam fi Sharh Sharia al-Islam (Vol. 23, 7th edition). Beirut: Dar Al-Ihyaa Al-Tarath Al-Arabi.
Rezaei Barzegar, D; (1389). International Banking Operations. Tehran: Advance.
Razavi, M; & Golmoradi Adinehvand, H; (2017). International Islamic Banking. Tehran: Organization for the Study and Compilation of University Humanities Books (Position).
Raisi Dehkordi, S; & Shahbaz, N; (1394). Capital Adequacy Requirements in Ball III Regulations and Its Implementation in Islamic Banks, Proceedings of the 26th Islamic Banking Conference, 48-86.
Sheikh Saduq, M ibn A; (1413). I do not Attend the Jurisprudent (Vol 4, Edition 2). Qom, Islamic Publications Office Affiliated with the Qom Seminary Teachers Association.
Sepehr, M, M; (1398). Examining Angles from INSTAX and FATF (INSTAX and FATF). Monthly Message, 12 (133), 44-61.
Shahid Sadr, S, M, B; (1431). Institutional lectures (Encyclopedia of Martyr Al-Sadr), Volume 21, Edition 2. Qom: Center for Research and Specialized Studies for Martyr Al-Sadr.
Taghizadeh, K. (1391). Islamic Banking in Some Countries of the world, a Monthly Review of Economic Issues and Policies. 12 (139), 47-80.
Tabatabai Yazdi, S, M, K; (1419). Alorvate Vosgha Fima Taem Be Alboloy (edition4). Qom: Islamic Publications Office affiliated with the Qom Seminary Teachers Association.
The First Martyr, M, I, M, A. (1417). Sharia Courses in Imami Jurisprudence (Vol 3, Edition 2). Qom: Islamic Publications Affiliated with the Community of Teachers.
The First Martyr, M, I, M, A. (1419). Dhikr al-Shi'ah in the Rules of Shari'a (Edition 1). Qom: Al-Bayt Institute, Peace be Upon Them.
Tusi, Abu J, M, ibn H; (1407-A). Contradiction (Vol 5, Edition 1). Qom: Islamic Publications Office affiliated with the Teachers Association.
Tusi, Abu J, M, ibn H; (1407-b). Tahdhib al-Ahkam (Vol. 2, 4th edition). Tehran: Islamic Books House.
Tusi, M, ibn H; (1387). Enabling in Imami Jurisprudence (Vol 7, Edition 3).
Tabatabai Yazdi, S, M, K; (1419). Alorvate Vosgha Fima Taem Be Alboloy (edition4). Qom: Islamic Publications Office affiliated with the Qom Seminary Teachers Association. | ||
Statistics Article View: 498 PDF Download: 422 |