News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 513 |
| Number of Articles | 4,443 |
| Article View | 8,475,850 |
| PDF Download | 4,499,270 |
انگاره‌سازی معلم ثانی دربارۀ نبوت | ||
| حکمت سینوی (مشکوه النور) | ||
| Article 8, Volume 25, Issue 66, December 1400, Pages 167-193 PDF (501.23 K) | ||
| Document Type: علمی ـ پژوهشی | ||
| DOI: 10.30497/ap.2021.241909.1561 | ||
| Authors | ||
| حوریه شجاعی باغینی* 1; عبدالله صلواتی2; امیرحسین منصوری نوری3 | ||
| 1مربی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات و دانشجوی دکتری فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران، ایران. | ||
| 2دانشیار گروه فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران، ایران. | ||
| 3دانشجوی دکتری فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران، ایران. | ||
| Receive Date: 02 October 2021, Revise Date: 23 October 2021, Accept Date: 07 November 2021 | ||
| Abstract | ||
| حکیم فارابی، فیلسوفی است که با رویکرد فلسفی برای اولین بار، با تفسیر عقلانی وحی، نبوت را از شکل مسئله‌ای صرفاً کلامی خارج کرد و درشمار مباحث فلسفی قرار داد. او با استفاده از روش استدلالی- برهانی، کلیاتی را دربارۀ جایگاه پیامبری، چگونگی ارتباط‌یافتن پیامبر با عالم غیب و ویژگیهای پیامبر اثبات کرد. وی برای بیان قوانین کلی نبوت، به ورود به جزئیات نیازی نداشته و برای بیان نظرهای خود، لزوماً از واژگان شناخته‌شدۀ دینی استفاده نکرده است؛ بلکه اسمی را جانشین آن‌ها کرده و به انگاره‌سازی روی آورده است. سؤال موردنظر در این پژوهش، آن است که نبوت در آثار معلم ثانی، چگونه مطرح شده و او چگونه دربارۀ این مسئله انگاره‌سازی کرده است؛ درضمن، این انگارۀ جدید با نبی چه نسبتی دارد و به عبارت دیگر، وی چه تصویری از نبی در فلسفه‌اش ترسیم کرده است. یکی از نتایج پژوهش حاضر، پس‌از اثبات ادعای مطرح‌نشدن مبحثی مستقل تحت عنوان نبوت و همچنین به‌کارنرفتن لفظ «نبی» (مگر در اولین مرحله از فرایند شکل‌گیری انگاره)، با استفاده از تبیینی که فارابی دربارۀ وحی انجام داده، این است که وی از رئیس اول به‌عنوان گیرندۀ وحی یاد کرده و با بهره‌گیری از وجه اشتراک موجود میان تعریف‌های صورت‌گرفته دربارۀ رئیس اول و نبی، ذهن مخاطب خود را به‌سوی موضوع نبوت سوق داده است. در تفکر او، رئیس اول در مدینۀ فاضله و با قید علی‌الاطلاق، مطابق با نبی است. درضمن تصریح به این‌همانیِ فیلسوف علی‌الاطلاق و رئیس اول، این‌همانیِ نبی و فیلسوف نیز تأیید می‌شود و چالش پیش‌آمده دربارۀ پایین‌آوردن مقام نبی نسبت به مقام فیلسوف در تفکر فارابی ازبین می‌رود. | ||
| Keywords | ||
| نبوت; انگاره; وحی; سبب اول; عقل فعال; رئیس اول | ||
| References | ||
|
آقایانی چاوشی، جعفر (1383). کتاب‌شناسی توصیفی فارابی (ژان ژولیوه، مقدمه‌نویس). تهران: هرمس.
ابراهیمی دینانی، غلام‌حسین؛ و رادفر، نجمه سادات (1390). تبیین فلسفی وحی ازدیدگاه ابونصر فارابی. فصلنامۀ فلسفه و کلام اسلامی آینۀ معرفت (دانشگاه شهید بهشتی)، 9(29)، 115-137.
ابن‌طفیل، ابوبکر محمد بن عبدالملک قبسی (1334). زندۀ بیدار: حیّ بن یقظان (بدیع‌الزمان فروزانفر، مترجم). تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
ایزوتسو، توشی‌هیکو؛ و چند سخنران دیگر (1379). اندیشۀ غربی و گفت‌وگوی تمدن‌ها: مجموعۀ سخنرانی‌های همایش 20-29 اکتبر 1977، تهران (با مقالاتی از توشی‌هیکو ایزوتسو، روژه گارودی، عبدالجواد فلاطوری، احسان نراقی، داریوش شایگان، سخنرانی افتتاحیۀ هانری کربن) (خسرو ناقد، فریدون بدره‌اى و باقر پرهام، مترجمان). تهران: فرزان روز.
تورانی، اعلی؛ و رهبری، معصومه (1393). نقش قوۀ خیال در پدیدۀ وحی ازدیدگاه فارابی و ملاصدرا. دوفصلنامۀ علمی- پژوهشی انسان‌پژوهی دینی، 11(31)، 79-96.
تیموری، علی‌اکبر؛ و بداشتی، علی‌الله (1393). بررسی جایگاه نبی در حکمت عملی ازنگاه فارابی. اخلاق وحیانی، 4(2)، 37-56.
حسینی، محمدحسین (1388). فلسفۀ سیاسی فارابی و ارتباط آن با ولایت فقیه. قم: مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی.
حسینی، محمدحسین (1389). تجلی امامت در مدینۀ فاضلۀ فارابی. فصلنامۀ کوثر معارف، 6(14)، 77-104.
حسینی، محمدحسین (1396ق/ 2536 شاهنشاهی). فارابی، مؤسس فلسفۀ اسلامی. تهران: انجمن شاهنشاهی فلسفۀ ایران.
داوری اردکانی، رضا (1389). فارابی، فیلسوف فرهنگ. تهران: سخن.
رضایی، مهین (1389). پیوند حکمت، حکومت و نبوت در آرای فارابی (رسالۀ دکتری کلام و فلسفۀ دین). دانشکدۀ الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه قم، قم، ایران.
صلواتی، عبدالله (1387). نیم‌نگاهی به برخی از منابع کتاب‌شناسی حوزۀ فارابی‌پژوهی. کتاب ماه فلسفه، 89-92.
صلواتی، عبدالله؛ و شجاعی باغینی، حوریه (1400). تحلیل شبکه‌ای انگاره. دوفصلنامۀ علمی- پژوهشی پژوهش‌های معرفت‌شناختی، 21، 101-127.
طباطبایی، جواد (1383). زوال اندیشۀ سیاسی در ایران. تهران: کویر.
غالب، مصطفی (1995). الفارابی. بیروت: دار و مکتبة الهلال.
فارابی، ابونصر (1354). اندیشههای اهل مدینۀ فاضله (سید جعفر سجادی، مترجم). تهران: شورای عالی فرهنگ و هنر، مرکز مطالعات و هماهنگی فرهنگی.
فارابی، ابونصر (1379). سیاست مدنیه (سید جعفر سجادی، مترجم و حاشیه‌نویس). تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
فارابی، ابونصر (1384). سعادت ازنگاه فارابی: ترجمۀ دو کتاب تحصیل السعادة و کتاب التنبیه علی سبیل السعادة (جابری مقدّم، مترجم). قم: دار الهدی.
فارابی، ابونصر (1390). رسایل فلسفی فارابی: مجموعۀ دوازده رساله از آثار معلم ثانی (سعید رحیمیان، مترجم). تهران: علمی و فرهنگی.
فارابی، ابونصر (1393). ترجمه و متن فصوص الحکمة به‌همراه شروح سید اسماعیل شنب غازانی، سید جلال‌الدین آشتیانی، مهدی الهی قمشه‌ای (حیدر شجاعی، مترجم و محقق). تهران: مولی.
فارابی، ابونصر (1396الف). السیاسة المدنیة (حسن ملکشاهی، مترجم و شارح). تهران: سروش.
فارابی، ابونصر (1396ب). فصول منتزعه (حسن ملکشاهی، مترجم و شارح). تهران: سروش.
فارابی، ابونصر (1398). فلسفۀ دین و الهیات سیاسی: برگردان فارسی کتاب الملة (ابوالفضل شکوری، مترجم). تهران: عقل سرخ.
فارابی، ابونصر (1405ق-الف). فصوص الحکم (محمدحسن آل‌یاسین، محقق). قم: بیدار.
فارابی، ابونصر (1405ق-ب). فصول منتزعه (فوزى نجار، محقق و مصحح و تعلیقه‌نویس). تهران: المکتبة الزهراء (ع).
فارابی، ابونصر (1991). کتاب الملة و نصوص اخری (محسن مهدی، محقق و مقدمه‌نویس و تعلیقه‌نویس). بیروت: دار المشرق.
فارابی، ابونصر (1995الف). آراء اهل المدینة الفاضلة و مضاداتها (على بوملحم، مقدمه‌نویس و شارح و تعلیقه‌نویس). بیروت: مکتبة الهلال.
فارابی، ابونصر (1995ب). تحصیل السعادة (علی بوملحم، مقدمه‌نویس و تبویب‌کننده و شارح). بیروت: دار و مکتبة الهلال.
فارابی، ابونصر (1996الف). احصاء العلوم (علی بوملحم، مقدمه‌نویس و شارح و تبویب‌کننده). بیروت: دار و مکتبة الهلال.
فارابی، ابونصر (1996ب). کتاب السیاسة المدنیة (على بوملحم، مقدمه‌نویس و شارح). بیروت: دار و مکتبة الهلال.
فاضلی، علی‌رضا (1396). وحی و نبوت ازنگاه آکویناس و ملاصدرا. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی.
فخری، ماجد (1372). سیر فلسفه در جهان اسلام (نصرالله پورجوادی، مترجم). تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
فرامرز قراملکی، احد؛ و سلمان ماهینی، سکینه (1388). نبوت: شرح جامع تجرید الاعتقاد. تهران: دانشگاه امام صادق. واحد خواهران.
فرامرز قراملکی، احد؛ و ناسخیان، علی (1395). قدرت انگاره. قم: نشر مجنون.
فیض، عطیه سادات؛ و سلیمانی، فاطمه (1396). نقش نبی در دریافت وحی با تکیه بر دیدگاه فارابی، ابن‌سینا و ملاصدرا به‌همراه نقد دیدگاه برخی روشن‌فکران معاصر. پژوهش‌های فلسفی- کلامی، 19(3- پیاپی 73)، 65-86.
مدکور، ابراهیم (1360). دربارۀ فلسفۀ اسلامی و روش تطبیق آن (عبدالمحمد آیتی، مترجم). تهران: امیرکبیر.
مفتونی، نادیا (1387). بررسی مقایسه‌ای وحی و نبوت نزد فارابی و ابن‌سینا. دوفصلنامۀ تخصصی حکمت سینوی (مشکوة النور)، 12، 5-24.
ملایری، موسی (1393). تبیین فلسفی وحی از فارابی تا ملاصدرا. قم: کتاب طه.
ناظرزادۀ کرمانی، فرناز (1376). اصول و مبانی فلسفۀ سیاسی فارابی: شرح نظریۀ مدینۀ فاضله با تطبیق بر آرای فارابی و ارسطو. تهران: دانشگاه الزهرا.
هاشمی، سید هاشم (1389). جستاری در تبیین نبوت ازمنظر فارابی. معرفت فرهنگی- اجتماعی، 2(1)، 77-102.
یوسفی روشناوَند، زهرا (1388). سیر تطور تبیین فلسفی وحی از فارابی تا ملاصدرا. آیین حکمت، 1(2)، 145-173.
Burke, Michael (2014). The Routledge Handbook of Stylistics. London: Routledge Tavlor Francis Grouo and New York. Walzer (1969). Al-Farabi. Encyclopedia of Islam (Second Edition) (P. Bearman, Th. Bianquis, C. E. Bosworth, E. van Donzel and W. P. Heinrichs, Editors). | ||
|
Statistics Article View: 356 PDF Download: 279 |
||