News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 512 |
| Number of Articles | 4,441 |
| Article View | 8,474,626 |
| PDF Download | 4,497,662 |
تحلیل فقهی- اقتصادی مبانی، اصول و چارچوب کلان نظام پولی اقتصاد اسلامی | ||
| تحقیقات مالی اسلامی | ||
| Article 3, Volume 10, Issue 2 - Serial Number 20, February 1400, Pages 445-494 PDF (1.31 M) | ||
| Document Type: علمی - پژوهشی (قواعد فقه مالی اسلامی) | ||
| DOI: 10.30497/ifr.2021.240337.1595 | ||
| Authors | ||
| حسین عیوضلو1; محسن رضایی صدرآبادی* 2; جواد نوری3 | ||
| 1دانشیار گروه اقتصاد سیاسی، دانشکده معارف اسلامی و اقتصاد، دانشگاه امام صادق علیه‌السلام، تهران، ایران | ||
| 2دانش‌آموخته دکتری علوم اقتصادی، دانشگاه امام صادق علیه‌السلام، تهران، ایران | ||
| 3دانشجوی دکتری حقوق خصوصی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران | ||
| Receive Date: 20 January 2021, Revise Date: 07 July 2021, Accept Date: 15 September 2021 | ||
| Abstract | ||
| در طول تاریخ، علم اقتصاد ازلحاظ نظری سه سؤال مبنایی و مرتبط با یکدیگر در حوزه پول وجود داشته است که هر نظریه پولی سعی کرده پاسخهای مناسب برای آنها ارائه کند. این سه سؤال عبارت‌اند از: 1- پول چیست؟- 2- منشأ پول چیست یا چگونه وارد جامعه می‌شود؟- 3- پول چگونه ارزش به‌دست می‌آورد یا آن را از دست میدهد؟؛ در اقتصاد متعارف دو نحله و مکتب پولی «متالیستها (فلزگرایان[i])» و «چارتالیستها[ii]»، سعی کردهاند با مبانی و اصول نظری خویش به این سؤالات پاسخ دهند. در این مقاله سعی شده است با استفاده از مبانی، اصول و چارچوب کلان نظام پولی اسلامی از منظر اقتصاد اسلامی به این سؤالات پاسخ داده شود. بدین‌منظور ابتدا با استفاده از روشهای معتبر فقهی اعم از فقه معاملات و فقه نظام مبتنی‌بر چارچوب اقتصاد اسلامی، مبانی، اصول و چارچوب کلان نظام پولی اسلام تبیین شده و سپس با توجه به آنها به سؤالات مذکور پاسخ داده شده است. نتایج تحقیق نشان میدهد که در نظام پولی اسلامی، اولاً هرآنچه که بتواند وظایف پول را ایفا کند و از نظر مردم (عرف) مورد قبول واقع شود، میتواند نقش پول را در نظام اقتصادی ایفا نماید ولی حکومت اسلامی حسب وظیفه و جایگاهی که دارد، در صورت انحراف مصادیق پول از شروط و موازین شرعی، تأیید و اعتبار خویش را از پول الغا مینماید؛ ثانیاً در خصوص ارزش پول، باید گفت که پول یا باید ارزش ذاتی داشته یا مابه‌ازاء ارزشمندی در عالم واقع داشته باشد تا با اصول و مبانی نظام پولی تطابق داشته و بتواند در مقام مبادلات و معاملات مورد استفاده قرار گیرد. 1. Metallists 2. Chartalists | ||
| Keywords | ||
| اقتصاد اسلامی; نظام اقتصادی اسلام; نظام پولی اسلامی; ارزش پول; منشأ پول | ||
| References | ||
|
ابن‌منظور، محمد بن مکرم (1108ق). لسان العرب (چاپ اول). بیروت: دار احیاء التراث العربی.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (۱۴۰۳ق). الاشارات و التنبیهات (جلد اول). قم، دفتر نشر الکتاب.
انصاری، سید مرتضی (1411 ق). المکاسب (چاپ اول). قم: منشورات دارالذخائر.
تفتازانی، مسعودبن عمر (بی‌تا). تهذیب المنطق، ضمن الحاشیة علی تهذیب المنطق للتفتازانی، از ملاعبداللّه بن حسین یزدی. قم: مؤسسة النشرالاسلامی.
تمیمى آمدى، عبدالواحد بن محمد (1410ق). غرر الحکم و درر الکلم (جلد اول، چاپ دوم) (رجائی، سیدمهدی، مصحح). قم: دار الکتاب الإسلامی.
توسلی، محمداسماعیل (1391). تحلیل ماهیت پول. فصلنامه اقتصاد اسلامی، 12(48)، 107-130.
چرچمن، چارلز وست (1369). نظریه سیستم‌ها (رشید اصلانی، مترجم) (چاپ دوم). تهران: مرکز مدیریت دولتی.
حکیم، سیدمحسن (1418ق) نهج الفقاهة (چاپ اول). قم: 22 بهمن.
حرانی، ابن شعبه (1394). تحف العقول. قم: بصیرتی.
حسینی دولت‌آبادی، سیدمهدی (1394). ترتیبات خلق پول از منظر اقتصاد متعارف و اقتصاد اسلامی با تأکید بر نرخ ذخیره قانونی (رساله دکتری). دانشگاه تهران، تهران، ایران.
حکیمی، محمدرضا (1368). الحیاه. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
دوران، دانیل (1370). نظریه سیستم‌ها (محمد یمنی، مترجم). تهران: آموزش انقلاب اسلامی.
درودیان، حسین (1394). بررسی ماهیت پول و آثار خلق پول بانکی در اقتصاد متعارف: یک ارزیابی از منظر اقتصاد اسلامی (رساله دکتری). دانشگاه تهران، تهران، ایران.
رازی، محمدبن محمد قطب‌الدین (1363). تحریر القواعد المنطقیة: شرح الرسالة الشمسیة، لنجم الدین عمربن علی کاتبی قزوینی. قم: افست.
سبحانی، حسن (1392). جزوه اقتصاد اسلامی دوره دکتری علوم اقتصادی. تهران: دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران.
سبحانی، حسن؛ و درودیان، حسین (1395). ارزیابی توجیه پذیری خلق پول به وسیله سیستم بانکی در نظام بانکداری اسلامی. فصلنامه اقتصاد اسلامی، 16(64)، 31-54.
سبحانی، حسن؛ و درودیان، حسین (1394). ارزیابی توجیه پذیری خلق پول به وسیله سیستم بانکی در نظام بانکداری اسلامی. فصلنامه اقتصاد اسلامی، 15(57)، 113-136.
طباطبایى، محمدحسین (1393). المیزان فی تفسیر القرآن (جلد 19، چاپ اول). بیروت: مؤسسه الاعلمی للمطبوعات.
طوسی، محمدبن محمد نصیرالدین (1361). اساس الاقتباس. تهران، مدرس رضوی.
عالم، عبدالرحمن (1383). بنیادهای علم سیاست (چاپ ۱۲)، تهران: نی.
علامه حلّی، حسن بن یوسف (1363). الجوهر النضید فی شرح منطق التجرید. قم، دارالکتاب اسلامی.
عمیدزنجانی، عباسعلی (1386). قواعد فقه سیاسی مصلحت (چاپ اول). تهران: امیر کبیر.
عیوضلو، حسین (1387). اصول و مبانی نظام پولی در اقتصاد اسلامی. فصلنامه اقتصاد اسلامی، 8(29)، 35-62.
عیوضلو، حسین (1390). روش‌شناسی اقتصاد اسلامی (جزوه دانشگاهی). تهران: دانشگاه امام صادق علیه‌السلام.
عیوضلو، حسین؛ کریمی‌ریزی، مجید (1397). اصول موضوعه و راهبردهای بانکداری اسلامی در چارچوب نظام اقتصادی اسلام، فصلنامه اقتصاد اسلامی، 18(71)، 5-35.
فهمی‌عزیز، عبدالرحمن (1965م). فجر السکه العربیه (چاپ 1). مصر: مطبعه دارالکتب.
کلینى، ابوجعفر (1407ق). الکافی (جلد 17، چاپ 1). قم: دارالکتب الإسلامیة.
مامقانی، محمدحسن (1316). غایهالآمال فی شرح کتاب المکاسب (چاپ اول). قم: مجموع الذخائر الاسلامیة.
مجلسی، محمدباقر (1404ق). بحارالانوار. لبنان: مؤسسه الوفاء بیروت.
مطهری، مرتضی (1364). بررسی اجمالی مبانی اقتصاد اسلامی (چاپ 1). تهران: حکمت.
مطهری، مرتضی (1389) مجموعه آثار (جلد 5، چاپ 1). قم: صدرا.
معروف، هاشم (1382ق). سیرة الأئمة الاثنی عشر(ع) (جلد 3). نجف: المکتبة الحیدریة.
مفید، محمدبن محمد بن نعمان (1413ق). الامالی. قم: کنگره شیخ مفید.
ملک‌افضلی اردکانی، محسن؛ حائری، محمدحسن؛ فخلعی، محمدتقی؛ و ارسطا، محمدجواد (1391). مفهوم نظام و کاربرد آن در فقه و اصول. دوفصلنامه مطالعات اسلامی فقه و اصول، 44(88)، 125-140.
مدنی، داوود (1386). مقدمه‌ای بر تئوری‌های سازمان و مدیریت. تهران: دانشگاه پیام‌نور.
منتظری، حسینعلی (1408ق). دراسات فی ولایه الفقیه و فقه الدوله الاسلامیه، الطبعه الثانیه، منشورات المرکز العالمی للدراسات الاسلامیه. قم: جامعه المصطفی العالمیه.
مغنیه، محمدجواد (1352). علم الاصول الفقه فی ثوبه الجدید. قم: دارالکتاب اسلامی.
معرفت، محمدهادی (1374). عقل گرایی دینی و توسعه سیاسی. فصلنامه نقد و نظر، 1(3 و 4)، 244-249.
موسوی‌خمینی، سیدروح‌الله (1421ق). البیع (چاپ اول). تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
موسویان، سیدعباس؛ و بهاری قراملکی، حسن (1391). مبانی فقهی بازار پول و سرمایه (جلد اول). تهران: دانشگاه امام صادق علیه‌السلام.
موسویان، سیدعباس؛ و میثمی، حسین (1396). بانکداری اسلامی مبانی نظری- تجارب علمی (چاپ اول). تهران: پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران.
نائینی، محمدحسین (1373). منیةالطالب فی حاشیةالمکاسب (چاپ اول). تهران: المکتبة المحمدیة.
نظرپور، محمدنقی؛ موسویان، سیدعباس؛ و خزائی، ایوب (1398). بانکداری اسلامی. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب دانشگاهی در علوم اسلامی و انسانی (سمت).
یوسفی، احمدعلی (1377). ماهیت پول و راهبردهای فقهی و اقتصادی آن (چاپ اول). تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
Alam, A, R. (1383). Foundations of Political Science (12th edition), Tehran: Ney (In Persian).
Allama Halli, H, I, Y, (1363). The Essential Substance in the Explanation of the Logic of Abstraction. Qom, Islamic Library (In Persian).
Ansari, S, M. (1411 AH). The Gains (first edition). Qom: Dar al-Zakhair Publications (In Persian).
Amid Zanjani, A, A. (1386). Rules of Political Jurisprudence Expediency (First Edition). Tehran: Amir Kabir (In Persian).
Ayuzlu, H. (1387). Principles and Foundations of the Monetary System in Islamic Economics. Islamic Economics Quarterly, 8 (29), 35-62 (In Persian).
Ayuzlu, H (1390). Methodology of Islamic Economics (University Booklet). Tehran: Imam Sadiq University (In Persian).
Ayuzlu, H; & Karimirizi, M. (1397). Principles and Strategies of Islamic Banking in the Framework of Islamic Economic System, Islamic Economics Quarterly, 18 (71), 5-35 (In Persian).
Churchman, C, W. (1369). Theory of Systems (Rashid Aslani, Translator) (Second Edition). Tehran: Government Management Center (In Persian).
Clini, A, J. (1407 AH). Al-Kafi (Volume 17, Edition 1). Qom: Islamic Library (In Persian).
Droudian, H. (1394). Investigating the Nature of Money and the Effects of Bank Money Creation in Conventional Economics: An Assessment from the Perspective of Islamic Economics (PhD Thesis). Tehran University, Tehran, Iran (In Persian).
Duran, D (1370). Theory of Systems (Mohammad Yemeni, Translator). Tehran: Islamic Revolution Education (In Persian).
Fahmi Aziz, A, R. (1965 A.H). Fajr Al-Arabiya Coin (1st Edition). Egypt: Dar al-Kitab Press (In Persian).
Gregory, P. R., & Stuart, R. C. (1999). Comparative Economic Systems. Houghton Mifflin.
Goodhart, C. (1984). Monetary Policy in Theory and Practice.
Hakimi, M, R. (1368). Al Hayat. Tehran: Islamic Culture Publishing Office (In Persian).
Hakim, Seyyed Mohsen (1418 AH) Nahj al-Fiqh (first edition). Qom: 22 Bahman (In Persian).
Harani, I, S. (1394). Tohef Oghol. Qom: Insightful.
Hosseini Dolatabadi, S, M. (1394). Money Creation Arrangements from the Perspective of Conventional Economics and Islamic Economics with Emphasis on Legal Reserve Rate (Doctoral Dissertation). Tehran University, Tehran, Iran (In Persian).
Ibn Manzur, M, I, M. (1108 AH). Arabic Language (First Edition). Beirut: Dar Al-Ahya Al-Tarath Al-Arabi (In Persian).
Ibn Sina, H, B, A. (1403 AH). Signs and Warnings (Vol. I). Qom, Book Publishing Office (In Persian).
Ingham, G. (2004). The Nature of Money. Economic Sociology: European Electronic Newsletter, 5(2), 18-28.
Jakab, Z., & Kumhof, M. (2015). Banks are not Intermediaries of Loanable Funds–and why this Matters.
Knowledge, Mohammad Hadi (1374). Religious Rationalism and Political Development. Journal of Criticism and Opinion, 1 (3 and 4), 244-249 (In Persian).
Mamqani, M, H. (1316). Ghayamal Fi Shrhe Ketab Almakaseb (First Edition) (In Persian).
Majlisi, M, B. (1404 A.H). Baharol Anvar. Lebanon: Al-Wafa Institute Beirut (In Persian).
Motahari, M. (1364). Overview of the Basics of Islamic Economics (1st edition). Tehran: Hekmat (In Persian).
Motahari, M. (2010) Collection of Works (Volume 5, Edition 1). Qom: Sadra (In Persian).
Madani, D. (1386). Introduction to theories of Organization and Management. Tehran: Payam-e-Noor University (In Persian).
Malek Afzali Ardakani, M; Haeri, M, H; Fakhlai, M, T; & Aristotle, M, J. (1391). The Concept of the System and its Application in Jurisprudence and Principles. Bi-Quarterly Journal of Islamic Studies in Jurisprudence and Principles, 44 (88), 125-140 (In Persian).
Maroof, H. (1382 AH). Biography of the Twelve Imams (Vol. 3). Najaf: Al-Haydari Library (In Persian).
Montazeri, H, A. (1408 AH). Studies in the Jurisprudence and Jurisprudence of the Islamic State, Second Edition, Publications of the World Center for Islamic Studies. Qom: Mustafa International Society (In Persian).
Mufid, M, I. (1413 A.H). Alamali. Qom: Sheikh Mofid Congress (In Persian).
Mughniyeh, M, J. (1352). The Science of the Principles of Jurisprudence in the New Reward. Qom: Islamic Library (In Persian).
Mousavi Khomeini, S, R. (1421 AH). Sale (first edition). Tehran: Imam Khomeini Publishing House (In Persian).
Mousavian, S, A; & Bahari Gharamaleki, H. (1391). Jurisprudential Principles of Money and Capital Markets (Vol. I). Tehran: Imam Sadiq University (In Persian).
Mousavian, S, A; & Meysamy, H. (1396). Islamic Banking Theoretical Foundations - Scientific Experiences (First Edition). Tehran: Monetary and Banking Research Institute of the Central Bank of the Islamic Republic of Iran (In Persian).
Naini, M, H. (1373). Meniya Altaleb Fi Hashiyat Almaksab (First Edition). Tehran: Mohammadi Library (In Persian).
Nazarpour, M, N; Mousavian, S, A; & Khazaei, A. (1398). Islamic Banking. Tehran: Organization for the Study and Compilation of University Books in Islamic and Humanities (Position) (In Persian).
Razi, M, I, M, Q. (1363). Writing the Logical Rules: Explanation of the Solar Message, for the Religion of Umar bin Ali Katabi Qazvini. Qom: Offset (In Persian).
Sobhani, H. (1392). Booklet of Islamic Economics for PhD in Economics. Tehran: Faculty of Economics, Tehran University (In Persian).
Sobhani, H; & Droudian, H. (2015). Assessing the Justification of Money Creation by the Banking System in the Islamic Banking System. Islamic Economics Quarterly, 16 (64), 31-54 (In Persian).
Tabatabai, M, H. (1393). Balance in the Interpretation of the Qur'an (Volume 19, first edition). Beirut: Press Institute for Publications (In Persian).
Taftazani, M, I, U (Bi,ta). Tahdhib al-Manteq, in Addition to the Margin on Tahdhib al-Manteq for Taftazani, by Mullah Abdullah bin Hussein Yazdi. Qom: Islamic Publishing Foundation (In Persian).
Tamimi Amadi, A, W, B, M (1410 AH). Garar Al Hakam (Volume one, second edition) (Rajaei, Seyyed Mahdi, Corrector). Qom: Dar al-Kitab al-Islamiya.
Tavassoli, M, I. (1391). Analysis of the Nature of Money. Islamic Economics Quarterly, 12 (48), 107-130 (In Persian).
Tusi, M, I, M, N, al-Din (1361). The Basis of the Quotation. Tehran, Modares Razavi (In Persian).
Yousefi, A, A. (1377). The Nature of Money and its Jurisprudential and Economic Strategies (First Edition). Tehran: Institute of Islamic Culture and Thought (In Persian). | ||
|
Statistics Article View: 783 PDF Download: 578 |
||