News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 513 |
| Number of Articles | 4,443 |
| Article View | 8,496,527 |
| PDF Download | 4,503,227 |
انفعال و عواطف انسانی در مواجهه با آثار هنری بر مبنای حکمت سینوی | ||
| حکمت سینوی (مشکوه النور) | ||
| Article 9, Volume 25, Issue 65, January 1400, Pages 195-215 PDF (409.18 K) | ||
| Document Type: علمی ـ پژوهشی | ||
| DOI: 10.30497/ap.2021.241389.1540 | ||
| Authors | ||
| مریم خردمند* 1; زهره توازیانی2; خشایار قاضی زاده3 | ||
| 1دانشجوی دکتری حکمت هنر دینی، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران. | ||
| 2استاد تمام فلسفه و حکمت اسلامی دانشگاه الزهراء(س)،تهران، ایران. | ||
| 3استادیار گروه هنراسلامی، دانشگاه شاهد، تهران، ایران. | ||
| Receive Date: 18 June 2021, Revise Date: 21 September 2021, Accept Date: 21 September 2021 | ||
| Abstract | ||
| ارتباط میان انفعال و عواطف انسانی با صور گوناگون هنر ازجمله مباحث موردتوجه در فلسفۀ اسلامی است و تخیل قوی و ایجاد عواطف نفسانی، دو مؤلفۀ اصلی لحاظشده در تعاریف فلاسفۀ مسلمان از انواع هنر هستند. ابن‌سینا نیز ازجمله فلاسفه‌ای بوده که به این موضوع اهتمام داشته است. با عنایت به این مسئله، مقالۀ پیشِروی با رویکرد توصیفی- تحلیلی نگاشته شده و پرسش اصلی مطرح شده در آن بدین شرح است که ازنظر ابن‌سینا در مواجهه با اثر هنری، چه انفعال نفسانی یا عواطفی در انسان ایجاد می‌شود. به دنبال آن، دو پرسش فرعی بدین شرح نیز در این پژوهش موردنظر بوده اند: چه عواملی باعث ایجاد این انفعالات نفسانی می‌شوند و چه ارتباطی میان انفعال نفس و حدوث عواطف یا احساس و ادراک اثر هنری وجود دارد؟ شایان ذکر است که در حکمت سینوی، حالاتی متفاوت مانند قبض و بسط، تعجب و حیرت، و نشاط و حزن از انواع انفعال نفس برشمرده شده اند و بررسی آثار ابن‌سینا نشان می‌دهد انفعال درنتیجۀ تعامل سه عامل صورت یا ترکیب‌بندی، محاکات و طبع انسان به وجود می‌آید. این عواطف درپی ادراک اثر پدید می‌آیند؛ از این روی، دارای ابعاد شناختی هستند و می‌توان آنها را راهی برای شناخت معنا و حتی معیاری برای زیبایی اثر قلمداد کرد. | ||
| Keywords | ||
| انفعال نفس; عواطف و احساسات; صور هنری; ابن‌سینا; تجربۀ زیباشناختی | ||
| References | ||
|
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1385). النجاة من الغرق فی بحر الضلالات (یحیی یثربی، مترجم). قم: مؤسسۀ بوستان کتاب.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1388). الإشارات و التنبیهات (جلد 1). تهران: سروش.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1393). جوامع علم موسیقی (عبدالله انوار، مترجم). همدان: بنیاد علمی و فرهنگی بوعلیسینا.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1400ق). رسائل (یک‌جلدی شامل فعل‌وانفعال/ رسالة فی العشق). قم: بیدار.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1404ق). الشفاء (الإلهیات) (جلد 1). قم: کتابخانۀ عمومی آیت‌الله مرعشی نجفی.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1405ق). الشفاء (المنطق). قم: کتابخانۀ عمومی آیت‌الله مرعشی نجفی.ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (2007م). کتاب المجموع أو الحکمة العروضیة. بیروت: دارالهادی.
ارسطو (1343). فن شعر (عبدالحسین زرین‌کوب، مترجم). تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
افلاطون (1390). جمهور (فؤاد روحانی، مترجم). تهران: علمی و فرهنگی.
تاتارکویچ، ووادیسواف (1392). تاریخ زیباشناسی (سید جواد فندرسکی، مترجم) (جلد 1). تهران: نشر علم.
جبر، فرید؛ دغیم، سمیح؛ العجم، رفیق؛ و جهامى، جیرار (1996م). موسوعة مصطلحات علم المنطق عند العرب. بیروت: مکتبة لبنان.
جعفری، سجاد (1373). فرهنگ معارف اسلامی (جلد 1). تهران: کوروش.
ضیمران، محمد (1398). فلسفۀ هنر ارسطو. تهران: مؤسسۀ تألیف، ترجمه و نشر آثار هنری متن.
فارابی، ابونصر محمد بن محمد (1375). موسیقی کبیر (آذرتاش آذرنوش، مترجم). تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
فارابی، ابونصر محمد بن محمد (1408ق). المنطقیات (جلد 1). قم: کتابخانۀ عمومی آیت‌الله مرعشی نجفی.
فارابی، ابونصر محمد بن محمد (1995م). آراء اهل مدینة فاضلة و مضاداتها. بیروت: مکتبة الهلال.
لوینسون، جرولد (1399). مسایل کلی زیباشناسی (قسمت دوم) (فریبرز مجیدی، مترجم). تهران: مؤسسۀ تألیف، ترجمه و نشر آثار هنری متن.
مصطفوی، نفیسه (1399). «ترابط انشراح صدر و عرفان و هنر در اندیشۀ ابن‌سینا و ملاصدرا». حکمت سینوی، 64، 175-196.
مفتونی، نادیا (1397). «ربط و نسبت مفاهیم زیبایی و عشق نزد بوعلی و سهروردی». فلسفه و کلام اسلامی، 51(2)، ٢٧٩- ٢٩٥.
نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد (1389). اساس الإقتباس. تهران: فردوس.
نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد (1403ق). شرح الإشارات و التنبیهات (جلد 2). قم: دفتر نشر الکتاب.
هاشمنژاد، حسین (1396). «مبانی فلسفی هنر در آثار ابن‌سینا». جاویدان خرد، 32، 227-246.
یوسف‌ثانی، سید محمود (1396). بوطیقای ارسطو بهروایت حکمای اسلامی. تهران: مؤسسۀ پژوهشی حکمت و فلسفۀ ایران. | ||
|
Statistics Article View: 556 PDF Download: 310 |
||