News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 518 |
| Number of Articles | 4,516 |
| Article View | 9,591,756 |
| PDF Download | 5,357,306 |
تاریخ‌گذاری اخبار نهی از بنای مسجد بر قبور | ||
| مطالعات قرآن و حدیث | ||
| Article 7, Volume 15, Issue 1 - Serial Number 29, July 1400, Pages 137-167 PDF (851.5 K) | ||
| Document Type: علمی - پژوهشی | ||
| DOI: 10.30497/qhs.2021.241075.3322 | ||
| Authors | ||
| الهه شاه پسند* 1; فاطمه حسین زاده جعفری2 | ||
| 1استادیار دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، مشهد، ایران. | ||
| 2کارشناس ارشد تفسیر و علوم قرآن، دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، مشهد، ایران. | ||
| Receive Date: 13 June 2021, Revise Date: 31 August 2021, Accept Date: 11 September 2021 | ||
| Abstract | ||
| اخباری منقول از پیامبر اکرم(ص) وجود دارد که در مقام نهی از بنای مسجد بر قبور، به ریشه‌شناسی این عمل پرداخته و آن را به اقوام و پیروان ادیان گذشته بازمی‌گرداند. این اخبار تحریرهای متعددی دارد؛ براساس شباهت‌های متنی و سندی، می‌توان آنها را به شش دسته تقسیم کرد: 1- اخبار عایشه، 2- اخبار عایشه و ابنعباس، 3- اخبار ابن عباس، 4- اخبار ابوهریره، 5- اخبار ابن مسعود، و 6- اخبار ابوعبیدة بن جراح. این مقاله با استفاده از روش تحلیل اسناد-متن به تاریخ‌گذاری این اخبار پرداخته و به این نتیجه رسیده است که صورت اصلی خبر که در مقام نهی از اتخاذ مسجد از قبور به عنوان یک ویژگی قومی و مذمّت این فعل است، در نیمۀ اول قرن اول رواج داشته است. گرچه می‌توان گفت برخی از تحریرهایی که این فعل را یک ویژگی دینی جلوه داده و به لعن یهود و نصاری می‌پردازند در نیمۀ اول قرن اول ایجاد شده‌اند و همزمانی آن با اخراج یهودیان از جزیرة العرب و یکسان‌سازی دین این منطقه نیز آن را تأیید می‌کند، اما قطعی است که روند گسترش تحریرهای اخیر نسبت به صورت اصلی خبر در گذر زمان سیر صعودی داشته و حتی در تحریرهای متأخرتر شاهد استفادۀ سیاسی از آن هستیم. | ||
| Keywords | ||
| تاریخ‌گذاری حدیث; تحلیل اسناد ـ متن; حلقه مشترک سند; نهی از بنای مسجد بر قبور | ||
| References | ||
|
قرآن کریم.
ابن ابی حاتم، عبدالرحمان بن محمد. (1271ق)، الجرح و التعدیل، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
ابن ابی شیبه، ابوبکر. (1409ق)، المصنف، محقق: کمال یوسف الحوت، ریاض: مکتبة الرشد.
ابن اسحاق، محمد. (1398ق)، السیرة، محقق: سهیل زکار، بیروت: دارالفکر.
ابن حبان، أبوحاتم محمد. (1393ق)، الثقات، حیدر آباد الدکن: دائرة المعارف العثمانیة.
ابن حبان، أبوحاتم محمد. (1414ق)، الصحیح، محقق: شعیب الأرنؤوط، بیروت: الرسالة.
ابن حبان، أبوحاتم محمد. (1417ق)، السیرة النبویة وأخبار الخلفاء، بیروت: الکتب الثقافیة.
ابن حجر عسقلانی. (1379ق)، فتح الباری شرح صحیح البخاری، بیروت: دارالمعرفة.
ابن حنبل، احمد. (1421ق)، المسند، محقق: شعیب الأرنؤوط و دیگران، بیجا: مؤسسۀ الرسالة.
ابن خلکان، احمد بن محمد. (1900م)، وفیات الأعیان، محقق: احسان عباس، بیروت: دار صادر.
ابن راهویه، اسحاق بن ابراهیم. (1412ق)، المسند، محقق: عبدالغفور بلوشی، مدینه: مکتبة الایمان.
ابن رجب، عبدالرحمن. (1417ق)، فتح الباری شرح صحیح البخاری، تحقیق: محمود عبدالمقصود و دیگران، مدینه: مکتبة الغربی الاثریة.
ابن سعد، محمّد بن منیع. (1414ق)، الطبقات الکبری متمم الصحابة، محقق: محمد سلمی، طائف، مکتبة الصدیق.
ابن سعد، محمّد بن منیع. (1968م)، الطبقات الکبری، محقق: احسان عباس، بیروت: دارصار.
ابن سعد، محمّد بن منیع. (1408ق)، الطبقات الکبری متمم التابعین، محقق: زیاد منصور، مدینه: مکتبة العلوم والحکم.
ابن سیده، علی بن اسماعیل (1421ق)، المحکم و المحیط الاعظم، محقق: عبدالحمید هنداوی، بیروت: دارالکتب العلمیة.
ابن کثیر، اسماعیل بن عمر. (1407ق)، البدایة و النهایة، بیجا: دارالفکر.
ابن منجویه، احمد بن علی. (1407ق)، رجال صحیح مسلم، محقق: عبدالله لیثی، بیروت: دارالمعرفة.
ابن منده، یحیی بن عبدالوهاب. (1417ق)، فتح الباب فی الکنی و الألقاب، محقق: ابوقتیبة نظر محمد فاریابی، ریاض: مکتبة الکوثر.
ابوعوانه، یعقوب بن اسحاق. (1419ق)، المستخرج، محقق: ایمن بن عارف الدمشقی، بیروت: دارالمعرفة.
ابونعیم اصفهانی، احمد بن عبدالله. (1419ق)، معرفة الصحابة، محقق: عادل فرازی، ریاض: دار الوطن للنشر.
باجی، أبوالولید .(1406)، التعدیل و التجریح، محقق: أبولبابة حسین، ریاض: دار اللواء للنشر و التوزیع.
بخاری، محمد بن اسماعیل. (بی‌تا)، تاریخ الکبیر للبخاری بحواشی محمود خلیل، حیدر آباد الدکن: دائرة المعارف العثمانیة.
بخاری، محمد بن اسماعیل. (1422ق)، الصحیح، بیروت: دار طوق النجاة.
بزار، ابوبکر (1998م)، المسند، محقق: محفوظ زین‌الله و دیگران، مدینه: مکتبة العلوم والحکم.
بلاذری، احمد بن یحیی. (1417ق)، أنساب الأشراف، محقق: سهیل زکار و ریاض زرکلی، بیروت: دارالفکر.
بیهقی، احمد بن حسین. (1410)، السنن الصغیر، محقق: عبد المعطی أمین قلعجی، کراتشی: جامعة الدراسات الاسلامیة.
بیهقی، احمد بن حسین. (1412)، معرفة السنن والآثار، محقق: عبدالمعطی أمین قلعجی، بیروت: دار قتیبة.
بیهقی، احمد بن حسین. (1424ق)، السنن الکبری، محقق: محمد عبدالقادر عطاء، بیروت: دارالکتب العلمیة.
جوهری، اسماعیل بن حماد. (1376ق)، الصحاح، محقق: احمد عبدالغفور عطار، بیروت: دارالکتب العلمیه.
خطیب بغدادی، احمد بن علی. (1422ق)، تاریخ بغداد، محقق: بشار عواد معروف، بیروت: دارالغرب الاسلامی.
ذهبی، شمس‌الدین. (1405ق)، سیر اعلام النبلاء، محقق: شعیب ارناؤوط، بیجا: الرسالة.
ذهبی، شمس‌الدین. (2003م)، تاریخ الاسلام، محقق: بشار عواد معروف، بیروت: دارالغرب الاسلامی.
سراج، عبدالله. (1423ق)، المسند، محقق: ارشاد الحق الاثری، فیصل آباد: ادارة العلوم الاثریة.
سراج، عبدالله. (1425ق)، الحدیث، محقق: حسین بن عکاشة، بیجا: الفاروق الحدیثة للطباعة والنشر.
شاه‌پسند، الهه؛ وحید نیا، آلاء (1397)، «تأثیر عقیدۀ مذکر انگاری قرآن بر قرائات هفت‌گانه»، دوفصلنامۀ مطالعات قرآن و حدیث، سال 11، شماره 22، صص134-111.
صنعانی، عبدالرزاق (1403ق)، المصنف، محقق: حبیب الرحمن أعظمی، بیروت: المکتب الاسلامی.
طبری، ابوجعفر(1387ق)، تاریخ الطبری، بیروت: دارالتراث.
طریحی، فخرالدین (1375ش)، مجمع البحرین، محقق: احمد حسینی اشکوری، تهران: مرتضوی.
عینی، بدرالدین (1348)، عمدة القاری شرح صحیح البخاری، بیروت: دار احیاء التراث العربی. | ||
|
Statistics Article View: 682 PDF Download: 682 |
||