News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 513 |
| Number of Articles | 4,443 |
| Article View | 8,475,824 |
| PDF Download | 4,499,217 |
مبنای «محبت» در نظریه انسان‌شناسی علامه طباطبایی و دلالت‌های اجتماعی آن | ||
| مطالعات قرآن و حدیث | ||
| Article 13, Volume 15, Issue 2 - Serial Number 30, January 1401, Pages 349-381 PDF (551.63 K) | ||
| Document Type: علمی - پژوهشی | ||
| DOI: 10.30497/qhs.2021.238881.3019 | ||
| Authors | ||
| سید محمدرضا فقیه ایمانی1; محمود کریمی بنادکوکی* 2; مهدی ایزدی3 | ||
| 1دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه امام صادق(ع)، تهران، ایران | ||
| 2دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه امام صادق(ع)، تهران، ایران. | ||
| 3استاد گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه دانشگاه امام صادق(ع)، تهران، ایران | ||
| Receive Date: 17 February 2021, Revise Date: 23 April 2020, Accept Date: 27 August 2021 | ||
| Abstract | ||
| از جمله چالش های مهمی که به‌طور جدی گریبان گیر علوم اجتماعی است، ابتنای این علوم بر مجموعه ای از مبانی است که نه تنها با تفکر الهی زاویه دارد؛ بلکه در برخی از موارد در مقابل آن قرار گرفته و همین امر سبب شده که این علوم در یک پارادایم غیرالهی به حل مسائل جامعه بپردازند. در میان حوزه های مختلف مبانی، «مبانی انسان شناسی» یک مکتب که به ترسیم سیمای انسان در نگاه آن مکتب میپردازد، از جایگاه ویژه ای برخوردار است به گونه ای که توجه به آن می تواند مسیر یک علم را به‌طور کلی تغییر دهد. علامه طباطبایی از جمله متفکرانی است که نظریه های بدیعی را در این حوزه ارائه کرده است و در این میان تأکید ویژه ای بر روی «مبنای محبت» دارد. در این پژوهش تلاش شده با روش توصیفی – تحلیلی، به تبیین و تحلیل مبنای محبت در نظام وجودی انسان به‌عنوان یکی از مبانی انسان شناسی پرداخته و برخی از دلالت های اجتماعی تسری این مبنا در حوزه مسائل اجتماعی را در آثار علامه طباطبایی مورد بررسی قرار دهیم. از جمله این دلالت ها می توان به «عبور از «نفع شخصی» در پرتو حرکت حبی»، «توسعه ذات و تحقق «من شامل جمع»»، عبور از مرز «استخدام گری» و حرکت به سمت نظام «ولایت» اشاره نمود. | ||
| Keywords | ||
| مبانی انسان شناسی; مبنای «محبت»; علوم انسانی اسلامی; علامه طباطبایی; دلالت‌های اجتماعی | ||
| References | ||
|
قرآن کریم.
ابن منظور، محمد بن مکرم (1405)، لسان العرب، قم: نشر ادب حوزه.
امام سجاد (علیه السلام) (1411ق)، صحیفه سجادیه، قم: مؤسسة إمام مهدی (علیه السلام).
امینی، عبدالحسین (1395)، آفاق محبت به اهل بیت عصمت و طهارت (علیهم السلام)، ترجمه محمدباقر موسوی همدانی، تهران: نشر نبأ.
برقی، احمد بن محمد بن خالد (1370)، المحاسن، تهران: دارالکتب الإسلامیة.
جوادی آملی، عبد الله (1388)، تسنیم، قم: انتشارات اسراء.
حسکانی، عبید الله بن أحمد (1411)، شواهد التنزیل، تهران: مؤسسه نشر وزارت ارشاد.
حسینی طهرانی، سید محمدحسین (1417)، رساله لب و لباب فی سیر و سلوک أولی الألباب، بیروت: دار المحجة البیضاء.
خاتمی، سید جواد (1392)، «پیامدهای اخلاقی- تربیتی حدیث الولد سید سبع سنین»، مجله پژوهشهای اخلاقی، شماره 13.
خسروپناه، عبدالحسین (1390)، علامه طباطبایی، فیلسوف علوم انسانی اسلامی، تهران: انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
خلیلی، مصطفی (1395)، انسان‌شناسی عرفانی امام خمینی و علامه طباطبایی، تهران: نشر عروج.
رافعی، علی (1390)، محبت در قرآن و حدیث و تجلی آن در سیره نبوی و اقوال و احوال عارفان، تهران: نشر ادیان.
رحیمی، احسان (1397)، «تبیین هستی و چیستی انسان از منظر اندیشههای علامه طباطبایی»، مجله حکمت صدرایی، شماره 12.
رفیعی، محمدطاهر (1397)، «بررسی و نقد مبانی آموزۀ «محبت» در مسیحیت»، مجله پاسخ، شماره 10 و 11.
روحی، زهرا (1397)، «محبت در ساحت‌های نفس و تأثیر آن بر عملکرد انسان در سیر کمالی از دیدگاه علامه طباطبایی»، پژوهشنامه اخلاق، شماره 41.
سروش، عبدالکریم (1380)، تفرج صنع (گفتارهایی در اخلاق و صنعت و علم انسانی)، تهران، مؤسسه فرهنگی صراط.
سیدپور آذر، سید حسن (1393)، «محبت‌ورزی در همزیستی اخلاقی از منظر قرآن کریم»، دوفصلنامه اخلاق وحیانی، شماره 6.
شجاری، مرتضی (1396)، «نقش محبت در کمال آدمی با تکیه بر آراء سهروردی و ملاصدرا»، جستارهایی در فلسفه و کلام، شماره 98.
صالحی، محمدرضا (1340)، «محبت اجتماعی»، مجله مکتب تشیع، شماره 6.
طاهرزاده، اصغر (1389)، مبانی نظری و عملی حب اهل بیت علیهم السلام، اصفهان: لب المیزان.
طباطبایی، سید محمد حسین (1362)، رسالة الاعتبار، قم: انتشارات حکمت.
طباطبایی، سید محمد حسین (1365)، الانسان فی الدنیا، قم: انتشارات حکمت.
طباطبایی، سید محمد حسین (1387)، مجموعه رسائل (رسالهای درباره وحی)، قم: بوستان کتاب.
طباطبایی، سید محمد حسین (1388)، شیعه در اسلام، قم: بوستان کتاب.
طباطبایی، سید محمد حسین (1440)، رسالة الولایة، قم: انتشارات باقیات.
طباطبایی، سید محمدحسین (1417)، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: مؤسسة النشر الإسلامی.
طباطبایی، سید محمدحسین (1427)، البیان فی الموافقة بین الحدیث و القرآن، بیروت: دارالتعارف.
عظیمیفر، علیرضا (1394)، قرآن و محبت اهل بیت (علیهم السلام)، تهران: دانشکده اصول دین.
فتال نیشابوری، محمد بن أحمد (1375)، روضة الواعظین، قم: انتشارات شریف رضی.
فلاح، محمدجواد (1397)، انسان‌شناسی از منظر علامه طباطبایی، تهران: نشر معارف.
قاسم پور، محسن (1398)، «صورت‌بندی مفهوم «محبت» در سنت تفسیر عرفانی با تأکید بر دیدگاه فیض کاشانی»، پژوهشنامه تفسیر و زبان قرآن، شماره 14.
کریم نژاد، زهرا (1398)، «نقش تربیتی محبت از نگاه ملا احمد نراقی و هانریش پستالوزی»، مجله پژوهش و مطالعات علوم اسلامی، شماره 2.
کریمی، محمود (1396)، «مبانی انسان شناختی علوم انسانی اسلامی در قرآن کریم»، دوفصلنامه مطالعات قرآن و حدیث، شمارة 20.
کلینی، محمد بن یعقوب (1365)، الکافی، تهران: دارالکتب الإسلامیة.
لطیفی، میثم؛ دانائیفرد، حسن؛ رحمانی، فاطمه (1398)، «مبانی تعامل مردم و حکومت از منظر تفسیر المیزان»، دو فصلنامه مطالعات قرآن و حدیث، شماره 25.
محمودی، ابوالفضل (1398)، «عشق در عهد جدید»، پژوهشنامه ادیان، شماره 26.
مصباح یزدی، محمدتقی (1373)، دروس فلسفه اخلاق، تهران: انتشارات اطلاعات.
مصطفوی، حسن (1417)، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران: نشر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
مطهری، مرتضی (1384)، مجموعه آثار، تهران: انتشارات صدرا.
مفید، محمد بن محمد بن نعمان (1414)، الأمالی، بیروت: دارالمفید.
میریان، فردوس (1395)، «تأثیر روش «فرزندپروری مسئولانه» در گسترش معروف و پیشگیری از منکر با تأکید بر محبت و مراقبت»، مجله اسلام و پژوهشهای تربیتی، شماره 16.
یزدانی مقدم، احمدرضا (1391)، انسان‌شناسی و پیامدهای آن در اندیشه سیاسی هابز و علامه طباطبایی، تهران: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی. | ||
|
Statistics Article View: 596 PDF Download: 507 |
||