News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 513 |
| Number of Articles | 4,443 |
| Article View | 8,508,847 |
| PDF Download | 4,506,531 |
ابهام‌زدایی از تفسیر آیه 64 سورۀ مائده با رویکرد تحلیلی ـ انتقادی | ||
| مطالعات قرآن و حدیث | ||
| Article 3, Volume 15, Issue 1 - Serial Number 29, July 1400, Pages 25-52 PDF (525.44 K) | ||
| Document Type: علمی - پژوهشی | ||
| DOI: 10.30497/qhs.2021.239487.3122 | ||
| Authors | ||
| علی گلستانی فر1; نانسی ساکی* 2; رسول بلاوی3 | ||
| 1دانش آموخته کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران. | ||
| 2استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران | ||
| 3دانشیار گروه زبان و ادبیات عرب دانشگاه خلیج فارس، بوشهر، ایران. | ||
| Receive Date: 20 September 2020, Revise Date: 31 January 2021, Accept Date: 02 March 2021 | ||
| Abstract | ||
| دربارۀ پاسخ به چرایی قول یهود در آیۀ 64 سورۀ مائده، یعنی «دست خدا بسته است» و نیز چیستی مدلول آن میان مفسران و پژوهشگران اختلاف‌نظرهایی وجود داشته و پرسش‌های باقی‌مانده دربارۀ آیه، نیاز به بررسی مجدد این آیه و وجوه تفسیری آن را بازگو می‌نمایاند؛ لذا پژوهش حاضر وجوه تفسیری موجود دربارۀ آیه را با رویکردی تحلیلی ـ انتقادی، اعتبارسنجی کرده است. رهیافت عموم این وجوه، به‌جز وجه دهم، ناصواب به نظر می‌رسد؛ ازاین‌رو، مقالۀ پیش‌رو با مبنا قرار دادن وجه تفسیری دهم و با تکیه بر روش تفسیری قرآن‌به‌قرآن، بهره‌گیری از قراین درون متنی و روایات موجود دراین‌باره به پرسش‌هایی دربارۀ آیه، مانند چیستی عقیدۀ انحرافی یهود و چرایی آن که منجر به قول اغلال ید شد، چرایی تثنیه آمدن «ید»، علت نسبت‌دادن عقیدۀ یادشده به همۀ یهودیان و کیفیت بسته شدن دست یهود پاسخ می‌دهد. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که منظور یهود از اغلالِ دست خدا، ناتوان دانستن خداوند در ابداع و امر و ناتوانی در تدبیر جهان است که در نگاه انسان‌گونه به خداوند ریشه دارد. تثنیه آمدن دو دست، از دو نوع قدرت‌نمایی خداوند در آفرینش خبر می‌دهد: توانایی بر خلق کردن و توانایی در امر و ابداع. همچنین، ناتوان شدن یهود در دستیابی به فتنه‌جویی‌ها از کیفیت بسته شدن دست آنان پرده برمی‌دارد. | ||
Highlights | ||
نتایج تحقیق: بر اساس بررسی و نقد وجوه تفسیری چند نتیجه حاصل شد:
| ||
| Keywords | ||
| آیۀ 64 سورۀ مائده; بسته بودن دست خدا; امر و تدبیر خدا; ابداع | ||
| References | ||
|
قرآن کریم.
کتاب مقدس؛ عهد عتیق و عهد جدید (۱۹۷۳م)، ترجمۀ نسخ عبرانـی و کلـدانی و یونـانی، پخش کتب مقدسه.
آلوسی، محمود، (1415ق)، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم و السبع المثانی، بیروت: دارالکتب العلمیه.
ابن أثیر، مجدالدین (1364ش)، النهایة فی غریب الحدیث و الأثر، قم: اسماعیلیان.
ابن بابویه، محمد‌‌بن‌على (1378ق)، عیون أخبار الرضا (علیه‌السلام)، تحقیق مهدی لاجوردی، تهران: نشر جهان.
ابن بابویه، محمد‌‌بن‌على (1398ق)، التوحید، تحقیق هاشم حسینى، قم: جامعه مدرسین.
ابن بابویه، محمد‌‌بن‌على (1403ق)، معانی الأخبار، تحقیق على‌اکبر غفارى، قم: دفتر انتشارات اسلامى.
ابن منظور، جمال‌الدین‌‌بن‌مکرم (1405ق)، لسان العرب، قم: نشر أدب الحوزة.
ابوعبیده، معمر‌‌بن‌المثنی (1381ق)، مجاز القرآن، تحقیق محمد فواد سزگین، قاهره: مکتبة الخانجی.
بخاری، محمدبن‌اسماعیل (1401ق)، صحیح البخاری، بیروت: دار الفکر.
بغوى، حسین‌‌بن‌مسعود (1420ق)، معالم التنزیل فى تفسیر القرآن، بیروت: داراحیاء التراث العربى.
بیضاوی، عبدالله‌‌بن‌عمر (1418ق)، أنوار التنزیل و أسرار التأویل، تحقیق محمد عبدالرحمن المرعشی، بیروت: داراحیاء التراث العربی.
ترمذی، محمد‌‌بن‌عیسی (1403ق)، سنن الترمذی، تحقیق عبدالرحمن محمد عثمان، بیروت: دار‌الفکر.
ثعلبی، احمد‌‌بن‌ابراهیم (1422ق)، الکشف و البیان عن تفسیر القرآن، تحقیق ابو‌محمد‌‌بن‌عاشور، بیروت: دار‌إحیاء التراث العربی.
جصاص، احمد‌‌بن‌علی، (1415ق)، احکام القرآن، بیروت: دارالکتب العلمیه.
جوادی آملی، عبدالله (1389ش)، تسنیم؛ تفسیر قرآن کریم، قم: اسراء.
رازی (ابن‌ابی‌حاتم)، عبدالرحمن (1371ق)، الجرح و التعدیل، بیروت: دار‌إحیاء التراث العربی.
رازی (ابن‌ابی‌حاتم)، عبدالرحمن (۱۴۱۹ق)، تفسیر القرآن العظیم، تحقیق اسعد محمد طیب، ریاض: مکتبة نزار مصطفی الباز.
رازی (أبوالفتوح)، حسین‌‌بن‌علی (1375ش)، روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن، مشهد: بنیاد پژوهش‌هاى اسلامى آستان قدس رضوى.
رازى (فخر رازی)، محمد‌‌بن‌عمر (1420ق)، مفاتیح الغیب، بیروت: داراحیاء التراث العربی.
راغب اصفهانی، حسین‌‌بن‌محمد (1404ق)، المفردات فی غریب القرآن، دمشق: الکتاب.
رضوی، مرتضی (1387ش)، دو دست خدا، بی‌‌نا: نشر الکترونیک بینش نو.
زمخشری، محمود (1407ق)، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، بیروت: دار‌الکتاب العربی.
سلطانی رنانی، محمد (1397ش)، «تحلیل مفهومی و منطقی احادیث «لا مِن َشیء» در باب خلقت الهی»، دوفصلنامه علمی مطالعات قرآن و حدیث، دوره 11، شماره 2، صص 190-160.
سیوطى، عبدالرحمن‌‌بن‌ابى‌بکر (1404ق)، الدر المنثور فى تفسیر المأثور، قم: کتابخانه آیة الله مرعشى نجفى.
طباطبایی، محمدحسین (1353ش)، قرآن در اسلام، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
طباطبایی، محمدحسین (1417ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: دفتر انتشارات اسلامى جامعۀ مدرسین.
طبرانی، سلیمان‌‌بن‌احمد (بی‌تا)، المعجم الکبیر، بیروت: دار‌إحیاء التراث العربی.
طبرسی، فضل‌‌بن‌حسن (1372ش)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تحقیق محمدجواد بلاغى، تهران: انتشارات ناصر خسرو.
طبرى، محمد‌‌بن‌جریر (1415ق)، جامع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت: دار‌المعرفه.
طوسی، محمد‌‌بن‌حسن (1363ش)، الاستبصار فیما اختلف من الاخبار، تحقیق سید حسن موسوی خراسان، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
طوسى، محمد‌‌بن‌حسن (بی‌تا)، التبیان فى تفسیر القرآن، تحقیق احمد قصیرعاملى، بیروت: داراحیاء التراث العربى.
عتباتی، زین‌العابدین‌‌بن‌محمد (۱۲۶۳ق)، مصباح الظلمات فی تفسیر التورات، به‌خط حسین‌‌بن‌محمد محسن اصفهانی نسخۀ خطی ش4026-146/20، قم: کتابخانۀ عمومی آیت‌الله گلپایگانی.
عقیلی، محمد‌‌بن‌عمرو (1418ق)، ضعفاء العقیلی، تحقیق عبدالمعطی أمین قلعجی، بیروت، دارالکتب العلمیة.
علم‌الهدى، على‌‌بن‌حسین (1431ق)، نفائس التأویل، بیروت: شرکه الاعلمی للمطبوعات.
عیوضی، حیدر (1398ش)، «آیا خدا تفلیین می‌بندد؟ تحلیلی بینامتنی آیۀ ’قَالَتِ الْیهَودُ یدُ اﻟَّﻠﻪِ مَغْلُولَة‘»، دوفصلنامه علمی پژوهشی مطالعات قرآن و حدیث، سال 12، شماره 2، صص22-1.
فتال نیشابورى، محمد‌‌بن‌احمد (1375ش)، روضة الواعظین و بصیرة المتعظین، قم، انتشارات رضى.
فراء، یحیی‌‌بن‌زیاد (1980م)، معانی القرآن، مصر، دارالمصریه للتألیف و الترجمه.
فضل‌الله، محمدحسین (1419ق)، تفسیر من وحى القرآن، بیروت: دار‌الملاک للطباعة و النشر.
قرشى، سیدعلى‌اکبر (1354ش)، قاموس قرآن، تهران: دارالکتب الإسلامیه.
قرطبى، محمد‌‌بن‌احمد (1364ش)، الجامع لأحکام القرآن، تهران: انتشارات ناصرخسرو.
قمی، علی‌‌بن‌ابراهیم (1363ش)، تفسیر القمی، تحقیق طیب موسوى جزایرى، قم: دار‌الکتاب.
کاپلستون، فردریک (1380ش)، تاریخ فلسفه، ترجمه سیدجلال‌الدین مجتبوی، تهران: انتشارات سروش.
کلینی، محمد‌‌بن‌یعقوب (1429ق)، الکافی، قم: دار‌الحدیث.
محققیان، زهرا (1398ش)، «بنات االله و چالش ارزشگذاری جنسیتی ایشان در قرآن کریم»، دوفصلنامه علمی مطالعات قرآن و حدیث، سال 13، شماره 1، صص 81-51.
مصطفوی، حسن (1417ق)، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران: وزارة الثقافة و الإرشاد الإسلامی.
معرفت، محمد هادی (1371ش)، آموزش علوم قرآن، بی‌جا: مرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی.
مقاتل‌بن‌سلیمان (1424ق)، تفسیر مقاتل بن سلیمان، تحقیق احمد فرید، بیروت: دارالکتب العلمیه.
مکارم شیرازی، ناصر (1374ش)، تفسیر نمونه، تهران: دارالکتب الإسلامیه.
موسوی، زهره‌بیگم (1391ش)، پایان نامه کارشناسی ارشد: تفسیر روایی سوره مبارکه مائده آیات 55 تا 67 بر پایه روایات اهل بیت(علیه‌السلام)، اصفهان: دانشگاه قرآن و حدیث.
نیشابوری، مسلم‌بن‌حجاج (بی‌تا)، صحیح مسلم، بیروت: دار الفکر.
وزیر مغربی، حسین‌‌بن‌علی (2000م)، المصابیح فی تفسیر القرآن العظیم، ضمن پایان‌نامۀ دکتری عبدالکریم‌‌بن‌صالح‌‌بن‌عبدالله زهرانی با همین عنوان، مکه: دانشگاه ام القری. | ||
|
Statistics Article View: 753 PDF Download: 492 |
||