محمدی, . (2017). امکان‌سنجی تحقق مفهوم حاکمیت به عنوان شرط حقوق شهروندی؛ از مشروطه تا انقلاب اسلامی. Islamic Political Thought, 2(1), 87-106. doi: 10.30497/hcr.2017.75770
محمدرضا محمدی. "امکان‌سنجی تحقق مفهوم حاکمیت به عنوان شرط حقوق شهروندی؛ از مشروطه تا انقلاب اسلامی". Islamic Political Thought, 2, 1, 2017, 87-106. doi: 10.30497/hcr.2017.75770
محمدی, . (2017). 'امکان‌سنجی تحقق مفهوم حاکمیت به عنوان شرط حقوق شهروندی؛ از مشروطه تا انقلاب اسلامی', Islamic Political Thought, 2(1), pp. 87-106. doi: 10.30497/hcr.2017.75770
محمدی, . امکان‌سنجی تحقق مفهوم حاکمیت به عنوان شرط حقوق شهروندی؛ از مشروطه تا انقلاب اسلامی. Islamic Political Thought, 2017; 2(1): 87-106. doi: 10.30497/hcr.2017.75770
امکان‌سنجی تحقق مفهوم حاکمیت به عنوان شرط حقوق شهروندی؛ از مشروطه تا انقلاب اسلامی
گروه معارف اسلامی و حقوق عمومی، دانشکده معارف اسلامی و حقوق، دانشگاه امام صادق(ع)، تهران، ایران
Receive Date: 21 June 2017,
Revise Date: 10 July 2017,
Accept Date: 30 July 2017
Abstract
حاکمیت یکی از بنیادین‌ترین مفاهیم حقوق عمومی و علوم سیاسی است که هر تغییری در این مفهوم کل حقوق عمومی و علوم سیاسی و روابط قدرت با مردم را تحت تأثیر قرار می‌دهد. شهروندی-و به تبع حقوق شهروندی- نیز بیان یک وضعیتی است که در آن به دلیل ارتباط فرد با حاکمیت، حقوق و تکالیفی برای فرد ایجاد می‌شود. فلذا تحقق حاکمیت -در یک وحدت مفهومی- لازمه‌ی تحقق حقوق شهروندی است. برای بحث از امکان حقوق شهروندی، پرسیده شد که «آیا حاکمیت در معنای مدرن آن-که به مثابه‌ی یک پدیدارحقوقی و تاریخی است- در ایران معاصر تحقق یافته است؟». آنچه محصول این تحقیق بود این است که مفهوم حاکمیت در ایران مدرن همواره مفهومی چند پاره بوده و هرگز نتوانسته به یک وحدت در توضیح خود برسد. این چندپارگی محصول تلاش نیروهای متضاد در اعصار مختلف و تأثیرگذاری آنها در شکل گیری این مفهوم در نظام حقوقی ایران بوده و هست . تحقیق حاضر با بررسی دکترین‌های حقوقی و اقوال جریان‌های متضاد با روش استنباطی و تفسیری و استدلالی به صورت اسنادی و رجوع به متن حقوقدانان و تقریر نظریاتشان، سعی در صورتبندی نظری پدیدار حاکمیت داشت برای نشان دادن این چند پارگی.
روسو، ژان ژاک (۱۳۴۱). قرارداد اجتماعی (ترجمه غلامحسین زیرک‌زاده). تهران: شرکت سهامی چهر.
صورت مشروح مذاکرات مجلس (1364). بررسی نهایی قانون اساسی جمهوری اسلامی، جلد اول ـ جلسه اول تا سی و یکم، تهران: اداره کل امور فرهنگی و روابط عمومی مجلس شورای اسلامی.
فتحی، علی‌اشرف (۱۳۹۳). قانون به قرائت فقهای قم: http://mobahesat.ir/3152
فروغی، محمدعلی (۱۳۹۶). حقوق اساسی یعنی آداب مشروطیت دول. استانبول: بی‌نا.
مستشار‌الدوله، میرزا یوسف خان (بی‌تا). رساله یک کلمه. بی‌جا: بی‌نا.
ناظم‌الاسلام کرمانی، میرزامحمد (۱۳۹۴). تاریخ بیداری ایرانیان. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
نائینی، محمدحسین (بی‌تا). تنبیة الامة و تنزیة الملة. بی‌جا: بی‌نا.
نورائی، فرشته (۱۳۵۲). «اصول عقاید سیاسی میرزا ملکم خان ناظم الدوله». نگین تیر، (98)، صص. 23-27 و 52-56.
Bodin, Jean and Franklin, Julian H. (1992). On sovereignty. Four chapters from the six books of the commonwealth. Cambridge: Cambridge University Press (Cambridge texts in the history of political thought).
Curzon, L. B. and Richards, Paul (2007). The Longman dictionary of law. 7th ed. Harlow: Pearson Education Limited.
Garner, Bryan A. and Black, Henry Campbell (2009). Black's law dictionary. 9th ed. St. Paul, MN: West.
