News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 518 |
| Number of Articles | 4,516 |
| Article View | 9,584,365 |
| PDF Download | 5,345,507 |
تحلیل فراشناختی «عمل» در حکمت سینوی | ||
| حکمت سینوی (مشکوه النور) | ||
| Article 11, Volume 25, Issue 65, January 1400, Pages 245-259 PDF (307.39 K) | ||
| Document Type: علمی ـ پژوهشی | ||
| DOI: 10.30497/ap.2021.240688.1521 | ||
| Author | ||
| شهناز شایان فر* | ||
| دانشیار گروه فلسفه و حکمت اسلامی، دانشگاه الزهرا (س) تهران ایران | ||
| Receive Date: 25 March 2021, Revise Date: 22 July 2021, Accept Date: 22 June 2021 | ||
| Abstract | ||
| در حکمت سینوی، عمل برپایة مؤلفه هایی همچون قوة مُدرِکه و محرکه استوار است و گوناگونی قوای ادراکی و مهمتر از آن، کارکرد سه گانة قوة متخیله (ترکیب، تفصیل و محاکات) و اثرپذیری عمل از مزاج، ملکه و شاکله، چهره متفاوتی از فرایند صدور عمل را عرضه می کند. پرسش اصلی پژوهش حاضر این است که براساس تحلیل فراشناختی عمل و ظرفیت های درونی حکمت سینوی، چند فرایند از صدور عمل می توان به دست داد. نتایج این پژوهش بدین شرح اند: برخلاف گزارشهایی که از حکمت سینوی درباره صدور عمل به دست داده شده است، می توان گفت ما نه با یک فرایند ساده، بلکه با فرایندهای گوناگون صدور عمل روبه رو هستیم و دست کم، چهارده فرایند صدور عمل را می توان از آثار ابن سینا استنباط کرد. برخلاف برخی گزارشها ابن سینا در مواضع متعدد، دربارۀ محاکات قوه متخیله سخن گفته است. صور و معانی گاهی به صورت اولیه و پیشاز ترکیب و تفصیل، منشأ صدور عمل می شوند، گاهی پس از ترکیب و تفصیل به عمل می انجامند و گاه محاکاتی از صورت و معنا منشأ صدور فعل می شود. چهار گونه کنترل بر عمل به معاونت قوای متخیله و مفکره وجود دارد: کنترل ارادی پایه، کنترل ارادی فوری غیرپایه، کنترل ارادی بلندمدت و کنترل ارادی غیرمستقیم. شایان ذکر است که تاکنون، پژوهشی درحوزۀ ارائۀ چهارده فرایند از صدور عمل و صور چهارگانة کنترل عمل صورت نگرفته است. | ||
| Keywords | ||
| عمل; متخیله; محاکات; کنترل ارادی; حکمت سینوی | ||
| References | ||
|
ابن سینا، حسین بن عبدالله (1375). شرح الإشارات و التنبیهات (مع شرح نصیرالدین طوسی). قم: النشر البلاغة.
ابن سینا، حسین بن عبدالله (1379). النجاة من الغرق فى بحر الضلالات. تهران: دانشگاه تهران.ابنسینا، حسین بن عبدالله (1383الف). دانشنامۀ علایی (الهیات) (محمد معین، مقدمهنویس، حاشیهنویس و مصحح). همدان: دانشگاه بوعلیسینا.
ابن سینا، حسین بن عبدالله (1383ب). رسالۀ نفس (موسى عمید، مقدمهنویس، حاشیهنویس و مصحح). همدان: دانشگاه بوعلىسینا.
ابن سینا، حسین بن عبدالله (1404ق-الف). التعلیقات (عبدالرحمان بدوی، محقق). بیروت: مکتبة الإعلام الإسلامی.
ابن سینا، حسین بن عبدالله (1404ق-ب) الشفاء (طبیعیات) (سعید زاید، مصحح). قم: مکتبة آیتالله مرعشی.
ابن سینا، حسین بن عبدالله (1404ق-ج). الشفاء (منطق) (سعید زاید، مصحح). قم: مکتبة آیتالله مرعشی.
ابن سینا، حسین بن عبدالله (1980). عیون الحکمة (عبدالرحمان بدوی، محقق). بیروت: دارالقلم.
استرآبادى، محمدتقى (1358). شرح فصوص الحکم. تهران: دانشگاه تهران.
الجرجانى، السید الشریف على بن محمد (1370). التعریفات. تهران: ناصرخسرو.ذاکری، مهدی (1387). نظریة علّی عمل و اشکال ارتباط منطقی. فصلنامة فلسفه، 36، 5-30.
ذاکری، مهدی (1390). نظریۀ عمل ابنسینا. نقد و نظر، 16(4) (پیاپی 64).
ذاکری، مهدی (1395). درآمدی به فلسفة عمل. تهران: سمت.
الشهرزورى، شمسالدین (1383). رسائل الشجرة الالهیة فى علوم الحقایق الربانیة (المنطق) (نجفقلى حبیبى، مقدمهنویس، مصحح و محقق). تهران: مؤسسۀ حکمت و فلسفۀ ایران.
صمدی آملی، داوود (۱۳۸۹). شرح مراتب طهارت. قم: روح و ریحان.
عبودیت، عبدالرسول (1392). درآمدی به نظام حکمت صدرایی (جلد 3. انسانشناسی). تهران: سمت.
فارابی، ابونصر (1995). آراء اهل المدینة الفاضلة و مضاداتها. بیروت: مکتبة الهلال.
فرامرز قراملکی، احد (1395). قدرت انگاره. تهران: نشر مجنون.
مفتونی، نادیا (1388). خیال مشائی، خیال اشراقی و خلاقیت. خردنامۀ صدرا، 55، 42.
وفاییان، محمدحسین؛ و فرامرز قراملکی، احد (1396). تحلیل وجودشناختی فرایند صدور فعل ازمنظر ابنسینا و صدرالمتألهین. پژوهشهای هستیشناختی، 6(11).
Alston, William P. (1988). The Deontological Conception of Epistemic Justification. In: Philosophical Perspectives (Vol. 2. Epistemology), 257-299. Alston, William P. (2005), Beyond Justification. New York: Cornell University Press. Metcalfe, Janet (1994). Metacognition: Knowing About Knowing Author. Mit Press. Schwartz, Bennett L.; and Perfect, Timothy J. (2009). Applied Metacognition. Cambridge: Cambridge University Press. Wilson, George; and Shpall, Samuel. "Action", The Stanford Encyclopedia of Philosophy (Winter 2016 Edition). Edward N. Zalta (ed.). URL = <https://plato.stanford.edu/archives/win2016/entries/action/> | ||
|
Statistics Article View: 719 PDF Download: 379 |
||