
Number of Journals | 20 |
Number of Issues | 508 |
Number of Articles | 4,389 |
Article View | 8,235,411 |
PDF Download | 4,225,653 |
بیعلقگی در زیباییشناسی ابنسینا و تحلیل آن با بیعلقی در زیبایشناسی کانت | ||
حکمت سینوی (مشکوه النور) | ||
Article 3, Volume 25, Issue 65, January 1400, Pages 59-80 PDF (333.62 K) | ||
Document Type: علمی ـ پژوهشی | ||
DOI: 10.30497/ap.2021.240136.1507 | ||
Author | ||
مهدی بهرامی* | ||
دکترای حکمت هنر دینی، دانشگاه ادیان و مذاهب. قم. ایران. | ||
Receive Date: 13 December 2020, Revise Date: 08 June 2021, Accept Date: 18 June 2021 | ||
Abstract | ||
بیعلقگی یا داوری آزاد در زیباییشناسی به معنای لابشرط بودن یا فاقد هرگونه علاقه بودنِ احکام زیباییشناسی نسبت به احکام شناختی، اخلاقی، سودمندی است. احکام زیباییشناسی به نحوی ضروری صرفاً از عین، نه از تصور مفهوم، خیر یا فایدهمندی حاصل میشوند و بررسی آثار ابنسینا نشان میدهد او بر استقلال یا بیعلقگی ادراک لذت تأکید کرده است. وی در مسئلۀ لذت به ملائمت، یعنی خوشایندی اشاره کرده و آن را کمال و خیر قوۀ مدرکه یا فعل خاص قوۀ مدرکه دانسته است. ازنظر ابن سینا لذت فقط به دلیل ملائمت حاصل میشود و هیچ چیز دیگری اعماز گزارههای معرفتی و اخلاقی در حصول ملائمت یک قوه و به عبارتی، لذت یک قوه دخیل نیست. او ادراک زیبایی را مشروط و منوط به حصول ملائمت یا لذت دانسته است و بنابراین، داوری آزاد در ادراک لذت در زیباییشناسی وی نیز وجود دارد؛ علاوه بر آن، او معتقد است زیبا فقط به خاطر زیباییاش انتخاب میشود و مورد ستایش و لذت قرار میگیرد؛ نه چیز دیگر. کانت در تبیین قوۀ حکم یا زیباییشناسی، بیعلقگی یا داوری آزاد را یکی از اصول چهارگانۀ حکم به زیبایی دانسته و آن را به صورت مجزا تبیین کرده است؛ اما آنچه در این حوزه مطرح کرده، بسیار گستردهتر، صریحتر و منسجمتر از چیزی است که ابنسینا به آن اشاره کرده است. از این جهت در پژوهش حاضر کوشیده ایم با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، ضمن تبیین بیعلقگی در لذتشناسی و به تبع آن، زیباییشناسی ابنسینا این موضوع را با مفهوم بیعلقگی در اندیشۀ کانت نیز مقایسه کنیم. یافته ها نشان میدهند بیعلقگی موردنظر کانت، همان مفهومی است که نزد ابنسینا وجود داشته و بنابراین میتوان گفت ابنسینا قبلاز کانت به این مطلب اشاره کرده؛ اما به دلیل مطرح نشدن اندیشۀ او در یک نظام زیباییشناسی، به آن توجهی نشده است. | ||
Keywords | ||
ابنسینا; بیعلقگی; زیباییشناسی; لذت; کانت | ||
References | ||
ابن سینا، حسین بن عبدالله (۱۳۶۳). المبدأ و المعاد. تهران: نشر مؤسسۀ مطالعات اسلامی.
ابن سینا، حسین بن عبدالله (۱۳۷۶). الإلهیات من کتاب الشفاء (حسن حسنزادۀ آملی، محقق). قم: نشر دفتر تبلیغات حوزۀ علمیه.
ابن سینا، حسین بن عبدالله (۱۳۷۹). النجات (محمدتقی دانشپژوه، مقدمهنویس و مصحح). تهران: دانشگاه تهران.
ابن سینا، حسین بن عبدالله (۱۳۸۱). الإشارات و التنبیهات. قم: بوستان کتاب.
ابن سینا، حسین بن عبدالله (۱۳۸۲). الأضحویة فی المعاد. تهران: نشر شمس تبریزی.
ابن سینا، حسین بن عبدالله (۱۳۸۵). النفس من کتاب الشفا (حسن حسنزادۀ آملی، محقق). قم: بوستان کتاب.
ابن سینا، حسین بن عبدالله (۱۴۰۰). رسائل ابنسینا. قم: نشر بیدار.
ابن سینا، حسین بن عبدالله (۱۴۰۴ق-الف). الشفاء: الإلهیات. قم: مرعشی نجفی.
ابن سینا، حسین بن عبدالله (۱۴۰۴ق-ب). الشفاء: المنطق (ابراهیم بیومی مدکور، مصحح). قم: مرعشی نجفی.
ابن سینا، حسین بن عبدالله (۱۴۰۵ق). الشفاء: المنطق. قم: مرعشی نجفی.
احمدی، بابک (۱۳۷۴). حقیقت و زیبایی. تهران: نشر مرکز.
بهرامی، مهدی (۱۳۹۸). کمال در زیباییشناسی ابنسینا و نقد رویکردهای رایج. دوفصلنامۀ علمی- پژوهشی هستی و شناخت. ۱۱، 209-231.
بهرامی، مهدی (۱۳۹۹الف). تبیین مفهوم زیبایی در اندیشة ابنسینا با تکیه بر لذتشناسی. دوفصلنامۀ علمی- پژوهشی حکمت سینوی، ۶۴، ۲۹-۴۶.
بهرامی، مهدی (۱۳۹۹ب). تحلیل رابطۀ کمال مُدرَک و ادراک لذت در نظر ابنسینا. دوفصلنامۀ علمی- پژوهشی پژوهشهای هستیشناختی، ۱۷، ۲۶۹-۲۹۲.
جرجانی، علی بن محمد (۱۳۷۰). التعریفات. تهران: ناصرخسرو.
ربیعی، هادی (۱۳۹۰). فلسفة هنر ابنسینا. قم: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه.
فخر رازی، محمد بن عمرو (۱۳۷۳). شرح عیون الحکمة (احمد حجازی سقا، محقق). تهران: نشر مؤسسة الصادق.
کانت، ایمانوئل (1383). نقد قوة حکم (عبدالکریم رشیدیان، مترجم). تهران: نشر نی.
کرنر، اشتفان (۱۳۸۰). فلسفۀ کانت (عزتالله فولادوند، مترجم) (چاپ 2). تهران: خوارزمی.
گات، بریس؛ و لوپس، دومینیک مک آرتو (۱۳۸۴). دانشنامۀ زیباییشناسی (گروه مترجمان، مترجمان). تهران: فرهنگستان هنر.
ماری شفر، ژان (1385). هنر دوران مدرن از کانت تا هایدگر (ایرج قانونی، مترجم). تهران: اگاه.
مجتهدی، کریم (۱۳۸۸). افکار کانت. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
مجتهدی، کریم (۱۳۹۷). تأثیر ابنسینا بر فلسفۀ غرب. تهران: پایگاه اطلاعرسانی فرهنگ امروز.
مفتونی، نادیا (۱۳۹۱). مفهومسازی زیبایی از فارابی تا سهروردی. خردنامۀ صدرا، 68، ۲۵-۳۲.
ونزل، کریستین هلموت (۱۳۹۵). مسائل و مفاهیم کلیدی زیباییشناسی کانت (داوود میرزایی و مانیا نوریان، مترجمان). تهران: حکمت.
وود، آلن دبلیو. (۱۳۹۶). کانت (عقیل فولادی، مترجم). تهران: نگاه معاصر.
هاشمنژاد، حسین (۱۳۹۲). زیباییشناسی در آثار ابنسینا، شیخ اشراق و صدرالمتألهین. تهران: سمت.
یاسپرس، کارل (۱۳۹۰). کانت (میرعبدالحسین نقیبزاده، مترجم). تهران: طهوری. | ||
Statistics Article View: 296 PDF Download: 205 |