News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 518 |
| Number of Articles | 4,516 |
| Article View | 9,584,344 |
| PDF Download | 5,345,429 |
تحلیل رأی وحدت‌رویة شمارة 708 هیئت عمومی دیوان‌عالی کشور مطابق موازین فقهی ـ حقوقی | ||
| فقه و حقوق خانواده | ||
| Article 3, Volume 26, Issue 74, February 1400, Pages 32-5 PDF (877.82 K) | ||
| Document Type: علمی - پژوهشی | ||
| DOI: 10.30497/flj.2021.240802.1656 | ||
| Authors | ||
| سیدمحمدباقر اخلاقی1; علیرضا باریکلو* 2 | ||
| 1دانشجوی دکتری حقوق خصوصی پردیس بین‌المللی ارس دانشگاه تهران. ایران | ||
| 2استاد گروه حقوق پردیس فارابی دانشگاه تهران. قم. ایران | ||
| Receive Date: 18 May 2021, Revise Date: 29 June 2021, Accept Date: 02 June 2021 | ||
| Abstract | ||
| در این مقاله، رأی وحدت‌رویة شمارة 708 هیئت عمومی دیوان‌عالی کشور، که بعد از تقسیط قضایی مهر حق حبس زوجه را شناسایی کرده، مطابق موازین فقهی ـ حقوقی، خصوصاً اصل امنیت خانواده و فلسفة انعقاد عقد نکاح، مورد بررسی قرار گرفته است. آثار خانواده محدود به طرفین و اعضای آن نیست و موفقیت و شکست و تزلزل خانواده دارای تأثیر مستقیم بر جامعه و حتی نسل‌اندرنسل است؛ لذا از این حیث است که اصل دهم قانون اساسی خانواده را به واحد بنیادین و سنگ زیربنای جامعة اسلامی توصیف کرده است. اما علی‌رغم این اهمیت، به نظر میرسد رویکرد برخی تصمیمات قضایی به خانواده (مانند رأی مذکور) رویکردی خلاف این اصل بوده است و نتوانسته از واحد خانواده به‌عنوان یک موضوع بنیادین حمایت کند؛ بلکه درکنار سایر عوامل و مشکلات، به‌عنوان مانعی دیگر برای تشکیل خانواده عرفاً ظاهر شده است. در این مقاله، با روش توصیفی ـ تحلیلی ثابت شد که این رأی به‌دلیل عدم توجه به نقش دیوان‌عالی، جایگاه مهریه در عقد نکاح، توصیف واقعی موضوع، اعسار زوج و حکم تقسیط قضایی مهر، با موازین فقهی ـ حقوقی منطبق نمی‌باشد و با توجه به پیامد منفی آن در ممانعت از تشکیل خانواده، باید مورد بازنگری قرار گیرد. | ||
| Keywords | ||
| اعسار; تقسیط; حق حبس; رویة قضایی; وظایف زوجین; مهریه | ||
| References | ||
|
ـ قرآن کریم
ـ ابن بابویه قمّى، على (1406 ق). رسالتان مجموعتان من الفتاوی العلمی: مجموعة فتاوى ابن بابویه. قم: چاپخانة اخلاص.
ـ ابن زهره، حمزه بن على حسینى (1417 ق). غنیه النزوع. قم: مؤسسة امام صادق(ع).
ـ اداره کل حقوقی قوة قضاییه. مرداد 1395:
ـ ارفع‌نیا، بهشید (1389). حقوق بین‌الملل خصوصی: تعارض قوانین. تهران: بهتاب.
ـ استفتائات آیت‌الله هاشمی شاهرودی. 10/5/1399 :
https://www. hashemishahroudi.org/fa/questions/139/2
ـ امامی، سید حسن (1377). حقوق مدنی. تهران: کتابفروشی اسلامیه.
ـ امامی نمینی، محمود (1386). «ماهیت مهر و نقد مهریه‌های سنگین». مقالات و بررسی‌ها، تهران: ش 86، صص 31 ـ 44.
ـ انصاری، مرتضی (1415 ق). کتاب النکاح. قم: الموتمر العالمی بمناسبه الذکری المئویه الثانیه لمیلاد شیخ الاعظم الانصاری.
ـ ــــــــــــــــــــ (1415 ق). مکاسب. قم: کنگرة جهانى بزرگداشت شیخ اعظم انصارى.
ـ باریکلو، علیرضا (1387). اشخاص و حمایت‌های حقوقی آنان. تهران: مجد.
ـ ـــــــــــــــــــ (1395). حقوق قراردادها: عقود معین (1). تهران: میزان.
ـ بحرالعلوم، محمد بن محمدتقى (1403 ق). بلغه الفقیه. تهران: منشورات مکتبه الصادق.
ـ بحرانی، یوسف (1363). حدائق الناضره فی احکام العتره الطاهره. قم: جماعه المدرسین فی الحوزه العلمیه بقم/ موسسه النشر الاسلامی.
ـ بجنوردی، سید محمدحسن (1377). قواعد الفقهیه. قم: نشر الهادی.
ـ پایگاه جامع الاحادیث، شهریور 1399. https://hadith. inoor. ir
ـ جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1385). ترمینولوژی حقوق. تهران: گنج دانش.
ـ ــــــــــــــــــــ (1376). حقوق خانواده. تهران: گنج دانش.
ـ جوادی آملی، عبدالله (1393). خانوادة متعادل و حقوق آن. قم: مرکز نشر اسراء.
ـ حاجی رضوانی، مهدی (1394). «آثار تعهد طبیعی». وکیل مدافع، ش 14، صص 75 ـ 89.
ـ حر عاملی، محمد بن حسن (1409 ق). وسائل الشیعه. قم: موسسة آل‌البیت(ع)
ـ ــــــــــــــــــــ (1412 ق). هدایه الأمه إلى أحکام الأئمه: منتخب المسائل. مشهد: مجمع البحوث الإسلامیه.
ـ حسینى مراغى، سید میرعبدالفتاح (1417 ق). العناوین الفقهیه. قم: دفتر انتشارات اسلامى.
ـ حلّى، حسین (1415 ق). بحوث فقهیه. قم: مؤسسة المنار.
ـ حلی (محقق)، ابوالقاسم نجم‌الدین جعفر بن حسن (1408 ق). شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام. قم: اسماعیلیان.
ـ ــــــــــــــــــــ (1409 ق). مختصر النافع. تهران: قسم الدراسات الاسلامیه فی موسسه البعثه.
ـ حلّى (علامه)، حسن بن یوسف بن مطهر (1414 ق). تذکره الفقها. قم: مؤسسة آل‌البیت(ع).
ـ ــــــــــــــــــــ (1411 ق). تبصره المتعلمین فی أحکام الدین. تهران: مؤسسة چاپ و نشر وابسته‌به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى.
ـ خوانساری، سید احمد (1355). جامع المدارک فی شرح المختصر النافع. تهران: مکتبه الصدوق.
ـ شبیری زنجانی، سید موسی (بی‌تا). کتاب النکاح. قم: موسسة پژوهشی رأی‌پرداز.
ـ شهیدی، مهدی (1384). تشکیل قراردادها. تهران: مجد.
ـ صدوق، محمّد بن على بن بابویه (1386 ق). علل الشرائع. قم: کتابفروشى داورى.
ـ صفایی، سید حسین و امامی، سید اسدالله (1382). مختصر حقوق خانواده. تهران: میزان.
ـ طالقانی، سید محمود (1362). پرتویی از قرآن. تهران: شرکت سهامی انتشار.
ـ طباطبایی، سید علی (1418 ق). ریاض المسائل. قم: موسسه آل‌البیت(ع) لاحیاء تراث.
ـ طباطبایی، سید محمدحسین (1362). المیزان. تهران: نشر بنیاد علمی و فرهنگی علامه طباطبایی.
ـ طوسى، ابوجعفر محمد بن حسن (1387). المبسوط. تهران: المکتبه المرتضویه لإحیاء الآثار الجعفریه.
ـ ــــــــــــــــــــ (1407 ق). تهذیب الأحکام. تهران: دارالکتب الإسلامیه.
ـ عاملى، محمد بن مکى (1417 ق). الدروس الشرعیه. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
ـ عاملی جبعی، زین‌الدین بن علی (1378). الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه. قم: اسماعیلیان.
ـ ــــــــــــــــــــ (1413 ق). مسالک الافهام الی تنقیح شرائع السلام. قم: موسسه المعارف الاسلامیه.
ـ فاضل کاظمی، جواد بن سعد اسدى (1365). مسالک الأفهام إلى آیات الأحکام. تهران: مرتضوی.
ـ فخرالمحققین، محمد بن حسن (1387 ق). إیضاح الفوائد. قم: مؤسسة اسماعیلیان.
ـ فرید تنکابنی، مرتضی (1386). رهنمای انسانیت: تنظیم موضوعی نهج‌الفصاحه. تهران: نشر دفتر فرهنگ اسلامی.
ـ فیض کاشانى، محمدمحسن (1401 ق). مفاتیح الشرائع. قم: انتشارات کتابخانة آیت‌الله مرعشى نجفى.
ـ قاسم‌زاده، سید مرتضی (1387). اصول قراردادها و تعهدات. تهران: دادگستر.
ـ قافی، حسین و شریعتی، سعید (1385). اصول فقه کاربردی. تهران: سمت.
ـ قرائتی، محسن (1388). تفسیر نور. تهران: مرکز فرهنگی ـ هنری درس‌هایی از قرآن.
ـ قربانی لاهیجی، زین‌العابدین (1384). تفسیر جامع آیات الحکام. تهران: سایه.
ـ قطب‌الدین راوندى، سعید بن عبداللّه (1405 ق). فقه القرآن. قم: انتشارات کتابخانة آیت‌الله مرعشى نجفی.
ـ کاتوزیان، ناصر (1395). اعمال حقوقی. تهران: شرکت سهامی انتشار.
ـ ــــــــــــــــــ (1385). حقوق مدنی خانواده. تهران: شرکت سهامی انتشار.
ـ ــــــــــــــــــ (1383). قواعد عمومی قراردادها. تهران: شرکت سهامی انتشار.
ـ ــــــــــــــــــ (1386). مقدمة علم حقوق. تهران: شرکت سهامی انتشار.
ـ کاشف‌الغطا نجفى، حسن (1422 ق). أنوار الفقاهه: کتاب النکاح. نجف: مؤسسة کاشف‌الغطا.
ـ کلینی، ابوجعفر محمد بن یعقوب (1407 ق). الکافی. تهران: دارالکتب الإسلامیه.
ـ گرجی، ابوالقاسم و همکاران (1384). بررسی تطبیقی حقوق خانواده. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
ـ محقق داماد، سید مصطفی (1376). بررسی فقهی حقوق خانواده. تهران: نشر علوم اسلامی.
ـ مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی. 12/07/1399 https://rc. majlis.ir/fa/law
ـ مروج، حسین (1379). اصطلاحات فقهی. قم: بخشایش.
ـ مطهرى، مرتضى (1376). فقه و حقوق: مجموعه آثار. تهران: صدار.
ـ ـــــــــــــــــــ (1386). نظام حقوق زن در اسلام. تهران: صدار.
ـ المعانی، مرداد 1399. www.almaany.com
ـ معلوف، لویس (1386). المنجد. ترجمة مصطفی رحیمی‌نیا. تهران: صبا.
ـ مکارم شیرازى، ناصر (1427 ق). استفتائات جدید. قم: انتشارات مدرسة امام على بن ابی‌طالب(ع).
ـ ـــــــــــــــــــــــــ (1425 ق). أنوار الفقاهه: کتاب النکاح. قم: انتشارات مدرسة الإمام علی بن أبی‌طالب(ع).
ـ ـــــــــــــــــــــــــ (1382). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتاب الإسلامیه.
ـ ـــــــــــــــــــــــــ (1424 ق). کتاب النکاح. قم: انتشارات مدرسة الامام علی بن ابی‌طالب(ع).
ـ موسوی الخمینی، سید روح‌الله (1392). تحریر الوسیله. تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار الامام الخمینی.
ـ موسوی عاملی، محمدعلی (1413 ق). نهایه المرام فی شرح مختصر شرایع الاسلام. قم: جماعه المدرسین فی الحوزه العلمیه بقم/ موسسه النشر الاسلامی.
ـ میرزاى قمّى، ابوالقاسم بن محمدحسن (1413 ق). جامع الشتات. تهران: مؤسسة کیهان.
ـ نجفی، محمدحسن (1421 ق). جواهر الکلام. قم: مؤسسة دایره‌المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل‌البیت(ع).
ـ نوری همدانی، حسین (1388). هزار و یک مسئلة فقهی. قم: مهدی موعود(عج).
ـ نوین، پرویز (1395). حقوق خانوادة تطبیقی. تهران: گنج دانش.
ـ واژه‌یاب، اسفند 1389. www.vajehyab.com
ـ هاشمی شاهرودی، سید محمود (1382). فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل‌البیت(ع). قم: مؤسسة دایره‌المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل‌البیت(ع).
ـ یزدی، سید محمدکاظم (1340). سؤال و جواب. تهران: چاپ حیدری. | ||
|
Statistics Article View: 622 PDF Download: 629 |
||