News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 513 |
| Number of Articles | 4,443 |
| Article View | 8,509,448 |
| PDF Download | 4,507,002 |
تأثیر تحول ساختار قدرت در خانواده بر حقوق زوجه | ||
| فقه و حقوق خانواده | ||
| Article 3, Volume 28, Issue 79, July 1402, Pages 53-81 PDF (568.08 K) | ||
| Document Type: علمی - پژوهشی | ||
| DOI: 10.30497/flj.2021.240579.1642 | ||
| Authors | ||
| فرزانه شفیع زاده* 1; کبری پورعبدالله2; مریم السادات محقق داماد3 | ||
| 1دانش‌آموختة کارشناسی‌ارشد حقوق خانواده. دانشگاه امام صادق(ع)، پردیس خواهران. تهران. ایران. | ||
| 2استادیار و عضو هیئت علمی فقه و حقوق دانشگاه امام صادق(ع) | ||
| 3استادیار گروه حقوق. دانشگاه امام صادق(ع)، پردیس خواهران. تهران. ایران | ||
| Receive Date: 24 February 2021, Revise Date: 07 July 2021, Accept Date: 19 June 2021 | ||
| Abstract | ||
| براساس مطالعات جامعه‌شناسی، ساختار قدرت در غالب خانواده‌های ایرانی از شکل اقتدارگرا (مردسالاری) به نیمه‌دموکراتیک تحول یافته است. این تحول تمام ابعاد خانواده، خصوصاً بُعد حقوقی آن را ازجهت حقوق اعضا تحت‌تأثیر قرار داده است. یکی از مهم‌ترین حقوق متأثر از این تحول نیز، حقوق مربوط‌به زوجه می‌باشد. بر این اساس، در پژوهش حاضر بر آن شدیم تا تأثیر تحول صورت‌گرفته بر حقوق زوجه را مورد بررسی قرار دهیم. در این راستا، ازطریق روش توصیفی ـ تحلیلی و گردآوری اطلاعات به‌صورت کتابخانه‌ای، به این نتیجه دست یافتیم که چون مقتضیات زمان و مکان، انطباق قوانین با تحولات را ضروری می‌سازد، قانون‌گذار نیز متناسب با تحول در ساختار قدرت در خانواده، به وضع قوانین جدید یا اصلاح قوانین سابق درخصوص حق مهریه، حق نفقه، حق نحله و اجرت‌المثل، حق اشتغال و اختیار طلاق اقدام نموده است. با این حال، همچنان اموری مرتبط‌با حقوق زوجه درزمینة حق مهریه، حق اشتغال، حق جنسی، حق فسخ نکاح و اختیار طلاق وجود دارند که تحت‌تأثیر تحول در ساختار قدرت تغییر یافته، ولی مورد توجه قانون‌گذار قرار نگرفته‌اند و درنتیجه، خلأهای قانونی را به وجود آورده است؛ لذا تغییر قوانین سابق یا وضع قوانین جدید با استفاده از ظرفیت‌های فقهی درخصوص آنها پیشنهاد می‌شود. | ||
| Keywords | ||
| ساختار قدرت; خانواده; حقوق زوجه | ||
|
Supplementary Files
|
||
| References | ||
|
ـ قرآن کریم
ـ آزاد ارمکی، تقی (1386). جامعه‌شناسی خانوادۀ ایرانی. تهران: سمت.
ـ آشوری، داریوش (1376). دانشنامة سیاسی. تهران: مروارید.
ـ آصفی، آصفه (1352). خانواده و تربیت در ایران. تهران: انتشارات انجمن ملی اولیا و مربیان.
ـ احمدی، عباس (1391). نحله و اجرت‌المثل کارهای زوجه با بررسی آخرین تغییرات قانونی. تهران: اندیشة عصر.
ـ اسدی، لیلا (1382). «تحلیل قوانین حقوقی زنان از تصویب تا اجرا؛ شروط ضمن عقد». مطالعات راهبردی زنان، ش 21، صص 159 ـ 196.
ـ امامی، حسن (1384). حقوق مدنی. ج 4، تهران: اسلامیه.
ـ بحرانی، یوسف بن احمد (1405 ق). الحدائق الناضره فی احکام العتره الطاهره. ج 25. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته‌به جامعة مدرسین حوزة علمیة قم.
ـ بستان، حسین (1390). جامعه‌شناسی خانواده با نگاهی به منابع اسلامی. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
ـ بهجت، محمدتقی (1428 ق). رسالة توضیح المسائل. قم: شفق.
ـ بهنام، جمشید (1352). ساخت‌های خانواده و خویشاوندی در ایران. تهران: خوارزمی.
ـ جناتی، محمدابراهیم (1381)، رسالة توضیح المسائل. قم: انصاریان.
ـ حرعاملی، محمد بن حسن (1409 ق). وسائل الشیعه. ج 21. قم: مؤسسة آل البیت(ع).
ـ حلبی، تقی‌الدین بن نجم‌الدین (1403 ق). الکافی فی الفقه. ج 2. اصفهان: کتابخانة عمومی امام امیرالمؤمنین(ع).
ـ حلّى، حسین (1415 ق). بحوث فقهیه. قم: مؤسسة المنار.
ـ حلّی، حسن بن یوسف (1413 ق). قواعدالأحکام فی معرفه الحلال و الحرام. ج 3. قم: انتشارات اسلامی وابسته‌به جامعة مدرسین حوزة علمیة قم.
ـ ـــــــــــــــــــــــــ (1413 ق). مختلف الشیعه فی احکام الشریعه. ج 7. قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته‌به جامعة مدرسین حوزة علمیة قم.
ـ دهخدا، علی‌اکبر (1373). لغت‌نامه. ج 10. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
ـ دیانی، عبدالرسول (1378). حقوق خانواده. تهران: میزان.
ـ زارعی توپخانه، محمد (1392). «بررسی ساختار توزیع قدرت در خانواده ازمنظر متون اسلامی درمقایسه با نظریه‌های روان‌شناسی و جامه‌شناسی». معرفت، ش 186، صص 99 ـ 114.
ـ سروش، سهیلا (1377). بررسی جامعه‌شناختی تغییر قدرت در خانواده. پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد، دانشگاه الزهرا.
ـ شفیع‌زاده، فرزانه (1396). تأثیر تحول ساختار قدرت در خانواده بر حقوق اعضای آن در نظام حقوقی ایران. پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد. دانشگاه امام صادق(ع)، تهران.
ـ شمس‌الدین، محمدمهدی (1421 ق). مسائل حرجه فی فقه المرأه ـ حقوق الزوجه. بیروت: دارالملاک.
ـ صبوری، حبیب (1375). بررسی ساختار توزیع قدرت در خانواده. پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد، دانشگاه شهید بهشتی، تهران.
ـ صفایی، سید حسین و امامی، اسدالله (1388). مختصر حقوق خانواده. تهران: میزان.
ـ صورت مشروح مذاکرات مجلس شورای اسلامی (1370). دورة سوم، اجلاسیة چهارم، جلسة چهارصد و هفتاد و یکم، تصویب اصلاح کمیسیون امور قضایی و حقوقی درخصوص طرح قانونی اصلاح مقررات طلاق.
ـ طباطبایی یزدی، سید محمدکاظم (1409 ق). العروه الوثقی. ج 2. بیروت: مؤسسه الأعلمی للمطبوعات.
ـ طوسی، محمد بن حسن (1407 ق). تهذیب الاحکام. ج 7. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
ـ عاملی، زین‌الدین بن علی (1410 ق). الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه. ج 5. قم: کتابفروشی داوری.
ـ ـــــــــــــــــــــــــــــ (1413 ق). مسالک الأفهام الی تنقیح شرایع الاسلام. ج 15. قم: مؤسسه المعارف الاسلامیه.
ـ عباسی‌فرد، محمدرضا و همکاران (1395). «تحولات و نوآوری‌های قانون حمایت خانواده مصوب 1391 درمورد مهریه». مبانی فقهی حقوق اسلامی. ش 18، صص 57 ـ 69.
ـ علویون، سید محمدرضا (1381). کار زنان در حقوق ایران و حقوق بین‌المللی. تهران: روشنگران و مطالعات زنان.
ـ عمید، حسن (بی‌تا). فرهنگ عمید. تهران: جاویدان.
ـ فاضل لنکرانى، محمد (1421 ق). تفصیل الشریعه فی شرح تحریر الوسیله ـ النکاح. قم: مرکز فقهى ائمة اطهار(ع).
ـ فاضل لنکرانى، محمد (1374). «زمان و مکان و علم فقه». مندرج‌در مجموعه آثار کنگرة بررسی مبانی فقهی حضرت امام خمینی(ره) نقش زمان و مکان در اجتهاد، ج 3. قم: مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
ـ فاضل لنکرانى، محمد (1426 ق). رسالة توضیح المسائل. قم: بی‌جا.
ـ قاسم‌زاده، سید مرتضی (1386). الزام‌ها و مسئولیت مدنی بدون قرارداد. تهران: میزان.
ـ کاتوزیان، ناصر (1375). حقوق مدنی خانواده. ج 1. تهران: شرکت انتشار با همکاری بهمن برنا.
ـ کاویار، حسین و مردای، سیرالله و نم‌نبات، الهام (1394). «تحلیل مادة 22 قانون حمایت خانواده (مصوب 1391 درفرض اعسار و ایسار زوج با توجه به قانون نحوة اجرای محکومیت‌های مالی مصوب 1394». فقه و حقوق خانواده. ش 63، 95 ـ 120.
ـ کرکی، علی بن الحسین (1414 ق). جامع المقاصد فی شرح القواعد. ج 13. قم: مؤسسة آل‌البیت(ع).
ـ کلینی، محمد بن یعقوب (1429 ق). الکافی. ج 5. قم: دارالحدیث للطباعه و النشر.
ـ گرجی، ابوالقاسم و همکاران (1384). بررسی تطبیقی حقوق خانواده. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
ـ لبیبی، محمدمهدی (1392). «نگرشی نوین به تحول ارزش‌های خانوادگی در ایران». کتاب ماه علوم اجتماعی. ش 64. صص 32 ـ 39.
ـ مؤمن، رقیه‌سادات (1392). جایگاه، محدوده و حقوق جنسی زوجین در فقه امامیه و حقوق ایران، تهران: دانشگاه امام صادق(ع).
ـ محقق حلی، جعفر بن حسن (1408 ق). شرایع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام. ج 2. قم: اسماعیلیان.
ـ محقق داماد، سید مصطفی (1390). بررسی فقهی حقوق خانوادة نکاح و انحلال آن. تهران: مرکز نشر علوم اسلامی.
ـ محقق داماد، مریم‌السادات (1391). نظریة خلع یک‌جانبه در فقه با مطالعة تطبیقی در حقوق کشورهای اسلامی. رسالة دکتری. مدرسة عالی شهید مطهری. تهران.
ـ مطهری، مرتضی (1387). نظام حقوق زن در اسلام. تهران: صدرا.
ـ معین، محمد (1353). فرهنگ فارسی. ج 2. تهران: امیرکبیر.
ـ مکارم شیرازی، ناصر (1424 ق). کتاب النکاح. قم: انتشارات مدرسة امام علی بن ابی‌طالب(ع).
ـ ملکی، حسن (1387). مدیریت و برنامه‌ریزی امور خانواده. زنجان: دانش.
ـ موسوی خمینی، سید روح‌الله (بی‌تا). تحریر الوسیله. ج 2. قم: مؤسسة مطبوعات دارالعلم.
ـ ــــــــــــــــــــــــــــــــ (1368). صحیفة نور. تهران: سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی.
ـ موسوی خویی، سید ابوالقاسم (1410 ق). منهاج الصالحین. ج 2. قم: مدینه العلم.
ـ مهدوی، محمدصادق و صبوری خرمشاهی، حبیب (1382). «بررسی ساختار توزیع قدرت در خانواده»، مطالعات اجتماعی ـ روان‌شناختی زنان. ش 2. صص 27 ـ 68.
ـ مهرپور، حسین (1379). مباحثی از حقوق زن ازمنظر حقوق داخلی، مبانی فقهی و موازین بین المللی. تهران: اطلاعات.
ـ نجفی، محمدحسن (1404 ق). جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام. ج 31. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
ـ نجفی، محمدحسین بن علی (1359 ق). تحریر المجله. نجف: المکتبه المرتضویه.
ـ وبر، ماکس (1367). مفاهیم اساسی جامعه‌شناسی. ترجمة احمد صدراتی. تهران: نشر مرکز.
ـ هدایت‌نیا، فرج‌الله (1386). فلسفة حقوق خانواده ـ نقد و بررسی قوانین خانواده در ایران. تهران: شورای فرهنگی ـ اجتماعی زنان. | ||
|
Statistics Article View: 645 PDF Download: 647 |
||
