News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 518 |
| Number of Articles | 4,516 |
| Article View | 9,584,296 |
| PDF Download | 5,345,262 |
بررسی مقایسه‌ای معیارشناسی خردمندی در روایات اهل‌بیت علیهم‌السلام با دستاوردهای روان‌شناختی | ||
| علوم تربیتی از دیدگاه اسلام | ||
| Article 3, Volume 9, Issue 16, January 1400, Pages 53-81 PDF (708.58 K) | ||
| Document Type: علمی - پژوهشی | ||
| DOI: 10.30497/edus.2021.240564.1444 | ||
| Authors | ||
| فریناز موحد* 1; خدیجه ابوالمعالی الحسینی2; فریبرز باقری3 | ||
| 1دانشجوی دکتری گروه روان شناسی دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران | ||
| 2دانشیار گروه روان شناسی دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران | ||
| 3دانشیار گروه روانشناسی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، ایران. | ||
| Receive Date: 22 February 2021, Revise Date: 18 June 2021, Accept Date: 26 June 2021 | ||
| Abstract | ||
| هدف از پژوهش حاضر، بررسی معیارهای خردمندی در روایات اهل‌بیت- علیهم السلام- و روش تحقیق ازنوع کیفی با رویکرد تحلیل محتوای عرفی است. جامعۀ آماری پژوهش، همۀ روایات کتب اربعه و مصادر بحار الانوار را شامل می شود. برای نمونه گیری، از روش هدفمند و برای تحلیل داده‌ها از توصیف، مقایسه، مقوله‌بندی و مفهوم‌سازی استفاده کرده ایم. یافته‌ها نشان می دهند مؤلفه‌های خردمندی ازدیدگاه اهل‌بیت- علیهم السلام- مجموعه‌ای از ویژگی‌های درون فردی (هفت کد نظری و 47 کد اساسی)، بین فردی (شش کد نظری و 35 کد اساسی)، در ارتباط با دنیا و آخرت (دو کد نظری و چهار کد اساسی) و در ارتباط با معبود (چهار کد نظری و هفده کد اساسی) بودند. کثرت کدهای نظری درون فردی و بین فردی، بیانگر اهمیت اخلاق و ارتباطات انسانی ازنظر اهل‌بیت- علیهم السلام- است. علاوه بر منابع یادشده، سی مقاله و کتاب تخصصی مرتبط با مبحث خرد درحوزۀ روانشناسی (تألیف شده از سال 1990 تا سال 2020) بررسی و کدگذاری باز، محوری و انتخابی شده است. یافته‌های پژوهش نشان می دهد مؤلفه‌های خردمندی ازدیدگاه روانشناسان، مجموعه‌ای از ویژگی‌های درون فردی (سه کد نظری و نُه کد اساسی)، بین فردی (چهار کد نظری و 35 کد اساسی) و در ارتباط با اجتماع (سه کد نظری و چهار کد اساسی) بوده است. درنهایت، این دو دیدگاه را با هم مقایسه کرده و نتیجه گرفته ایم بین معیارهای خردمندی در دو دیدگاه، رابطۀ عموم و خصوص من وجه وجود دارد و این دو معیار، دارای نقاط اشتراک و افتراق هستند. در هردوی آنها ارزش ها درنظر گرفته شده است؛ هرچند آنها در مبدأ و مبنای ارزش ها و مصداق هایشان تفاوت‌هایی دارند. | ||
| Keywords | ||
| خرد; عقل; روایات; دستاوردهای روان‌شناختی | ||
| References | ||
|
نهج البلاغه (1414ق). (محمد بن حسین رضی، مترجم). (چاپ 1). قم: هجرت.
آنطوان، الیاس (1376). القاموس العصرى. تهران: امیرکبیر.
ابنشعبۀ حرانى، حسن بن على (1404ق). تحف العقول (چاپ 2). قم: جامعۀ مدرسین.
ابنطاووس، على بن موسى (1375). کشف المحجة لثمرة المهجة. قم: بوستان کتاب.
ابنمنظور، محمد بن مکرم (1414ق). لسان العرب (چاپ 3). بیروت: دار صادر.
اتکینسون، هیلگارد ارنست (1381). زمینۀ روانشناسی (محمدنقی براهنی، مترجم) (چاپ 10). تهران: رشد.
اربلی، على بن عیسى (1381ق). کشف الغمة فی معرفة الأئمة. تبریز: بنی‌هاشمی.
اسعدی، سمانه؛ امیری، شعله؛ مولوی، حسین؛ و باقری نوعپرست، خسرو (1392). معرفی مفهوم خردمندی در روانشناسی و کاربردهای آموزشی آن. فصلنامۀ رویکردهای نوین آموزشی، 1، 1-28.برقی، احمد بن محمد (1371ق). المحاسن. قم: دار الکتب الاسلامیة.
برن، اریک (1399). ... (اسماعیل فصیح، مترجم). تهران: نشر نو.
بنی‌هاشمی، محمد (1398). کتاب عقل. تهران: نشر منیر.
تمیمى آمدى، عبدالواحد بن محمد (1410ق). غرر الحکم و درر الکلم (چاپ 2). قم: دار الکتاب الإسلامی.
چراغی، فرشته؛ کدیور، پروین؛ عسگری، علی؛ و فرزاد، ولیالله (1394). مفهوم خِرَد برپایۀ دو رویکرد نظری متفاوت: یک همبستگی بنیادی. تازههای علوم شناختی، ۱۷(۳)، ۴۷-۵۴.
حلوانى، حسین بن محمد (1408ق). نزهة الناظر و تنبیه الخاطر. قم: مدرسة الإمام المهدی (عج).
دیالمه، نیکو (1392). خردورزی در هندسۀ معرفتی تفسیر سورۀ حجرات. فصلنامۀ علمی- پژوهشی مطالعات تفسیری، 4(14).
راوندى کاشانى، فضلالله بن على (بیتا). النوادر (چاپ 1). قم: دار الکتاب.
سند تحول بنیادین (1390). دبیرخانۀ شورای عالی انقلاب فرهنگی وزارت آموزشوپرورش- شورای عالی آموزشوپرورش.
شریفی، حسن پاشا (1376). نظریه و کاربرد آزمونهای هوش و شخصیت. تهران: سخن.
شعیری، محمد بن محمد (بیتا). جامع الاخبار. نجف: مطبعة حیدریة.
شهید اول، محمد بن مکى (1379). الدرّة الباهرة من الأصداف الطاهرة. قم: زائر.
شهید ثانى، زینالدین بن على (1409ق). منیة المرید. قم: مکتب الإعلام الإسلامی.
صدوق، محمد بن على (1362). الأمالی. قم: کتابخانۀ اسلامیه.
صدوق، محمد بن على (1362ق). الخصال (چاپ 1). قم: جامعۀ مدرسین.
صدوق، محمد بن على (1378). عیون أخبار الرضا علیه السلام (چاپ 1). تهران: نشر جهان.
صدوق، محمد بن على (1385). علل الشرائع (چاپ 1). قم: کتابفروشى داورى.
صدوق، محمد بن على (1398ق). التوحید (چاپ 1). قم: جامعۀ مدرسین.
صدوق، محمد بن على (1413ق). من لا یحضره الفقیه. قم: جامعۀ مدرسین.
طبرسی، حسن بن فضل (1370). مکارم الأخلاق (چاپ 4). قم: شریف رضى.
طوسی، محمد بن حسن (1414ق). الأمالی. قم: دار الثقافة.
عسکری، حسن بن عبدالله (1400ق). الفروق فی اللغة (چاپ 1). بیروت: دار الآفاق الجدیدة.
علامه حلى، حسن بن یوسف بن مطهر (1411ق). کشف الیقین فی فضائل أمیر المؤمنین علیه السلام. تهران: وزارت ارشاد.
فتال نیشابوری، محمد بن احمد (1375). روضة الواعظین و بصیرة المتعظین (چاپ 1). قم: رضى.
قرطبی، محمد بن احمد (1407ق). الجامع لأحکام القرآن. بیروت: دار الفکر.
قطبالدین راوندى؛ و سعید بن هبةالله (1407ق). الدعوات (چاپ 1). قم: مدرسۀ امام مهدی (عجّل الله تعالى فرجه الشریف).
کراجکى، محمد بن على (1410ق). کنز الفوائد (چاپ 1). قم: دار الذخائر.
کراسول، جان دبلیو.؛ و کلارک، پلانو (1398). روش‌های پژوهش کیفی. تهران: نشر بژایم.
کردنوقابی، رسول (1396). روانشناسی خِرَد. تهران: ارجمند.
کلینی، محمد بن یعقوب (1407ق). الکافی. تهران: الإسلامیه.
گراث، گری؛ و مارنات (1375). راهنمای سنجش روانی (حسن پاشا شریفی و محمدرضا نیک‌خو، مترجمان) (چاپ 2). تهران: رشد.
گیج، ال. نیت؛ و برلاینر، سی. دیوید (1374). روانشناسی تربیتی (غلامرضا خوینژاد، مترجم). مشهد: مؤسسۀ انتشارات حکیم فردوسی.
لیثی واسطی، على بن محمد (1376). عیون الحکم و المواعظ. قم: دار الحدیث.
مفضل بن عمر (بىتا). توحید المفضل. قم: داورى.
مفید، محمد بن محمد (1413ق). الأمالی. قم: کنگرۀ شیخ مفید.
Ardelt, M.; and Jeste, D. V. (2016). Wisdom and Hard Times: The Ameliorating Effect of Wisdom on the Negative Association between Adverse Life Events and Well-Being. The Journals of Gerontology. Series B.Glück, Judith (2017). Measuring Wisdom: Existing Approaches, Continuing Challenges, and New Developments, Journals of Gerontology: Psychological Sciences, Series B. Kazdin, E. Alan (2000). Encyclopedia of Psychology. New York: American Psychology Association. Kunzmann, Ute.(2019). Performance-Based Measures of Wisdom. Cambridge University Press. 277-296.Masood Nawaz Kalyar, Hadiqa Kalyar (2018). Provocateurs of Creative Performance: Examining the Roles of Wisdom Character Strengths and Stress. Personnel Review, 47(2), 334-352. Zacher, H.; and Staudinger, U. (2018). Wisdom and Well-Being. In: E. Diener, S. Oishi and L. Tay (Eds.). Handbook of Well-Being. Noba Scholar Handbook Series: Subjective Well-Being. Salt Lake City. | ||
|
Statistics Article View: 676 PDF Download: 553 |
||