
Number of Journals | 20 |
Number of Issues | 508 |
Number of Articles | 4,394 |
Article View | 8,249,519 |
PDF Download | 4,245,628 |
دین و تصویر: تحلیل تصویری برنامه تلویزیونی «سمت خدا» | ||
پژوهشنامه فرهنگ و رسانه (نامه فرهنگ و ارتباطات) | ||
Article 2, Volume 5, Issue 1 - Serial Number 9, December 1399 PDF (1.8 M) | ||
Document Type: مقاله پژوهشی | ||
DOI: 10.30497/lcc.2021.241035.1041 | ||
Authors | ||
بشیر معتمدی* 1; مهدی منتظرقائم2; علی اصغر فهیمی فر3; عبدالله بیچرانلو4 | ||
1استادیار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی | ||
2استادیار دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران | ||
3دانشیار دانشکده هنر و معماری دانشگاه تربیت مدرس | ||
4استادیاردانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران | ||
Receive Date: 25 May 2021, Revise Date: 17 June 2021, Accept Date: 20 June 2021 | ||
Abstract | ||
این مقاله در پی پاسخ به این سؤال است که آیا دین اسلام که مبتنی بر «کلام» و «کلمه» شکل گرفته است، میتواند با رسانهای همچون تلویزیون که ماهیتی تصویری دارد، نسبتی برقرار سازد. برای پاسخ به این پرسش ابتدا به لحاظ نظری بخشهای مختلف دین و نسبت آن با تصویر تبیین شده است. در این بخش مشخص شد که «اخلاقیات» از جمله «ادراکات اعتباری» در فلسفه اسلامی به حساب میآیند و لذا «تصویر تلویزیونی» میباید برای نیل به نتیجه، صورت احساسی مثبت از یک «عمل اخلاقی» ایجاد نماید. چنانچه «اعتقادات» محور برنامه دینی باشد، زمانی موفق میگردد که بتواند تصاویری مختلف از افکار را در برابر بینندگان قرار دهد تا مخاطب بتواند از میان این تصویرها، تصویر درست را انتخاب نماید. برای ارزیابی این چارچوب نظری، برنامه گفتگومحور تلویزیونی «سمت خدا» مدنظر قرار گرفت. در این تحقیق با روش کیفی و با استفاده از نشانهشناسی مشخص شد که این برنامه به لحاظ رنگ و نور، دکور و جلوههای بصری زیبا، تلاش نموده که فضای احساسی مثبتی را برای گفتگوی دینی پیرامون اخلاق فراهم آورد. اما به لحاظ حرکت تصویری، تغییر زوایای دوربین و ترکیبهای تصویری نتوانسته برنامهای متناسب با ماهیت حرکتی تصویر تلویزیونی تولید نماید و در حد «گفتار» باقی مانده است. علاوه بر این به دلیل اینکه گفتگو به صورت یکطرفه و تنها از سوی یک دیدگاه، «تصویری از اعتقادات دینی» را مطرح مینماید، نمیتواند برای حوزه اعتقادات به اندازه کافی مفید باشد و تنها بخش «پاسخ به سؤالات» تا حدی جبران این نقیصه را مینماید. | ||
Keywords | ||
دین; تصویر; تلویزیون; برنامه گفتگو محور; اخلاق; اعتقادات | ||
References | ||
- آسابرگر، آرتور (1383). روشهای تحلیل رسانهها (پرویز اجلالی، مترجم). تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانهها. - استتی، صلاح (1375). اسلام و تصویر (ترجمه محمد سعید محصصی). نشریه نقد سینما، ش 8، ۷۱-۷۹. - ایول، ژاک (1391). «تعارض دینی میان تصویر و کلمه» در: جستارهایی در رسانه (ج۳) (افشین خاکباز، مترجم). قم: دانشگاه ادیان و مذاهب. - چندلر، دانیل. (1387). مبانی نشانهشناسی (مهدی پارسا، مترجم). تهران: سوره مهر. - خالقپناه، کمال. (1387). نشانهشناسی و تحلیل فیلم: تحلیل نشانهشناختی فیلم لاکپشتها هم پرواز میکنند. مطالعات فرهنگی و ارتباطات، ۴ (۱۲)، ۱۶۳- ۱۸۳. - دالگرن، پیتر (1380). تلویزیون و گسترة عمومی (مهدی شفقتی، مترجم). تهران: سروش. - داندیس، دونیس (1393). مبادی سواد بصری (مسعود سپهر، مترجم). تهران: سروش. - دانسی، مارسل. (1388). نشانهشناسی رسانهها (گودرز میرانی و بهزاد دوران، مترجمان). تهران: آنیسهنما و چاپار. - دِوییر، راشل (1388). «اسلامی کردن فیلم» در: جستارهایی در رسانه (ج۲) (شاپور عظیمی، مترجم). قم: دانشگاه ادیان و مذاهب. - شاپوری، سعید (1380). تصویر در اسلام. کتاب ماه هنر، ش 37 و 38، 62-63. - طباطبایی، سیدمحمدحسین، و مطهری، مرتضی (1390). اصول فلسفه و روش رئالیسم ( ج2). تهران: صدرا. - فتحاللهبیاتی، محمدرضا (۱۳۹۴). درآمدی بر جذابیت در رسانه دینی: مؤلفههای جذابیت دینی در برنامههای گفتگومحور تلویزیونی. تهران: بسیج دانشجویی دانشگاه امام صادق (ع). - فرامرزی، محسن (1390). مقایسه تطبیقی با رویکرد نشانهشناسی آگهیهای بازرگانی تلویزیونی ایران و شبکههای ماهوارهای. مطالعات رسانهای، ۶ (۱۲)، 118-93. - فرجی، مهدی، و حمیدی، نفیسه (1385). بازنمایی زندگی روزمره در خیابان: نشانهشناسی کلیپهای راهنمایی و رانندگی. مطالعات فرهنگی و ارتباطات، ۲(۵)، 178-15۹. - فیسک، جان (1386). درآمدی بر مطالعات ارتباطی (مهدی غبرایی، مترجم). تهران: دفتر مطالعات و توسعه رسانهها. - لاندبای، نات (1382). «شبکه تجلیات جمعی» در: بازاندیشی درباره رسانه، دین و فرهنگ (مسعود آریایینیا، مترجم). تهران: سروش. - لیندرمن، آلف (1382). «دریافت معنای دین» در: بازاندیشی درباره رسانه، دین و فرهنگ (مسعود آریایینیا، مترجم). تهران: سروش. - متالینوس، نیکوس (1384). زیباییشناسی تلویزیون (جمال آل احمد، مترجم)، تهران: اداره کل پژوهشهای سیما. - محسنیانراد، مهدی (1382). حلقه وصل دین و رسانهها: تشدید ادراک، تقلیل احساس. روزنامه ایران، ۹ (۲۶۳۰)، ۱۴ آبان 1382. - محمدی، مجید (۱۳۸۲)، دین و ارتباطات، تهران: کویر. - مطهری، مرتضی (۱۳۷۹). انسان و ایمان. تهران: صدرا. - مفتح، محمد (بیتا). روش اندیشه: شرح منظومه منطق و رساله تاریخ منطق. تهران: نور. - مک کویین، دیوید (1384). راهنمای شناخت تلویزیون (فاطمه کرمعلی و عصمت گیویان، مترجمان). تهران: اداره کل پژوهشهای سیما. - مک لوهان، م. (1377). برای درک رسانهها (سعید آذری، مترجم). تهران: مرکز تحقیقات، مطالعات و سنجش برنامهای صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران. - مورگان، دیوید (1391). «تصویر» در: کلیدواژگانی در باب دین، رسانه و فرهنگ (امیر یزدیان، مترجم)، قم: مرکز پژوهشهای اسلامی صدا و سیما. - هوور، استوارت (1386). از رسانه تا معنا (اسماعیل بشری، مترجم). فصلنامه رسانه، ۱۸ (۶۹)، 119-95. - یاسینی، سیده راضیه (۱۳۹۳). سیمای پیامبران در سینمای هالیوود و ایران. تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
- Graber, Oleg (2006), Islamic Art and Beyond, Hampshire: Ashgate Publishing Limited.
- Gross, Larry , Kats, John Stuart, Ruby, Jay (2003), Image Ethics in the Digital Age, :University of Minnesota Press.
- Hocks, Mery E., Kendrick, Michelle R. (2005), Eloquent Images: Word and Image in the Age of New Media, :MIT Press.
- Howells, Richard (2003) Visual Culture, London: Polity Press & Blackwell Publishers Ltd.
- Mirzoeff, Nicholas (1999), An Introduction to Visual Culture, London: Routledge.
- Mitchell, William John Thomas (2005), What Do Pictures Want?: The Lives and Loves of Images, Chicago: University of Chicago Press.
- Naef, Silvia (2004), Y a-t-il une question de I' Image en Islam, Paris: Teraedre.
| ||
Statistics Article View: 484 PDF Download: 345 |