News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 512 |
| Number of Articles | 4,441 |
| Article View | 8,474,670 |
| PDF Download | 4,497,737 |
طراحی نظام حکمرانی منابع مشترک مرتعی در جمهوری اسلامی ایران؛ کاربستی از رویکرد تحلیل نهادی | ||
| اندیشه مدیریت راهبردی | ||
| Article 3, Volume 14, Issue 2 - Serial Number 28, July 1399, Pages 389-422 PDF (1.28 M) | ||
| Document Type: مقاله علمی-پژوهشی | ||
| DOI: 10.30497/smt.2021.240430.3194 | ||
| Authors | ||
| محسن باقری نصرآبادی* 1; علیرضا چیت‌سازیان2; وحید یاوری2 | ||
| 1دانش‌آموخته دکتری مدیریت دولتی، دانشکده مدیریت و معارف اسلامی، دانشگاه امام صادق علیه السلام، تهران ایران | ||
| 2استادیار گروه مدیریت دولتی، دانشکده مدیریت و معارف اسلامی، دانشگاه امام صادق علیه السلام، تهران ایران | ||
| Receive Date: 06 February 2021, Revise Date: 11 November 2021, Accept Date: 03 May 2021 | ||
| Abstract | ||
| منابع مشترک همچون مراتع، دارای کارکردهای اقتصادی و اجتماعی گستردهای است که در پیشرفت اقتصادی و اجتماعی کشورها بسیار مؤثر است. اما آنچه که میزان و نحوه پیشرفت مبتنی بر این منابع را شکل میدهد سازوکارهای حکمرانی است که تعیینکننده قواعد و حقوق هر یک از کنشگران است. منابع مشترک از جمله مراتع ضمن داشتن کارکردهای زیستمحیطی همچون حفظ آب و خاک و پرورش گونههای گیاهی و جانوری، سبب شکل‌گیری ارزش‌های اقتصادی و کسبوکارهای مختلف در حوزه‌های دامداری، دیمکاری و استحصال گیاهان دارویی است. اداره این منابع و ثرو‌ت‌های طبیعی که از سالیان دراز در اختیار جوامع محلیِ روستایی و عشایری قرار داشته، در سده اخیر با تحولات نهادی روبرو شده و پس از اجرای «قانون ملی شدن جنگلها و مراتع»، در اختیار دولت قرار گرفته است. این تحولات نهادی و سیاستی، سبب بروز بسیاری از مسائل و پیامدها شده که اکنون نیز ادامه دارد. این مقاله تلاش داشته به طراحی نظام حکمرانی مطلوب منابع مشترک با استفاده از چارچوب تحلیل نهادی بپردازد. برای دستیابی به این هدف در چارچوب رویکرد کیفی از روش مصاحبه نیمهساختاریافته و واکاوی اسناد و سیاستهای مربوطه با استفاده از تکنیک «تحلیل مضمون» استفاده شده است. در نهایت ضمن ارائه مدل مطلوب در نظام حکمرانی منابع مشترک، راهحل اصلی برای رفع مسائل این بخش از طریق اصلاح قانون منابع طبیعی و ساختارهای مربوطه با واگذاری حقوق مالکیت به مردم با اولویت بهرهبرداران محلی معرفی شده است. | ||
| Keywords | ||
| حکمرانی; منابع مشترک; تحلیل نهادی; حق مالکیت; الینور استرم | ||
| References | ||
|
آبراهامیان، اروند (1390). تاریخ ایران مدرن. تهران: نی.
استرم، الینور (1394). فهم تنوع نهادی (سید جمالالدین محسنی زنوزی، مترجمان). تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق علیه‌السلام.
ازکیا، مصطفی؛ و ایمانی، علی (1390). تحلیل نظری نظامهای بهرهبرداری از مراتع. فصلنامه توسعه محلی. 3(10). 1-28.
اسکندری، نگهدار؛ علیزاده، عسگر و مهدوی، فاطمه (1387). سیاستهای مرتع‌داری در ایران. تهران: پونه.
ای سی گرایس و کی سی هادکینسون (1395). مراتع جهان، پیشرفتها و چشم‌انداز آینده. (حسین ارزانی، مسعود برهانی، ندا چارهساز، مترجمان). تهران: پونه (نشر اصلی اثر 2002).
باقری، محسن (1399). طراحی نظام حکمرانی مراتع در جمهوری اسلامی ایران (پایاننامه دکتری). دانشگاه امام صادق علیه السلام. تهران. ایران.
پاپلی یزدی، محمدحسین؛ و لباف خانیکی، مجید (1379). مرتع؛ نظامهای بهرهبرداری مرتع. فصلنامه تحقیقات جغرافیایی. 15 (2). 7-40.
خمینی، روحالله (1370). تحریرالوسیله (محمدباقر موسوی همدانی، مترجم). اصفهان: مرکز تحقیقات رایانهای قائمیه اصفهان.
خنیفر، حسین و مسلمی، ناهید (1397). اصول و مبانی روشهای پژوهش کیفی. تهران: نگاه دانش.
دلاور، علی (1383). مبانی نظری و عملی پژوهش. تهران: رشد.
دهقان، مینا؛ و دهقان، لیلا(1394). قاعده ید. دومین همایش ملی عدالت، اخلاق، فقه و حقوق.
زارعی، محمدحسین؛ حسنوند، محمد؛ و سلمانی‌سیبنی، مرضیه (1396). مفهوم حکمرانی تنظیمی. جستارهای حقوق عمومی. 1 (1).124-147.
صفی‌نژاد، جواد (1383). ساختار اجتماعی عشایر ایران. فصلنامه مطالعات ملی. 17(65). 43-84. قانون حفاظت و بهرهبرداری از جنگلها و مراتع مصوب سال 1346.
قانون ملی شدن جنگلها و مراتع کشور، سال 1341.
قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، سال 1383.
سیاستهای کلی اصل 44 قانون اساسی، مجمع تشخیص مصلحت نظام.
کرسول، جان (1394). پویش کیفی و طرح پژوهش؛ انتخاب از میان پنج رویکرد (روایتپژوهی، پدیدارشناسی، نظریه دادهبنیاد، قومنگاری، مطالعه موردی). (حسن داناییفرد و حسین کاظمی، مترجمان) تهران: صفار (نشر اصلی اثر 2007).
کفاش، مریم (1393). مالکیت منابع طبیعی در اندیشه فقهی امام خمینی و آیت الله سید محمدباقر صدر (پایان نامه کارشناسی ارشد). قم: دانشکده اصول الدین.
لمتون، آ.ک.س (1339). مالک و زارع در ایران (منوچهر امیری، مترجم). تهران: مرکز انتشارات علمی و فرهنگی (نشر اصلی اثر 1991).
فراهانی‌فرد، سعید (1385). اندیشه. بهرهبرداری از منابع طبیعی در نظام اقتصادی اسلام.فصلنامه اقتصاد اسلامی. 21(81). 11-44.
مرادی، عزتاله؛ و میردیلمی، سیده زهرا (1397). نظامهای مدیریت مراتع ایران. اصفهان: جهاد دانشگاهی اصفهان.
میردیلمی، سیده زهره؛ و مرادی، عزتاله (1396). ارزیابی کارآمدی نظام مرتع‌داری ایران در نیم قرن گذشته. فصلنامه مرتع. 4(13). 405-421.
نیومن، ویلیام لارنس (1389). شیوههای پژوهش اجتماعی: رویکردهای کمی و کیفی. (حسن داناییفرد و سیدحسین کاظمی، مترجمان). تهران: مهربان نشر (نشر اصلی 2000).
پایگاه اطلاعرسانی سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور، 15/10/1397.
Boyatzis, Richard E. (1998). Transforming qualitative information: Thematic analysis & code development. Thousand Oaks: Sage Publication.
Creswell, John W. (2015). Qualitative inquiry and research design: choosing among five approaches. 2nd ed. Tehran: Saffar.
Flick, Uwe (1998). An introduction to qualitative research. Thousand Oaks. CA: sage.
Geoffrey, Brennan; Buchanan, James M. (1985). The reason of rules. Constitutional political economy. In The Collected Works of James M. Buchanan (Indianapolis, IN: Liberty Fund, 2000).
Herrera, Pedro M.; Davies, Jonathan; Baena, Pablo Manzano (2014). The Governance of Rangelands. Collective action for sustainable pastoralism. Routledge.
Lynn, Laurence E. (2010). What endures? Public governance and the cycle of reform. In: The New Public Governance? Routledge. 121–140.
Marshall, G. (1998). Dictionary of Sociology Oxford University Press. In New York.
Mirdeilami Z, Moradi E. (2018). Evaluating the efficiency of rangeland management system over the past half century. Jurnal of Rangeland. 11(4). 405-421.
Meinzen-Dick, Ruth; DiGregorio, Monica; McCarthy, Nancy (2004). Methods for studying collective action in rural development. In Agricultural systems. 82 (3). 197–214.
Kiser, Larry; Ostrom, E. (1982). Strategies of Political Action, chapter The Three Worlds of Action: Sage. Beverly Hills.
Olson, Mancur (1965). The Logic of Collective Action. Cambridge: Harvard University Press.
Ostrom, E., and Ostrom, V. (1977). Public Goods and Public Choices. In Alternatives for Delivering Public Services, ed. E. S. Savas, 7-49. Boulder, Colo.: Westview Press.
Ostrom, Elinor (2005). understanding institutional diversity: Princeton University Press.
Ostrom, Elinor (2003). How types of goods and property rights jointly affect collective action. In Journal of theoretical politics. 15 (3). 239–270.
Ryan, Gery W. & Bernard, H. Russell (2003). Techniques to identify themes. Field methods. 15 (1). 85-109.
Safinejad, j. (2004). Social structure among nomads in iran. Natural studies. 1(17). 43-84.
Scott, W. Richard (2014). Institutions & Organizations; Ideas, Interests, Identities. USA: Sage Publications.
http://www.frw.org.ir | ||
|
Statistics Article View: 861 PDF Download: 471 |
||