News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 508 |
| Number of Articles | 4,391 |
| Article View | 8,238,440 |
| PDF Download | 4,229,323 |
میزان اثرپذیری غزالی از ابن‌سینا در مسئلة آفرینش با توجه به کتاب آفرینش و نظام کیهانی: غزالی و ابن‌سینا | ||
| حکمت سینوی (مشکوه النور) | ||
| Article 6, Volume 24, Issue 64, July 1399, Pages 117-136 PDF (380.25 K) | ||
| Document Type: علمی ـ پژوهشی | ||
| DOI: 10.30497/ap.2020.75675 | ||
| Authors | ||
| شکوفه منشی1; میترا پورسینا* 2; مینو حجت3 | ||
| 1دانش آموخته کارشناسی ارشد رشته فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران. | ||
| 2دانشیار دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران | ||
| 3استادیار مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران، تهران، ایران | ||
| Receive Date: 19 January 2021, Revise Date: 04 April 2021, Accept Date: 19 April 2021 | ||
| Abstract | ||
| در این مقاله با بررسی موضوعاتی دربارة آفرینش عالم و سیر اندیشة غزالی دربارة آنها با توجه به کتاب آفرینش و نظام کیهانی: غزالی و ابن‌سینا[1] اثر ریچارد ام. فرانک، تأثیرپذیری غزالی از ابن‌سینا و رویگردانی او از سنت اشاعره، به نمایش گذاشته می‌شود.غزالی در دیدگاه رایج، به‌خصوص در میان شرق‌شناسان، مشهور به متکلمی اشعری‌مسلک و معاند با فلسفه است. در بیست‌وچند سال اخیر بازخوانی جدیدی در آثار غزالی صورت گرفته که موجب تغییر نگرش دیدگاه سنتی دربارة او شده و این بازخوانی تا حد زیادی به دنبال تحقیقات فرانک صورت پذیرفته است. فرانک در کتاب خود با تحلیل متونی کلیدی در آثار گوناگون غزالی، برخلاف دیدگاه رایج پیش می‌رود و به نتایج مهمی دربارة دیدگاه‌های مختلف غزالی می‌رسد که ازجملة آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: معرفی جهان به‌عنوان سلسله‌ای مبتنی بر روابط علّی، بیان نظریه‌ای مشابه نظریة فیض ابن‌سینا، قائل‌بودن به فاعلیتِ باواسطه و غیرمستقیم خدا در عالم، ضرورت و وجوب آفرینش عالم، نزدیکی موضع غزالی و ابن‌سینا در مسئلة حدوث و قدم عالم. بر مبنای نظر فرانک، بسیاری از نظرهایی که غزالی آنها را رد کرده، در مقایسه با نظرهایی که در آنها از ابن‌سینا پیروی کرده، بی‌اهمیت بوده است و دیدگاه‌های وی بیش از آنکه متأثر از اشاعره باشد، دیدگاه‌هایی سینوی به شمار می‌آید.در پژوهش حاضر با رجوع به سایر آثار فرانک ودیگر غزالی‌شناسان و نیز آثار گوناگون غزالی و ابن‌سینا و بیان آرای ایشان، تلاش شده است تا خواننده با دیدگاه‌های غزالی‌شناسان جدید و نیز نظر فرانک در کتاب مذکور آشنا شود و تا اندازه‌ای دربارة آنها به داوری بپردازد؛ ضمن اینکه کوشش شده است که نسبت به نظرگاه آنان نیز ارزیابی‌ای صورت گیرد. [1]- Creation and the Cosmic System: Al-Ghazali & Avicenna | ||
| Keywords | ||
| آفرینشِ و نظام کیهانی; ابن‌سینا; اشاعره; ریچارد اِم. فرانک; غزالی; نظام علی معلولی | ||
| References | ||
|
قرآن کریم آزادی، زهره(1390)، بررسی کلام فلسفی در اندیشه‌ی غزالی با نگاهی به کتاب کلام فلسفی غزالی، پایان‌نامه دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران. ابراهیمی دینانی، غلامحسین(1383)، منطق و معرفت در نظر غزالی. تهران، انتشارات امیرکبیر، چاپ سوم. ــــــــــــــ(1387)، «منطق و معرفت در نظر غزالی»، مجموعه مقالات غزالی‌پژوهی، سید هدایت جلیلی، تهران، خانه کتاب، ص765ـ768. ابن‌سینا، حسین بن عبدالله(1892م). الاشارات و التنبیهات. ویرایش ج. فورگت، لیدن، انتشارات بریل. ــــــــــــــ(1353)، رساله العرشیه در مجموعه رسائل الشیخ الرئیس، حیدرآباد، بی‌نا. ــــــــــــــ(1404هـ)، شفاء الهیات، راجعه و قدم له ابراهیم مدکور، تحقیق الأب قنواتی، سعید زاید، قاهره، الهیئه العامه لشئون المطابع الامیریه، قم، منشورات مکتبه آیه الله العظمی المرعشی النجفی. اجتهادیان، حسین(1393)، بازشناسی و تبیین عناصر عرفانی ـ فلسفی نبوت در اندیشه غزالی با توجه به تحقیقات بیست ساله اخیر در غرب. پایان‌نامه دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران. اشعری، ابوالحسن علی بن اسماعیل(1955م)، اللّمع فی الرد علی اهل الزیغ و البدع، تصحیح حموده غرابه، قاهره، المکتبه الازهریه للتراث. ــــــــــــــ(1364)، النجاه، ویرایش محمدتقی دانش‌پژوه، تهران، مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران. ابن‌فورک، ابوبکر(1987م)، مجرد مقالات الشیخ ابی‌الحسن الاشعری، ویرایش دانیل ژیماره، بیروت، دارالمشرق. پورسینا، زهرا(1396)، تأثیر گناه بر معرفت با تکیه بر آرای امام محمد غزالی، قم، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی. جوینی، ابوالمعالی عبدالملک بن عبدالله(بی‌تا)، الارشاد الی قواطع الادله فی اصول الاعتقاد، تحقیق عمیرات زکریا، بیروت: دارالکتب العلمیه. غزالی، ابوحامد محمد(1957م)، احیاء علوم الدین، مقدمه عبدالرحمن بدوی. قاهره، کریاطه فوترا. ــــــــــــــ(1386)، احیاء علوم الدین (ج4)، ترجمه مؤیدالدین محمد خوارزمی، به کوشش حسین خدیو جم. تهران، انتشارات علمی فرهنگی، چاپ ششم. ــــــــــــــ(1949م)، الجام العوام عن علم الکلام، در حاشیة کتاب انسان کامل، اثر عبدالکریم جیلی. قاهره، مؤسسه الحلبی و شرکاه. ــــــــــــــ(1962م)، الاقتصاد فی الاعتقاد. مقدمه ابراهیم آکاه چوبوقچی و حسین آتای. آنکارا، مکتبه نور. ــــــــــــــ(1927م)، تهافت الفلاسفه، ویرایش موریس بویژ، بیروت، انتشارات کاتولیک. ــــــــــــــ(1964م)، مشکاه الانوار، مقدمه دکتر ابوالعلاء عفیفی، مصر، المکتبه العربیه التراث. ــــــــــــــ(1993م)، معیار العلم فی فن المنطق، شارح علی بومحلم، بیروت، دار و مکتبه الهلال. ــــــــــــــ(1982م)، المقصد الأسنی فی شرح اسماء الله الحسنی، ویرایش فضله شحاده، بیروت، دارالمشرق. Frank, Richard M.(1987-89), Al-Ghazali’s use of Avicenna’s Philosophy, Revue des etudes islamiques, v.55-57, p.271-285. ــــــــــــــ (1992), Creation and the Cosmic System: Al-Ghazali and Avicenna, Heidelberge, Carl Winter Universitatsverlag. Griffel, Frank(2009), Al-Ghazali’s Philosophical Theology, England, Oxford University Press. Treiger, Alexander(2012), Inspired Knowledge in Islamic Thought, Al-Ghazali’s Theory of Mystical Cognition and its Avicennian Foundation, Routledge. | ||
|
Statistics Article View: 553 PDF Download: 294 |
||