
Number of Journals | 20 |
Number of Issues | 508 |
Number of Articles | 4,394 |
Article View | 8,249,317 |
PDF Download | 4,245,535 |
واکاوی جواز تعیین شرط عدم استیلاد در نکاح | ||
فقه و حقوق خانواده | ||
Article 10, Volume 25, Issue 73, August 1399, Pages 260-237 PDF (673.63 K) | ||
Document Type: علمی- ترویجی | ||
DOI: 10.30497/flj.2021.240060.1607 | ||
Authors | ||
علی جعفری1; فاطمه شعبانی* 2 | ||
1استادیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، پردیس فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران | ||
2دانش آموخته کارشناسی ارشد فقه و مبانی حقوق اسلامی، پردیس فارابی دانشگاه تهران، قم، ایران | ||
Receive Date: 04 December 2020, Revise Date: 10 March 2021, Accept Date: 08 February 2021 | ||
Abstract | ||
در شرایط اجتماعی ـ اقتصادی کنونی یکی از مسائل چالشبرانگیز برای زوجین که گاهی منجر به بروز اختلافاتی عمیق مابین آنها میشود، مسئلة داشتن یا نداشتن فرزند و قید شروط پیرامون آن در عقد نکاح است. بیان تعاریف متعدد و متفاوت از نکاح، فقد اجماع و اتفاقنظر نسبت به مقتضای این عقد و سفارشهای مکرر شارع به استیلاد و تکثیر نسل در نصوص دینی موجب شده است تا عدهای استیلاد را علت اصلی و هدف غایی شارع از جعل نکاح دانند و درنتیجه، اشتراط عدم آن را ضمن عقد نکاح، خلاف مقتضای ذات عقد تلقی کنند. در پژوهش حاضر به روش توصیفی ـ تحلیلی به این پرسش پاسخ داده شده است که وضعیت شرط عدم استیلاد در نکاح از جهت صحت یا باطل و مبطل عقد بودن بهدلیل مخالفت با مقتضای عقد نکاح چیست. پس از بررسی دیدگاهها و ادلة موجود و براساس قول مشهور فقهای متقدم امامیه به جواز عزل و اعتبار شرط عدم وطی و تصریح فقها به اینکه زن میتواند حتی بدون اجازة شوهر، درصورتیکه به حقوق زناشویی لطمه وارد نشود و برای خود او نیز ضرر بسیار نداشته باشد، وسایل پیشگیری از بارداری موقت را به کار بندد. صحت نکاح افراد عقیم و سالمند و زنان یائسه که توانایی باروری ندارند، روشن میکند که شرط عدم استیلاد شرطی خلاف مقتضای ذات عقد نکاح نیست و استیلاد تنها یکی از آثار نکاح است، نه هدف منحصربهفرد آن. | ||
Keywords | ||
شرط باطل و مبطل عقد; شرط عدم استیلاد; عدم وطی; عزل; مقتضای ذات; نکاح | ||
References | ||
قرآن کریم ابنبراج، عبدالعزیز(1406هـ). المهذب. قم: مؤسسه النشر الاسلامیه. ابنمنظور، محمدبنمکرم(1414هـ). لسان العرب. بیروت: دار الفکر للطباعه و النشر، الطبعه الثالثه. ابنادریس، ابوجعفرمحمد(1386). السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی. قم: دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم. ابنفارس، احمد(1404هـ). معجم مقاییس اللغه. قم: مکتب الاعلام الاسلامی. امامی،اسدالله؛ صفایی، سیدحسین(1395). مختصر حقوق خانواده. تهران: میزان، چاپ چهلوسوم. امامی، سیدحسن(1384). حقوق مدنی. تهران: اسلامیه، چاپهجدهم. انصاری، محمدعلی(1415هـ). الموسوعه الفقهیه المیسره. قم: مجمع الفکر الاسلامی. انصاری، مرتضی(1415هـ). کتاب النکاح. قم: المؤتمر العالمی بمناسبه الذکری المئویه الثانیه لمیلاد الشیخ الانصاری. ایروانی، باقر(1391). دروس تمهیدیه فی الفقه الاستدلالی علی المذهب الجعفری. قم: مرکز نشر هاجر وابسته به مرکز مدیریت حوزههای علمیه خواهران. ایروانی، علی(1406هـ). حاشیه المکاسب. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. بازگیر، یدالله(1378). قانون مدنی در آئینه آراء دیوان عالی کشور(حقوق خانواده). تهران: فردوسی. بحرانی، یوسفبناحمد(1363). الحدائق الناضره فی احکام العتره الطاهره. قم: مؤسسه النشر الاسلامی التابعه لجماعه المدرسین. تجلیل تبریزی، ابوطالب(1421هـ). التعلیقه الاستدلالیه علی تحریر الوسیله. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی. جعفرپور، جمشید؛ ذوالفقاری، سهیل(1390). وابستگی اقتضای ذات نکاح به رابطة زناشویی. مطالعات فقه و حقوق اسلامی، 2(4)، ص25ـ46. جعفری لنگرودی، محمدجعفر(1355). حقوق خانواده. تهران: چاپخانه صدری. حجت کوهکمرهای، سیدمحمدبنعلی(1409هـ). کتاب البیع. قم: دفتر انتشارات اسلامی، چاپدوم. حر عاملی، محمدبنحسن(1409هـ). وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه. قم: مؤسسه آلالبیت. حسینی شیرازی، سیدصادق(1425هـ). التعلیقات علی شرائع الاسلام. تهران: استقلال. حلی، حسنبنیوسف(بیتا الف). تحریر الاحکام الشرعیه علی مذهب الامامیه. قم: مؤسسه آلالبیت لاحیاء التراث. ــــــــــــ(بیتا ب). تذکره الفقها. تهران: المکتبهالمرتضویه. خطیب شربینی، محمدبناحمد(1415هـ). مغنی المحتاج الی معرفه معانی الفاظ المنهاج. بیروت: دارالفکرالعلمیه. خمینی، روحالله(1386). تحریرالوسیله. قم: دفتر انتشارات اسلامی. خوانساری، سیداحمد(1405هـ). جامع المدارک فی شرح مختصر النافع. قم: اسماعیلیان. خویی، ابوالقاسم(1410هـ). منهاج الصالحین. قم: مدینه العلم. چاپ بیستوهشتم. ــــــــــــ(1412هـ). منیه السائل. بیروت: دار المجتبی. دهخدا، علیاکبر(1377). لغتنامه دهخدا. تهران: دانشگاه تهران. دهقاننژاد، رضا؛ محمدی، سید سجاد و پورلطفاله، حسن(1397). بازپژوهی مقتضای ذات عقد نکاح از منظر فقه فریقین و حقوق مدنی ایران. فقه و اصول، 25(94)، ص101ـ126. سیوری حلی، مقدادبنعبدالله(1404هـ). التنقیح الرائع. قم: کتابخانه آیتالله مرعشی نجفی. شبیری زنجانی، موسی(1377ـ1378). کتاب نکاح. قم: مؤسسه پژوهشی رأیپرداز. شهید اول، محمدبنمکی(1373). عناوین الاحکام: ترجمه و شرح متن لمعه(محمدجواد ذهنی تهرانی، محقق). بیجا: وجدانی. شهیدی تبریزی، میرزا فتاح(1375). هدایه الطالب الی اسرار المکاسب. تبریز: چاپخانه اطلاعات. طباطبایی یزدی، سیدمحمدکاظم(بیتا). العروهالوثقی. بیروت: مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، چاپدوم. طوسی، محمدبنحسن(1400هـ). نهایه. لبنان: دارالکتب العربی، چاپدوم. محقق حلی، جعفر بن حسن(1400هـ). النهایه و نکتها. بیروت: دارالکتابالعربی، چاپدوم. عاملی جُبَعی، زینالدین(1425هـ). مسالک الافهام الی تنقیح شرایع الاسلام. قم: نشر و تحقیق مؤسسه المعارف الاسلامیه، چاپ سوم. عباسی، مجید(1391). وضعیت شروط ناظر بر روابط جنسی زوجین. خانواده پژوهشی، 8(30)، ص213ـ234. عبدالناصر، جمال(1428هـ). موسوعه الفقه الاسلامی. قاهره: وزاره الاوقاف و المجلس الاعلی للشئون الاسلامیه. علامه، سیدمهدی(1375). شروط باطل و تاثیر آن در عقود. اصفهان: مانی. عمانی، حسنبنحلی(1413هـ). حیاه ابن ابیعقیل و فقهه. قم: مرکز فقهی معجم. فیومی، احمدبنمحمد(1414هـ). المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر للرافعی. قم: مؤسسه دارالحجره، چاپ دوم. قحف، محمد منذر(1428هـ). النصوص الاقتصادیه من القرآن و السنه. تهران: المجمع العالمی للتقریب بین المذاهب الاسلامیه. قراملکی، علی؛ مرتاضی، احمد و امیرپور، حیدر(1388). مشروعیت الزام به فرزندآوری در فقه امامیه. دو فصلنامه فقه و مبانی حقوق اسلامی، 42(1)، ص125ـ140. قنبرپور، بهنام(1394). شرط باروری در ضمن عقد نکاح و جایگاه آن در پیشگیری از کاهش نسل. پژوهشهای فقه و حقوق اسلامی، 11(40)، ص75ـ88. کاتوزیان، ناصر(1386). حقوق خانواده. تهران: شرکت سهامی انتشار. ــــــــــــ(1393). اعمال حقوقی (قرارداد ـ ایقاع). تهران: شرکت سهامی انتشار، چاپ دوازدهم. کلانتر، سیدمحمد(1410هـ). محشی کتاب المکاسب. قم: مؤسسه مطبوعاتی دار الکتاب، چاپ سوم. کلینی، محمدبنیعقوب(1429هـ). الکافی. قم: دار الحدیث. گلپایگانی، محمدرضا(1364). مجمع المسائل. قم: دار القرآن الکریم. محقق داماد، سیدمصطفی(1384). بررسی فقهی حقوق خانواده(نکاح و انحلال آن). تهران: مرکز نشر علوم اسلامی، چاپدوازدهم. ــــــــــــ(1406هـ). قواعد فقه. تهران: مرکز نشر علوم اسلامی، چاپدوازدهم. ــــــــــــ(1389). شرط فرزندآوری و عدم آن. فقه پزشکی، 2(2)، ص11ـ24. محقق کرکی، علیبنحسین(1429هـ). جامع المقاصد فی شرح القواعد. بیروت: مؤسسه آل البیت لاحیاءالتراث، چاپدوم. موسوی بجنوردی، محمد(1401هـ). قواعد فقهیه. تهران: مؤسسه عروج، چاپ سوم. مؤمن قمی، محمد(1375). سخنی در تنظیم خانواده1 . فقه اهل بیت، شماره8، ص61ـ84. نجفی، محمدحسن(1362). جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام(محمود قوچانی، محقق). بیروت: دار احیاء التراث العربی، چاپ هفتم. نراقی، احمدبنمحمدمهدی(1375). عوائد الایام فی بیان قوائد الاحکام و مهمات مسائل الحلال و الحرام. قم: دفتر انتشارات اسلامی حوزه علمیه قم. ــــــــــــــ(1429هـ). مستند الشیعه فی احکام الشریعه. بیروت: مؤسسه آلالبیت لاحیاء التراث. نوری همدانی، حسین(1382). کنترل جمعیت. فقه اهل بیت، 9(33)، ص24ـ51. هاشمی شاهرودی، محمود(1424هـ). المعجم الفقهی لکتب الشیخ الطوسی. بیجا: دائرهالمعارف الفقه الاسلامی. | ||
Statistics Article View: 922 PDF Download: 482 |