News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 513 |
| Number of Articles | 4,443 |
| Article View | 8,475,837 |
| PDF Download | 4,499,243 |
واکاوی مولفه‌های مسئولیت‌اجتماعی در کتب‌درسی مطالعات‌اجتماعی دوره‌ابتدایی مبتنی برآموزه‌های نهجالبلاغه | ||
| علوم تربیتی از دیدگاه اسلام | ||
| Article 8, Volume 8, Issue 15, July 1399, Pages 165-189 PDF (571.96 K) | ||
| Document Type: علمی - پژوهشی | ||
| DOI: 10.30497/edus.2021.239422.1399 | ||
| Authors | ||
| زهرا صالحی متعهد1; هاجر باختری2; زهرا سادات سیدین* 3 | ||
| 1دکترای فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه لباچفسکی. روسیه. | ||
| 2استادیار گروه معارف اسلامی دانشکده غیردولتی و غیرانتفاعی رفاه، تهران، ایران. | ||
| 3دانش‌آموخته کارشناسی ارشد رشته علوم تربیتی، دانشکده غیردولتی و غیرانتفاعی رفاه، تهران، ایران. | ||
| Receive Date: 14 September 2020, Revise Date: 03 March 2021, Accept Date: 08 February 2021 | ||
| Abstract | ||
| هدف پژوهش حاضر بررسی مولفه های مسئولیت اجتماعی در نهج البلاغه و انطباق آن با محتوای کتب مطالعات اجتماعی دوره دوم ابتدایی در سال تحصیلی 1399 بود. روش پژوهش، تحلیل محتوای تلفیقی بود. در بخش اول مولفه های مسئولیت پذیری از نهج البلاغه (به روش تحلیل و تفسیر مفهومی) استخراج شد و سپس براساس مولفه های احصاء شده به تحلیل محتوای کتاب مطالعات اجتماعی به شیوه قیاسی پرداخته شد. مولفه های مستخرج از نهجالبلاغه (شامل13 مولفه و25 زیرمولفه) عبارتند از: ملاطفت با حیوانات، محافظت از محیط طبیعی و انسانی، مودت و مهربانی با مردم، دگرخواهی، تاب آوری، عدالت ورزی، تکلیف محوری، حمایتگری، موعظه گری، سازگاری اجتماعی، همکاری و تعاون، نظم اجتماعی و مشارکت اجتماعی. در بخش دوم جامعه آماری جهت تحلیل محتوا، کتب مطالعات اجتماعی دوره دوم ابتدایی (پایه چهارم، پنجم و ششم) بود. مولفه های احصائی از نهج البلاغه به کتاب مطالعات اجتماعی دوره دوم ابتدایی عرضه شد. در نتیجه تحلیل محتوای این کتاب به شیوه کمی، در مجموع 605 مولفه در حوزه مسئولیت اجتماعی یافت شد، که از پراکندگی یکسانی در پایه های مختلف برخوردار نبود. در این بین پایه پنجم تعداد بیشتری از مولفه ها را در خود جای داده است. یافته ها نشان می دهد که هرچند میزان توجه به مولفه های مختلف در کتاب متفاوت است اما تمامی مولفه های مستخرج از نهج البلاغه در کتاب درسی مطالعات اجتماعی انعکاس دارند. براساس نتایج پژوهش توازن محتوی کتب مطالعات اجتماعی براساس مولفه های مسئولیت پذیری از نظرتصاویر، فعالیت ها و متن و همچنین میزان توجه به مهارت ها و محتوی دانشی، نگرشی در طراحی کتب مذکور پیشنهاد می شود. | ||
| Keywords | ||
| مسئولیت پذیری; مسئولیت پذیری اجتماعی; تربیت اجتماعی; کتاب مطالعات اجتماعی; نهج البلاغه | ||
| References | ||
|
قرآن مجید. ترجمه مهدی الهی قمشهای. نهجالبلاغه. (1383). ترجمه دشتی.قم: طلوع مهر. آب‌نیکی، ز.؛ و سبحانی‌نژاد، م. (1391). مقاله بررسی میزان توجه به مؤلفههای مسئولیتپذیری اجتماعی در محتوای برنامه درسی دوره متوسطه نظری ایران. فصلنامه اندیشههای نوین تربیتی. 8 (1). ایمانی، م. (1390). ضرورت و اهمیت تربیت و مسئولیت اجتماعی. فصلنامه اصلاح و تربیت. 10 (108). ابوالمعالی الحسینی، خ. (1392). تحلیل کیفی متن: استقرا / قیاس. فصلنامه پژوهشی مطالعات اسلامی و علوم تربیتی. 1 (1). احمدی زمانی، ز. (۱۳۹۸). تببین عوامل مؤثر بر مسئولیتپذیری دانش‌آموزان براساس رساله حقوق امام سجاد (ع) با تأکید بر نقش مدرسه. فصلنامه مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی. 4 (11). انق، م. (1397). شناسایی مؤلفههای مسئولیتهای اجتماعی مطلوب شناختی، عاطفی و عملکردی جهت برنامه درسی مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی ایران. فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی. داشگاه آزاد واحد گرمسار. 12 (4). بیرهوف، ه. (1387). رفتارهای اجتماعی مطلوب (تحلیل انواع رفتارهای اجتماعی از دیدگاه روان‌شناسی اجتماعی). مترجم رضوان صدقی‌نژاد. تهران: نشر گل آذین. حسینی، ز.؛ ایزدی، م.؛ وکیلی، ن.؛ و انصاریان، ف. (1397). بررسی بعد اجتماعی مسئولیتپذیری از منظر قرآن و اسلام. فصلنامه مطالعات قرآنی. 9 (34)، 304-279. خوشبین، ی. (1391). بررسی مسئولیتپذیری اجتماعی جوانان و عوامل مؤثر فرهنگی ـ اجتماعی بر آن. فصلنامه علوم اجتماعی. (۵۹). دهقانی، م. (1388). تحلیل محتوای کتابهای تعلیمات اجتماعی دوره ابتدایی براساس مهارتهای اجتماعی باتوجه به دیدگاه آموزگاران. دانشگاه فردوسی مشهد. فصلنامه نوآوریهای آموزشی. 8 (31). داداشی کلایی، ف. (1395). اصول و روشهای تربیتی مسئولیتپذیری در آموزههای اسلامی. پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی. 26 (41). رستمیان، م. (1393). مسئولیتپذیری و وظیفهشناسی از دیدگاه قرآن و روایات اهل بیت (ع). پژوهشنامه حکمت اهل بیت (ع). دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان. 1 (2)، 50-31. صانعی دره‌بیدی، م. (1393). فلسفه اخلاق و مبانی رفتار. ]منوچهر صانعیدره‌بیدی[. تهران: نشر سروش. فلاحیان، ن.؛ آرام، م.؛ نادری، م.؛ و احمدی، آ. (1391). روش آموزش مطالعات اجتماعی. تهران: شرکت چاپ و نشر کتابهای درسی ایران، دفتر برنامهریزی و تألیف کتابهای درسی. قنبری چشمه کمره، ف. (1395). ارزیابی محتوایی کتاب مطالعات اجتماعی پایه ششم ابتدایی براساس انواع مسئولیت اجتماعی از دیدگاه معلمان شهرستان هرسین. پایاننامه کارشناسی ارشد دانشکده علوم تربیتی و روان‌شناسی دانشگاه الزهرا (س) کرمانشاه. مجلسی، م. (۱۳۶۳ ش). بحار الانوار. بیروت، لبنان: مؤسسة الوفاء. ۱۴۰۴ ه ق. ج ۷۲، ص ۳۸. محمدی‌پویا، ف.؛ صالحی، ا. و مومیوند، ف. (1394). تحلیل محتوای نهجالبلاغه براساس ساحتهای ششگانه تربیتی سند تحول بنیادین آموزش و پرورش. فصلنامه پژوهشنامه نهجالبلاغه. 3 (1). ناصری، ز. (1396). ارزیابی و تحلیل محتوای کتب مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی برمبنای مؤلفههای مسئولیتپذیری اجتماعی. پایاننامه کارشناسی ارشد دانشکده علوم انسانی رشته علوم تربیتی دانشگاه آزاد واحد قم. نجفی، ح.؛ و سبحانی‌نژاد، م. (1393). تحلیل ابعاد شناسه مسئولیتپذیری در سبک زندگی اسلامی. فصلنامه سراج منیر. دانشگاه شاهد، تهران. 5 (16). یعقوبی، ل. (1390). بررسی مسئولیتهای اجتماعی در آموزههای اسلام و دلالتهای تربیتی آن برای معلمان. پایاننامه کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبایی تهران. | ||
|
Statistics Article View: 480 PDF Download: 447 |
||