
Number of Journals | 20 |
Number of Issues | 508 |
Number of Articles | 4,392 |
Article View | 8,240,361 |
PDF Download | 4,231,943 |
ترابط انشراح صدر، عرفان و هنر در اندیشه ابن سینا و ملاصدرا | ||
حکمت سینوی (مشکوه النور) | ||
Article 9, Volume 24, Issue 64, July 1399, Pages 171-192 PDF (303.35 K) | ||
Document Type: علمی ـ پژوهشی | ||
DOI: 10.30497/ap.2021.239303.1487 | ||
Author | ||
نفیسه مصطفوی* | ||
استادیار دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران | ||
Receive Date: 27 August 2020, Revise Date: 20 February 2021, Accept Date: 22 January 2021 | ||
Abstract | ||
شرح صدر، حلقة واسطه برای تنظیم نحوة ارتباط فرد با دیگران است که از بینش معرفتی و مقام عرفانی وی تأثیر می پذیرد. تبیین انشراح صدر، جایگاه صدر در قوای انسانی، مبادی معرفتی انشراح صدر و ارتباط مراتب آن با مقامات عرفانی از منظر ابنسینا و ملاصدرا و نیز بررسی نقش انشراح صدر در توسعة هنر و برعکس، نقش هنر در توسعة عشق عفیف و انشراح صدر از مسائل محوری این پژوهش است. بنا به نظر هر دو حکیم شهیر، صدر همان قوه متخیله است و شرح صدر مراتبی دارد و مرتبه ابتدایی آن با زدودن کینهها آغاز میشود. نازلترین سطح شرح صدر و گشادهرویی با خلق، مربوط به برخی مقامات میانی سلوک شامل عزلت و سکر و حزن است و مرتبة کمال آن، در انتهای سفر سوم و شهود حق در خلق است که ابنسینا از آن به «سعة قوه» و ملاصدرا به «شرح صدر» تعبیر میکند. ملاصدرا، کمال شرح صدر را لازمة دستگیری از خلق در سفر چهارم معرفی می کند. بنا بر نظر هر دو فیلسوف، آموختن علم و هنر، از عوامل اعدادی برای ظرافت طبع و بروز عشق عفیف است و عشق عفیف معبری برای عشق حقیقی و منشأ تلطیف نفس است. بنبر حکمت متعالیه، عشق عفیف، منشأ انشراح صدر استاد و تسهیل تعلیم علم و هنر است. | ||
Keywords | ||
ابنسینا; انشراح صدر; عرفان; متخیله; ملاصدرا; هنر | ||
References | ||
ابنسینا، حسین(1381)، الاشارات و التنبیهات، تحقیق مجتبی زارعی، قم، بوستان کتاب. ــــــــــــــ(1425هـ)، جامع البدائع، بیروت، دار الکتب العلمیه. ــــــــــــــ(1383)، دانشنامه علائی، مقدمه و تصحیح سید محمد مشکوة، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی. ــــــــــــــ(1363)، الشفاء ـ الالهیات، مقدمه ابراهیم مذکور و تحقیق قنواتی و سعید زاید، تهران، ناصر خسرو. ــــــــــــــ(1319)، ابنسینا و تدبیر منزل، ترجمه محمد نجمی زنجانی، تهران، ابنسینا. ابنعربی، محمد بن علی(1422هـ)، تفسیر ابنعربی، بیروت، دار احیاء التراث العربى. ــــــــــــــ(بیتا)، الفتوحات المکیه، بیروت، دار صادر. افلاطون(1380)، دوره آثار افلاطون(4جلدی)، ترجمه محمد حسن لطفی و رضا کاویانی، تهران، خوارزمی. امامی جمعه، مهدی(1385)، فلسفه هنر در عشقشناسی ملاصدرا، تهران، فرهنگستان هنر. انصاری، خواجه عبداله(1417هـ)، منازل السائرین، تهران، دار العلم. بقلی شیرازی، روزبهان(1374)، شرح شطحیات، تصحیح و مقدمه هنری کربن، تهران، طهوری. حافظ، محمد(1387)، دیوان حافظ، تصحیح محمد قدسی، به کوشش حسن ذوالفقاری و ابوالفضل علی محمدی، تهران، چشمه. جعفری، محمدتقی(1378)، زیبایی و هنر از دیدگاه اسلام، تهران، مؤسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری. سعادتپرور، علی(1397)، ثمرات حیات، قم، آفتاب فطرت. سهروردی، شهابالدین(1380)، مجموعه مصنفات شیخ اشراق، تصحیح سید حسین نصر و هانری کربن، تهران، انجمن حکمت و فلسفه ایران. صدوق، محمد بن علی(1362)، الخصال، قم، انتشارات جامعه مدرسین. طوسی، نصیرالدین(1403هـ)، شرح الاشارات، قم، دفتر نشر کتاب. عطار نیشابوری، محمد(1386)، تذکرة الاولیاء، تصحیح محمد استعلامی، تهران، زوار. فیض کاشانی، ملامحسن(1358)، علم الیقین، قم، بیدار. قشیری، عبدالکریم(1385)، رساله قشیریه، ترجمه حسین بن احمد عثمانی، تصحیح بدیعالزمان فروزانفر، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی. قیصری، محمد داوود(1375)، شرح فصوص الحکم، تهران، شرکت انتشارات علمى و فرهنگى. کوهی حاجیآبادی، هانیه؛ شکر، عبدالعلی(1395)، «مقامات عرفانی در اندیشة ابنسینا و سهروردی»، حکمت عرفانی، سال پنجم، شماره 1، بهار و تابستان. مددپور، محمد(1384)، حکمت انسی و معرفتشناسی هنر اسلامی، تهران، سوره مهر. مصطفوی، نفیسه(1399)، «مشخصات هنر حکمی در حکمت متعالیه»، مجله شناخت، شماره83، پاییز و زمستان. ملاصدرا، محمد(1368)، الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعة، قم، مصطفوی. ــــــــــــــ(1354)، المبدأ و المعاد، تصحیح جلالالدین آشتیانی، تهران، انجمن حکمت و فلسفه ایران. ــــــــــــــ(1360)، اسرار آلایات، تصحیح محمد خواجوی، تهران، انجمن حکمت و فلسفه ایران. ــــــــــــــ(1381)، رساله سه اصل، تصحیح سید حسین نصر، تهران، بنیاد حکمت اسلامی صدرا. ــــــــــــــ(1382)، الشواهد الربوبیه، تصحیح سید مصطفی محقق داماد، تهران، بنیاد حکمت اسلامی صدرا. موسوی خمینی، سید روح الله(1371)، شرح حدیث جنود عقل و جهل، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی. ــــــــــــــ(1373)، شرح چهل حدیث، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی. ــــــــــــــ(1374)، شرح دعاء السحر، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی. ــــــــــــــ(1384)، مصباح الهدایة الی الخلافة والولایة، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی. ــــــــــــــ(1406هـ)، تعلیقات علی شرح فصوص الحکم ومصباح الانس، تهران، مؤسسه پاسدار اسلام. ــــــــــــــ(1393)، دیوان امام، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی. | ||
Statistics Article View: 385 PDF Download: 298 |