News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 514 |
| Number of Articles | 4,447 |
| Article View | 8,538,858 |
| PDF Download | 4,527,005 |
امکان سنجی «تقلب نسبت به قانون» از طریق «حق حبس» | ||
| پژوهشنامه فقه اجتماعی | ||
| Volume 9, Issue 1 - Serial Number 17, November 1399, Pages 1-26 PDF (9.79 M) | ||
| Document Type: مقاله پژوهشی | ||
| DOI: 10.30497/fiqh.2020.75598 | ||
| Authors | ||
| محمدعلی سعیدی1; عباس قاسمی حامد2; مصطفی شاهبازی* 3 | ||
| 1استادیار، گروه حقوق خصوصی، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، مشهد، ایران | ||
| 2استاد، گروه حقوق خصوصی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران | ||
| 3پژوهشگر و دانش آموخته دکتری، گروه حقوق خصوصی، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، مشهد، ایران | ||
| Receive Date: 17 February 2020, Revise Date: 07 April 2020, Accept Date: 08 May 2020 | ||
| Abstract | ||
| از آنجا که دکترین حقوقی و رویه قضایی حق حبس را به‌عنوان ابزار ضمانتی جهت پیشگیری از نقض تعهدات قراردادی (همان اجرای عین تعهد) توصیف کرده‌اند، شناسایی صحیح حق مزبور از اهمیت مضاعفی برخوردار است. در فقه و به‌تبع آن در حقوق بین فقها و حقوقدانان در خصوص حق حبس نظریه مشهوری وجود دارد که به‌موجب آن یک حق ذاتی اولیه برای دارنده آن پذیرفته شده است. ماده 377 قانون مدنی ایران نیز بر این اساس تنظیم شده است. بر اساس این فکر، طرفین قرارداد معاوضی (اعم از عهدی و تملیکی) از حق حبس به‌طور مستقل و در آنِ واحد و به‌طور هم‌زمان برخوردار می‌شوند که به استناد این حق می‌توانند از اجرای تعهدات خویش امتناع کنند. اما قرائت دیگری قابل طرح است که به‌موجب آن، این حق به‌عنوان یک «دفاع و ایراد» برای شخصی که به تعهدات خود پایبند است علیه کسی که از تعهدات خود تخطی کرده، مطرح شود. برآیند این تحقیق آن است که استنباط دوم صحیح است و استنباط اول دارای ایرادات متعددی است که از جمله می‌توان به این موضوع اشاره کرد که اگر حق حبس را حق ذاتی اولیه تلقی کنیم، با انطباق ارکان و شرایط قاعده «تقلب نسبت به قانون» بر آن می‌تواند مصداقی برای «قاعده تقلب نسبت به قانون» به معنای عام آن باشد، چراکه این امکان و قابلیت را برای اشخاص به وجود می‌آورد که از آن برای رسیدن به اهداف و انگیزه‌های متقلبانه خود استفاده ابزاری کنند. امری که با قاعده عقلی «نقض غرض» نیز نفی می‌شود زیرا عملی که متضمن نقض غرض باشد مورد تصویب قانون نیست. | ||
| Keywords | ||
| تقلب; حق حبس; ضمانت اجرا; ابزارهای ضمانتی; حق ذاتی اولیه; حق دفاع و ایراد | ||
| References | ||
|
ابلق دار، صدیقه (1386). بررسی نظریه تقلب و حیل شرعی در فقه و حقوق. تهران: امید مجد. ابن براج، عبد العزیز (1411ق). جواهر الفقه، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم. اتابکی، پرویز (1380). فرهنگ جامع کاربردیِ عربی-فارسی فرزان. تهران: نشر و پژوهش فرزان روز. اخوان فرد، مسعود و همکاران، مقایسۀ تقلب نسبت به قانون و حیل شرعیه در حقوق خصوصی. پژوهشنامه حقوق اسلامی، 2(83)، 181-212. اصغری آقمشهدی، فخر الدین؛ و فخری، نوری (1384). حق حبس در کنوانسیون بیع بین المللی کالا (وین 1980) و حقوق ایران. نامه حقوقی، 1(2)، 81-96. اصفهانى، محمدحسین (1418ق). حاشیة کتاب المکاسب. قم: أنوار الهدى. انصاری، مرتضی بن محمدامین (1411ق). کتاب المکاسب. قم: منشورات دار الذخائر. انوری، حسن (1381). فرهنگ بزرگ سخن. تهران: انتشارات سخن. آذرنوش، آذرتاش (1379). فرهنگ معاصر عربی-فارسی. تهران: نشر نی. باتمان غلیچ، محمدحسین (1396). فرهنگ مترجم عربی-فارسی. تهران: نشر میزان. بندر ریگی، محمد (1362). فرهنگ جدید عربی-فارسی ترجمه منجد الطلاب. تهران: انتشارات اسلامی. بینا (1421ق). مأخذ شناسى قواعد فقهى. قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم. تقوی، سید مرتضی (بیتا). تحول موضوعات در فقه. مجله فقه اهل بیت(ع)، قم: مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامى بر مذهب اهل بیت(ع). 3، 207-240. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1343). نیرنگ به قانون. بیجا: بینا، قابل دسترسی در آدرس: (www.ekhtebar.com). جعفری لنگرودی، محمدجعفر. مبسوط در ترمینولوژیحقوق. تهران: انتشارات گنج دانش. حر عاملى، محمد بن حسن (1409ق). تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة. قم: مؤسسه آل البیت(ع). خمامی زاده، فرهاد (1391). شرایط، آثار و جایگاه قاعده جلوگیری از تقلب نسبت به قانون در حقوق بین الملل خصوصی. مجله حقوق خصوصی، 9(2)، 101-124. خمینی، سید روحالله (1411ق). کتاب البیع. قم: چاپخانه ابراهیم قادری. دیلمی، احمد (1389). حسن نیت در مسئولیت مدنی. تهران: نشر میزان. روان، سولین (2017م). قانون قراردادهای جدید فرانسه (روح اله خلجی، مترجم). قابل دسترسی در (www.Ghavanin.ir). سعیدی، محمدعلی (بیتا). حق عینی و دینی. رساله دکتری دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران. شاهنوش فروشانی، محمدصالح (1395). مبانی و قلمرو حق حبس در حقوق ایران و فقه امامیه و مقایسه آن با حقوق کامن لا، فرانسه و آلمان. نشریه قضاوت، 16(86)، 1-26. شفایی، محمدرضا (1376). بررسیتطبیقینظریهتغییراوضاعو احوالدرقراردادها. تهران: انتشارات ققنوس. شهیدی، مهدی (1383). آثار قراردادها و تعهدات. تهران: مجمع علمی فرهنگی مجد. شیروانی، علی، ترجمه و شرح نهایه الحکمه. قم: انتشارات بوستان کتاب قم. شیروی، عبدالحسین (1377). فسخ قرارداد در صورت امتناع متعهد از انجام تعهد در حقوق ایران. مجله مجتمع آموزش عالی قم، 1(1)، 49-71. صفا، محمدعلی (1388). حق حبس. فصلنامه تخصصی فقه و تاریخ تمدن، 5(20)، 59-88. طباطبایی حکیم، سید محمدسعید (بیتا). مصباح المنهاج (کتاب الطهارة). قم: مؤسسة المنار. طباطبایی، سید محمدحسین (1389). نهایة الحکمة، قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی. طباطبایی، سیدمحمدصادق؛ قاسمی، رسول (1390). قاعده جلوگیری از تقلب نسبت به قانون در حقوق داخلی. حقوق اسلامی، 8(31)، 127-155. طبیبیان، سید حمید (1378). فرهنگ فروزان فارسی-عربی. تهران: نشر و پژوهش فرزان روز. طوسى، محمد بن حسن (1400ق). النهایة فی مجرد الفقه و الفتاوى. بیروت: دار الکتاب العربی. علامه حلی، حسن بن یوسف (1413ق). الرسالة السعدیة. بیروت: دار الصفوة. علامه حلی، حسن بن یوسف (1414ق). تذکرة الفقهاء. قم: مؤسسه آل البیت(ع). عیسائی تفرشی، محمد و همکاران (1387). تاثیر اجرای جزیی یا ناقص تعهد بر حق حبس با مطالعه تطبیقی در حقوق برخی کشورهای اروپایی. فصلنامه مدرس علوم انسانی، 12(3)، 93-112. غلامی، مهدی؛ و شهبازی نیا، مرتضی (1395). جایگاه تاثیر تقلب نسبت به اصول و قواعد حقوقی، تحقیقاتحقوقیتطبیقیایرانوبینالملل، 9(34)، 101-142. فاضل هندى، محمد بن حسن (1416ق). کشف اللثام و الإبهام عن قواعد الأحکام. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم. فتحی پور، احمد (بیتا). حق امتناع از اجرای تعهد. نشریه حقوق امروز، 1(5)، 47-53. قاسم زاده، سید مرتضی (1389). ضمانت اجرای تاخیر در پرداخت ثمن. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت). کاتوزیان، ناصر (1368). قواعد عمومی قراردادها، تهران: به نشر. کاتوزیان، ناصر (1383). مقدمه علم حقوق، تهران: شرکت سهامی انتشار. کاشانی، سید محمود (1352). نظریه تقلب نسبت بقانون «حیل». بیجا: بینا. کاتبی، حسینقلی (1380). فرهنگ حقوقی. تهران: گنج دانش. کلینى، محمد بن یعقوب (1429ق). الکافی، قم: دار الحدیث للطباعة و النشر. الماسی، نجادعلی (1368). تعارض قوانین. تهران: مرکز نشر دانشگاهی تهران. متولی، احمد (1378). احوال شخصیه بیگانگان. تهران: انتشارات زوکار. محبی، ابوالفضل (1393). تحلیل اقتصادی ضمانت اجراهای مدنی نقض تعهدات پولی. مجله حقوقی دادگستری، 78(87)، 113-144. محقق حلی، جعفر بن حسن (1407ق). المعتبر فی شرح المختصر. قم: مؤسسة سیدالشهداء علیه السلام. مصطفوى، سید محمدکاظم (1423ق). فقه المعاملات. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم. مظفر، محمدرضا (1379). المنطق. قم: دار التفسیر. مغربى، نعمان (بیتا). تأویل الدعائم. قاهره: دار المعارف. ملائی، مهدی (1394). فلسفه ضمانت اجرای قرارداد. رساله دکتری دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران. نجفى، محمدحسن (1404ق). جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام. بیروت: دار إحیاء التراث العربی. نصیری، محمد (1384). حقوق بین الملل خصوصی، تهران: نشر آگه. Loussuarn. Y. ,Bourel. P. (2007). Droit International Prive. Paris: Dalloze. | ||
|
Statistics Article View: 356 PDF Download: 346 |
||