News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 518 |
| Number of Articles | 4,516 |
| Article View | 9,584,374 |
| PDF Download | 5,345,527 |
چیستی و امکان کلام وجودی | ||
| پژوهشنامه فلسفه دین (نامه حکمت) | ||
| Volume 18, Issue 2 - Serial Number 36, August 1399, Pages 27-50 PDF (828.6 K) | ||
| Document Type: پژوهشی | ||
| DOI: 10.30497/prr.2021.14432.1554 | ||
| Author | ||
| مهدی عباس‌زاده* | ||
| دانشیار گروه معرفت‌شناسی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، تهران، ایران. | ||
| Receive Date: 21 January 2020, Revise Date: 21 June 2020, Accept Date: 28 June 2020 | ||
| Abstract | ||
| در علم کلام دو رویکرد از یکدیگر قابل تفکیک‌اند: رویکرد مابعدالطبیعی که محصول تفکر انتزاعی و مفهومی در باب خدا و معتقدات دینی است و رویکرد وجودی که مبتنی بر تفکر انضمامی دربارۀ این امور است. بر این اساس، پرسش اصلی نوشتار حاضر این است که آیا کلام اسلامی می‌تواند از ظرفیت رویکرد وجودی در فهم، تفسیر و تبیین اعتقادات دینی بهره گیرد یا نه. مبنای کلام وجودی در تفکر اسلامی این است که در قرآن و حدیث، تعاببیر و مضامین فراوانی به چشم می‌خورند که بیشتر با رویکرد وجودی متناسب‌اند تا رویکرد مابعدالطبیعی. در این صورت، به نظر می‌رسد که می‌توان از چیستی و امکان کلام وجودی در تفکر اسلامی سخن گفت. در جهان غرب، الهیات اگزیستانس عملاً در قرن بیستم تحقق یافته است؛ اما در عالَم اسلام، کلام وجودی، هرچند امری ممکن به نظر می‌رسد، لیکن تا کنون تحقق نیافته است. نوشتار حاضر به مباحثی همچون چیستی، مختصات و روش کلام وجودی، تفاوت آن با دانش‌های مشابه، تعابیر و مضامین آن، عوامل مقوّم و عوامل مؤثر آن، امکان و فرآیند تحقق آن، و نهایتاً کارآمدی و اثربخشی آن پرداخته است. روش تحقیق، از حیث گردآوری داده‌ها، کتابخانه‌ای و از حیث ماهیتْ عقلی-فلسفی است. | ||
| Keywords | ||
| علم کلام; کلام مابعدالطبیعی; کلام وجودی; خدا; معتقدات دینی | ||
| References | ||
|
پازوکی، شهرام. 1374. «مقدمه‌ای در باب الهیات». در کلام جدید در گذر اندیشه‌ها، به اهتمام علی اوجبی. تهران: مؤسسۀ فرهنگی دانش و اندیشۀ معاصر. جرجانی، علی بن محمد بن علی. 1423 ق. التعریفات. تحقیق و تقدیم ابراهیم الآبیاری. بیروت: دار الکتب العربی. حلبی، علی‌اصغر. 1373. تاریخ علم کلام در ایران و جهان اسلام. تهران: اساطیر. دادبه، علی‌اصغر. 1374. فخر رازی. تهران: طرح نو. صدرالمتألهین. 1360. الشواهد الربوبیه فی المناهج السلوکیه، چ. 2. تصحیح و تعلیق سید جلال‌الدین آشتیانی. مشهد: المرکز الجامعی للنشر. عباس‌زاده، مهدی. 1391. «بررسی مفهوم خدا در الهیات وجودگرا (مک کواری) و نقد آن از منظر حکمت اسلامی». قبسات 64. عباس‌زاده، مهدی. 1394. «خودی و ایمان در الهیّات وجودگرا (بررسی موردی: مک‌کواری)». قبسات 77. عباس‌زاده، مهدی. 1395-الف. تأثیر ابن‌سینا بر فلسفۀ دنس اسکوتوس، چ 2. تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی. عباس‌زاده، مهدی. 1395-ب. نظام معرفت‌شناسی اشراقی سهروردی. تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی. عباس‌زاده، مهدی. 1395-ج. «مبانی الهیات وجودگرا در تفکر مک‌کواری». قبسات 81. عباس‌زاده، مهدی. 1396. الهیات اگزیستانس، سیری تطبیقی انتقادی در افکار و آرای جان مک‌کواری. تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی. علامۀ حلی. 1385. الباب الحادی عشر، مع شرحیه النافع یوم الحشر لمقداد بن عبدالله السیوری و مفتاح الباب لأبی الفتح بن مخدوم الحسینی. تحقیق و تقدیم مهدی محقق. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی. قائمی‌نیا، علیرضا. 1396. استعاره‌های مفهومی و فضاهای قرآن. تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی. لاهیجی، عبدالرزاق. 1428 ق. شوارق الإلهام فی شرح تجرید الکلام، الجزء الأول، چ 2. تقدیم و اشراف جعفر سبحانی و تحقیق اکبر اسدزاده. قم: مؤسسه الإمام صادق. مک‌کواری، جان. 1376. مارتین هایدگر. ترجمۀ محمدسعید حنایی کاشانی، تهران: گروس. مک‌کواری، جان. 1377. فلسفۀ وجودی. ترجمۀ محمدسعید حنایی کاشانی. تهران: هرمس. مک‌کواری، جان. 1378. تفکر دینی در قرن بیستم. ترجمۀ بهزاد سالکی. تهران: امیرکبیر. میشل، توماس. 1377. کلام مسیحی. ترجمۀ حسین توفیقی. قم: مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب. Macquarrie, John. 1977. Principles of Christian Theology, Second Edition. New York: Charles Scribners Sons. Macquarrie, John. 1955. An Existentialist Theology: A Comparison of Heidegger and Bultmann. London: SCM Press. | ||
|
Statistics Article View: 1,543 PDF Download: 546 |
||