
Number of Journals | 20 |
Number of Issues | 513 |
Number of Articles | 4,443 |
Article View | 8,509,423 |
PDF Download | 4,506,986 |
تحلیل دوگانهی «رفتار – کُنش» و «بازخورد – بازتاب» در فلسفهی روانشناسی اجتماعی با نگرش به حکمت متعالیه | ||
پژوهشنامه فرهنگ و رسانه (نامه فرهنگ و ارتباطات) | ||
Volume 4, Issue 2 - Serial Number 8, June 1399, Pages 141-166 PDF (1.12 M) | ||
Document Type: مقاله پژوهشی | ||
DOI: 10.30497/lcc.2020.75548 | ||
Author | ||
سعید اشیری* | ||
مدیر بخش متنپژوهی در مؤسسهی انقلاب اسلامی | ||
Receive Date: 21 May 2020, Revise Date: 07 August 2020, Accept Date: 05 October 2020 | ||
Abstract | ||
همواره شناخت کردارهای انسانی، موضوعی کلیدی در علوم انسانی و بهویژه در روانشناسی و روانشناسی اجتماعی، بوده است. در پارادایمهای مختلف، کردارهای انسانی، معنا، علل و پیامدهای متفاوتی دارند که دوگانهی رفتار – کُنش از این زمره است. مسئلهی اصلی در این مقاله، بازتعریف جایگاه دوگانهی رفتار – کُنش (و به تبع آن، دوگانهی بازخورد – بازتاب) است. این مسئله را باید در لایهای فراتر از سطح نظریههای دانش روانشناسی و در سطح «فلسفهی روانشناسی» نگریست و روش کلی پاسخ به آن نیز، توجه به رویکردهای مطالعات پارادایمی است. در فرآیند گردآوری از روش کتابخانهای (و فنّ یادداشتنویسی) و در فرآیند تحلیلی نیز از روش تحلیل محتوای کیفی و با تمرکز بر روش تحلیل مضمونی بهرهبرداری شده است. فلسفهی روانشناسی با رهیافت اسلامی را میتوان با رویکرد پیشینی و دستکم از پنج منظر طرح و بسط کرد. سه زمینهی «اختیار، آگاهی و نقش آنها بر کردارهای انسانی»، «مفهوم روان و رابطهی تن و روان در انسان» و «نقش نگرش و انگیزش انسان در جهان اجتماعی» زمینهی مفهومی پاسخ به پرسشهای این مقاله را فراهم خواهند آورد. در فلسفهی روانشناسی متعالیه، در برابر دوگانهی رفتار – کُنش، همواره «انسان با کردار مختارانه»» اصیل است. همچنین در برابر دوگانهی بازخورد – بازتاب، نمود شئون روانشناختی انسان، بر خلاف بازخورد (در پارادایم اثباتی) و بازتاب (در پارادایم تفسیری)، نمایانگر انسانی مختار در همهی شئون (یعنی بینشها، منشها، کششها و کردارها) و در تعامل و همراستا با جهان اجتماعی است. | ||
Keywords | ||
رفتار; کنش; بازخورد; بازتاب; حکمت متعالیه; فلسفهی روانشناسی اجتماعی | ||
References | ||
کتابنامه
10. پارسانیا، حمید(1391). جهانهای اجتماعی. قم: کتاب فردا. 11. پاکتچی، احمد(1395). مقام و منزلت انسان در اندیشهی امام موسی صدر. گزارش نشست در مؤسسه فرهنگی تحقیقاتی امام موسی صدر (در 13 اردیبهشت 1395)، بازیابی شده در وبگاه: http://www.imam-sadr.com 12. پاکتچی، احمد(1397). درسگفتارهای دستنامهی روششناسی دانشنامهنویسی. تهران: مؤسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی. 13. خانی، ابراهیم(1395). جامعهشناسی متعالیه (هستیشناسی حیاتهای اجتماعی بر مبنای فلسفه و عرفان اسلامی)، جلد 1. تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق (علیهالسلام). 14. خسروپناه، عبدالحسین و پناهی آزاد، حسن. (1388). نظام معرفتشناسی صدرایی. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشهی اسلامی. 15. دکارت، رنه(1361). تأملات در فلسفهی اولی. ترجمهی دکتر احمد احمدی. تهران: نشر مرکز دانشگاهی. 16. راستیان، ابراهیم(1395). درآمدی بر تربیت دینی بر اساس حکمت متعالیه. تهران: دانشگاه امام صادق (علیهالسلام). 17. سالاریفر، محمدرضا و همکاران(1396). روانشناسی اجتماعی با نگرش به منابع اسلامی. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، چاپ ششم (ویراست دوم). 18. سیف، علیاکبر(1397). تغییر رفتار و رفتار درمانی (نظریهها و روشها). تهران: دوران. 19. شریعت باقری، محمدمهدی(1394). پیشدرآمدی بر نظریهی روانشناسی و تعلیم و تربیت فطرتگرا. روشها و مدلهای روانشناختی، سال پنجم، شمارهی هجدهم، صص.81 – 108. 20. صدرالدین شیرازی (ملاصدرا)(1386). الشواهد الربوبیة فی المنهاج السلوکیة، با حواشی حاج ملاهادی سبزواری، قم: چاپ جلالالدین آشتیانی. 21. صدرالدین شیرازی (ملاصدرا)(1981م). الحکمة المتعالیة فی الاسفار العقلیة الاربعة، لبنان: بیروت. 22. صدرالدین شیرازی (ملاصدرا)(1363). مفاتیح الغیب، جلد 1، تهران: وزارت فرهنگ و آموزش عالى، انجمن اسلامى حکمت و فلسفه ایران، مؤسسهی مطالعات و تحقیقات فرهنگى، چاپ اول. 23. صدرالدین شیرازی (ملاصدرا)(1366). تفسیر القرآن الکریم، 7جلد، قم: بیدار، چاپ دوم. 24. عابدی سرآسیا، علیرضا(1396). هرمنوتیک و اصول فقه (درآمدی بر قصدیگرایی). مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی. 25. عبودیت، عبدالرسول(1395). درآمدی به نظام حکمت صدرائی. جلد سوم (انسانشناسی)، تهران: سمت. 26. کوهن، توماس(1962م). ساختار انقلابهای علمی. ترجمهی سعید زیباکلام (1397). تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت). 27. معماری، زهره و طالبزاده، حمید(1394). رفلکشن و سیر تطور مفهومی آن در تفکر فیشته. نشریهی فلسفه، سال 43، شمارهی 1، صص.97 – 115. 28. منصور، محمود و دادستان، پریرخ(1385). روانشناسی ژنتیک. تهران: رشد. 29. مِیسون، کِلی. و دیگران(1392). فلسفهی روانشناسی در قرن بیستم. ترجمهی حسین کاظمی یزدی. اطلاعات حکمت و معرفت، سال هشتم، شمارهی 5، صص.18 – 22. 30. واعظی، احمد(1392). نظریهی تفسیر متن. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه. 31. هوسرل، ادموند(1390). تأملات دکارتی(درآمدی بر پدیدهشناسی). ترجمهی عبدالکریم رشیدیان. تهران: نشر نی.
| ||
Statistics Article View: 1,730 PDF Download: 916 |