News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 518 |
| Number of Articles | 4,516 |
| Article View | 9,584,282 |
| PDF Download | 5,345,233 |
تأمین مالی زنجیره ارزش با استفاده از اوراق گام: ماهیت، کارکرد و راهکارهای شرعی | ||
| تحقیقات مالی اسلامی | ||
| Article 5, Volume 9, Issue 2 - Serial Number 18, February 1399, Pages 507-540 PDF (917.24 K) | ||
| Document Type: علمی - پژوهشی (ابزارهای تأمین مالی اسلامی) | ||
| DOI: 10.30497/ifr.2020.75527 | ||
| Authors | ||
| حسین میثمی* ; حمید زمان‌زاده | ||
| استادیار پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، تهران، ایران | ||
| Receive Date: 28 August 2020, Revise Date: 29 August 2020, Accept Date: 27 November 2020 | ||
| Abstract | ||
| گواهی اعتبار مولد (گام) یکی از جدیدترین نوآوری‌های نظام پولی- مالی کشور در راستای تأمین مالی بخش حقیقی اقتصاد محسوب می‌شود که می‌تواند دسترسی واحدهای تولیدی به سرمایه در گردش را ارتقا بخشد. این اوراق بستر استفاده از ظرفیت بخش خصوصی و بازار سرمایه جهت تأمین مالی تولید با نگرانی کمتر از نشت منابع به بخش غیرمولد اقتصاد را فراهم می‌کند. پرسش اصلی تحقیق آن است که مبانی فقهی و مدل عملیاتی استفاده از اوراق گام براساس مصوبه شورای فقهی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران کدام است و چه راهکارهای فقهی جایگزین دیگری در این رابطه وجود دارد؟ یافته‌های تحقیق که به روش توصیفی و تحلیل محتوا به‌دست‌آمده نشان می‌دهد که از منظر فقهی راهکار مصوب شورای فقهی در رابطه اوراق گام، مبتنی‌بر عقد «ضمانت عرفی یا بانکی» است. در این الگو، بانک دو نقش «عامل صدور» و همچنین «ضامن بازپرداخت» اوراق را برعهده دارد که می‌تواند بابت هر دو مورد کارمزد دریافت کند. همچنین، اوراق گام می‌تواند براساس دو قالب حقوقی دیگر یعنی «صلح» و «معاوضه» نیز منتشر شود. اگر قالب حقوقی مورداستفاده صلح یا معاوضه باشد، تعهدات بانک به‌صورت بالای خط ثبت‌شده و لذا بانک در زمان صدور اوراق بدهکار محسوب می‌شود. اما در الگوی مصوب مبتنی‌بر عقد ضمانت عرفی، تعهدات بانک به‌صورت زیرخط ثبت می‌شود؛ یعنی بانک با صدور اوراق گام صرفاً نقش ضمانت را برعهده می‌گیرد و بدهکار محسوب نمی‌شود که این امر یکی از مزایای الگوی مصوب گام محسوب می‌شود. | ||
| Keywords | ||
| گواهی اعتبار مولد (گام); صکوک; ضمانت; صلح; بانک مرکزی. طبقه‌بندی JEL: E43; E52 | ||
| References | ||
|
حسن‌زاده، علی؛ و پرنیان، احسان (۱۳۹۸). فعالیت‌های نامولد رقیب تولید: برخی تجربه‌های جهانی و راهکارهای مقابله با آن در ایران. تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی (شماره مسلسل: ۱۶۵۸۲). ضیائی، محمدعادل؛ و معینی‌فر، محدثه (۱۳۹۲). تحلیل ماهیت فقهی و حقوقی ضمانت‌نامه‌های بانکی. فصلنامه اقتصاد اسلامی، 13(51)، 121-144. طباطبایی کربلایی، سید علی بن محمدعلی (۱۴۱۸ق). ریاض المسائل فی تحقیق الأحکام بالدلائل (جلد ۲). قم: مؤسسه آل‌البیت علیهم‌السلام. طریحی، فخرالدین بن محمد؛ و احمد‌حسینی، محمودعادل (۱۴۱۶ق). مجمع البحرین (جلد ۲). تهران: کتاب‌فروشی مرتضوی. طوسی، محمد بن حسن (۱۴۱۳ق). تهذیب الاحکام (جلد 3). بیروت: دارالاضواء. علی‌نژاد مهربانی، فرهاد (۱۳۹۸). اوراق گواهی اعتبار مولد: ضرورت و تجربه‌ای نوین در نظام تأمین مالی کشور. دوماهنامه تازه‌های اقتصاد، 79(158)، ۱۳-۲۷. کاتوزیان، ناصر (۱۳۷۶). حقوق مدنی: عقود معین ۱. تهران: شرکت انتشار. معصومی‌نیا، غلامعلی؛ و الهی، مهدی (۱۳۹۲). امکان‌سنجی فقهی طراحی سوآپ مالکیت متناسب با بازار سرمایه ایران. فصلنامه اقتصاد اسلامی، 13(۵۱)، 55-85. مکارم‌شیرازی، ناصر (۱۳۷۹). القواعد الفقهیه. قم: مدرسه الامام علی‌بن‌ابیطالب. مکارم‌شیرازی، ناصر (1387). ربا و بانکداری اسلامی (به کوشش ابوالقاسم علیان‌نژادی). قم: امام علی(ع). موسوی خمینی، روح‌الله (۱۴۱۶ق). تحریر الوسیله (جلد ۱)، قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم. موسویان، سید عباس و میثمی، حسین (۱۳۹۷). بانکداری اسلامی (۱): مبانی نظری-تجارب عملی (ویرایش ششم). تهران: پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران. میثمی، حسین (۱۳۹۸). ابعاد فقهی- حقوقی اوراق گام. دوماهنامه تازه‌های اقتصاد، 79(158)، ۴۵-۶۵ نجفی، محمدحسن (۱۴۱۷ق). جواهرالکلام فی شرح شرائع الأسلام (جلد ۲۵). بیروت: دار احیاء التراث العربی. نظرپور، محمدنقی؛ و لطفی‌نیا، یحیی (۱۳۹۲). طراحی اوراق استصناع حمایت از تولید براساس یارانه نقدی پرداختی به مردم. فصلنامه پژوهش‌های مالیه اسلامی، 1(۲)، 17-34. هادیان، مهدی (۱۳۹۸). مهندسی مالی تنگنای اعتباری بنگاه. دوماهنامه تازه‌های اقتصاد، 79(۱۵۸)، ۶۵-۹۲ همتی، عبدالناصر (۱۳۹۸). حرکت بانک مرکزی در مسیر احیای ثبات اقتصادی. دوماهنامه تازه‌های اقتصاد، 79(۱۵۸)، ۲-۱۱ یزدی، سیدمحمدکاظم (۱۴۲۸ق). العروه الوثقی (جلد ۲)، قم: دارالتفسیر. Deng, S., Gu, C., Cai, G., & Li, Y. (2018). Financing Multiple Heterogeneous Suppliers in Assembly Systems: Buyer Finance vs. Bank Finance. Manufacturing & Service Operations Management, 20(1), 53-69.
Devalkar, S. K., & Krishnan, H. (2019). The Impact of Working Capital Financing Costs on the Efficiency of Trade Credit. Production and Operations Management, 28(4), 878-889.
Fabozzi, F. J., & Jones, F. J. (2019). Foundations of Global Financial Markets and Institutions. MIT Press.
Hofmann, E., Strewe, U. M., & Bosia, N. (2017). Supply Chain Finance and Blockchain Technology: the Case of Reverse Securitisation. Springer.
Tate, W., Bals, L., & Ellram, L. (Eds.). (2018). Supply Chain Finance: Risk Management, Resilience and Supplier Management. Kogan Page Publishers.
Wuttke, D. A., Rosenzweig, E. D., & Heese, H. S. (2019). An Empirical Analysis of Supply Chain Finance Adoption. Journal of Operations Management, 65(3), 242-261.
| ||
|
Statistics Article View: 1,108 PDF Download: 1,148 |
||