دانشگاه امام صادق علیه السلام
معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه امام صادق علیه السلام
سامانه جامع رسانه‌های جمهوری اسلامی ایران
پرتال نشریات علمی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری MSRT
پایگاه استنادی علوم جهان اسلام - ISC
ISI Web of Science
Scopus Elsevier
SJR
پایگاه دوآج
پایگاه مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی - SID
پایگاه مجلات تخصصی نور - Noormags
بانک اطلاعات نشریات کشور - Magiran
پرتال جامع علوم انسانی - Ensani
پایگاه مرجه دانش - Civilica
پایگاه مرجع مجلات علمی
مرکز منطقه‌ای اطلاع‌رسانی علوم و فناوری

 News

 Statistics

Number of Journals20
Number of Issues513
Number of Articles4,443
Article View8,508,831
PDF Download4,506,513
نجفی, . (2020). نقش تقصیر در مسئولیت مدنی. Islamic Political Thought, 21(2), 561-586. doi: 10.30497/law.2020.15123.2812
حامد نجفی. "نقش تقصیر در مسئولیت مدنی". Islamic Political Thought, 21, 2, 2020, 561-586. doi: 10.30497/law.2020.15123.2812
نجفی, . (2020). 'نقش تقصیر در مسئولیت مدنی', Islamic Political Thought, 21(2), pp. 561-586. doi: 10.30497/law.2020.15123.2812
نجفی, . نقش تقصیر در مسئولیت مدنی. Islamic Political Thought, 2020; 21(2): 561-586. doi: 10.30497/law.2020.15123.2812

نقش تقصیر در مسئولیت مدنی

پژوهش‌نامه حقوق اسلامی
Article 13, Volume 21, Issue 2 - Serial Number 52, August 1399, Pages 561-586    PDF (358.36 K)
Document Type: مقاله پژوهشی
DOI: 10.30497/law.2020.15123.2812
Author
حامد نجفی
دانش‌آموخته دکتری حقوق خصوصی، دانشگاه تربیت مدرس، پژوهشگر مرکز ملی حقوق سلامت، تهران، ایران.
Receive Date: 14 June 2020,  Revise Date: 08 September 2020,  Accept Date: 29 September 2020 
Abstract
مبتنی بر نظر مشهور در فقه و حقوق ایران، تقصیر فاقد کارکرد مستقل در نظام مسئولیت مدنی بوده و تنها ابزاری به منظور احراز رابطه استناد در مسئولیت مدنی است. این نتیجه‌گیری بر مبنای ظاهر روایات در این زمینه اتخاذ شده است و با برخی اصول مسلم مانند اصل عدم مسئولیت مدنی، آزادی تجارت و قداست کار و تلاش در فقه اسلامی در تعارض قرار دارد. به همین دلیل، به نظر می‌رسد بر خلاف نظر کسانی که تقصیر را به عنوان رکن مستقل در مسئولیت مدنی نمی‌شناسند، تقصیر دست‌کم در موارد اتلاف از طریق تسبیب، حتی بر مبنای قواعدی مانند لاضرر، بناء عقلا و... که به منظور رد شرطیت تقصیر طرح شده، نقشی اساسی دارد و نمی‌توان با استفاده از عناصر موجود در نظریه اخلاقی عدالت اصلاحی، یکسره آثار عنصر تقصیر را به عنوان یک اصل متعالی و رکن مستقل در مسئولیت مدنی مورد انکار قرار داد. در تحقیق حاضر تلاش می‌شود با رویکردی توصیفی ـ تحلیلی، نقش تقصیر در مسئولیت مدنی به عنوان یک عنصر مستقل، مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد.
Keywords
اتلاف; تقصیر; لاضرر; مسئولیت مدنی
References
  1. ابن ادریس حلی، محمد بن احمد (1410ق). السرائر. قم: مؤسسه نشر اسلامی.
  2. ابن ادریس حلی، محمد بن احمد (1411ق). السرائر. قم: مؤسسه نشر اسلامی.
  3. ابن براج، عبدالعزیز (1406ق). المهذب. قم: مؤسسه نشر اسلامی.
  4. ابن فهد حلی، احمد بن محمد (1413ق). المهذب البارع. قم: جامعة‌المدرسین.
  5. ابهری، حمید؛ فرزانگان، محمد و ظهوری، سمیه (1396). «بررسی فقهی و حقوقی مفهوم و شرایط اضطرار و تأثیر آن در مسئولیت مدنی». فصلنامه پژوهش‌های فقه و حقوق اسلامی، سال چهاردهم، (50).
  6. امامی، سیدحسن (1366). حقوق مدنی. تهران: انتشارات کتابفروشی اسلامیه.
  7. امجد، محمد (1376). «قاعده ضرر منفی». تحقیقات اسلامی، (1 و 2).
  8. انصاری، مرتضی (1425ق). المکاسب. قم: انتشارات الامام المنتظر (عج).
  9. بابایی، ایرج (1381). «بررسی عنصر خطا در حقوق مسئولیت مدنی ایران». پژوهش حقوق و سیاست، (7).
  10. بادینی، حسن (1392). فلسفه مسئولیت مدنی. تهران: شرکت سهامی انتشار.
  11. بجنوردی، محمدحسن (1371)، القواعد الفقهیه. قم: اسماعیلیان
  12. بجنوردی، سیدحسن (1377). القواعد الفقهیه. قم: نشر الهادی.
  13. بجنوردی، سید‌محمد (1424ق). قواعد فقهیه. تهران: نشر میعاد.
  14. بروجردی عبده، محمد (1392). حقوق مدنی. تهران: مجد.
  15. جبعی عاملی، زین‌الدین (1413ق). مسالک الأفهام إلى تنقیح شرائع الإسلام. قم: مؤسسه معارف اسلامی.
  16. جعفری لنگرودی، محمد‌جعفر (1387). مبسوط در ترمینولوژی حقوق. تهران: انتشارات کتابخانه گنج دانش.
  17. جوادی آملی، عبد‌الله (1394). اسلام و محیط زیست. قم: مرکز نشر اسراء.
  18. حاجی عزیزی، بیژن و بشری، کریمی (1394). «تردید در مسئولیت مدنی محجوران مطلق به رویکردی فقهی». دانش حقوق مدنی، 4(7).
  19. حرعاملی، محمد بن حسن (1409ق). وسایل الشیعه. قم: آل البیت لاحیاء التراث.
  20. خادم سربخش، مهدی و سلطانی‌نژاد، هدایت‌الله (1392). «اصل قابلیت جبران کلیه خسارات». مبانی فقهی حقوق اسلامی، سال ششم، (12).
  21. خوانساری، احمد (1405ق). جامع المدارک فی شرح المختصر النافع. قم: انتشارات مؤسسه اسماعیلیان.
  22. دودمانی، سعید (1394). «خلاصه نشست نقد رأی با موضوع تسبیب و تقصیر». فصلنامه رسائل، (4).
  23. دورانت، ویل (1378). تاریخ تمدن. ترجمه احمد بطحائی و دیگران، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
  24. سروش محلاتی، محمد (1383). «اصل عدم ولایت». فصلنامه علوم سیاسی، (25).
  25. صادقی، محمد‌هادی و میرزایی، محمد (1395). «عوامل دخیل در اضرار و تبیین ملاک تمییز آنها». حقوق اسلامی، (48).
  26. صفایی، سید‌حسین و رحیمی، حبیب‌الله (1391). مسئولیت مدنی (الزامات خارج از قرارداد). تهران: سمت.
  27. عبد‌اللهی عابد، صمد و قبادی، مهری (1393). «راهکار‌های قرآن برای رونق اقتصادی». سراج منیر، سال 5، (16).
  28. عدل، مصطفی (1394). حقوق مدنی. تهران: خرسندی.
  29. علامه حلی، حسن بن یوسف (1378). تحریر الاحکام الشرعیه علی مذهب الامامیه. قم: مؤسسه امام صادق (علیه‌السلام).
  30. عمید زنجانی، عباسعلی (1382). موجبات ضمان، درآمدی بر مسئولیت مدنی و اسباب و آثار آن در فقه اسلامی. تهران: نشر میزان.
  31. قاسم‌زاده، سید‌مرتضی (1387). مبانی مسئولیت مدنی. تهران: میزان.
  32. قسمتی تبریزی، علی (1394). «اصل جبران کامل زیان». مطالعات فقه و حقوق اسلامی، (13).
  33. کاتوزیان، ناصر (1382). الزام‌های خارج از قرارداد: ضمان قهری. تهران: مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
  34. کاتوزیان، ناصر (1385). الزام‌های خارج از قرارداد. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
  35. کاتوزیان، ناصر (1387). الزام‌های خارج از قرارداد. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
  36. کاتوزیان، ناصر (1388). «تحول مفهوم تقصیر در حقوق مسئولیت مدنی». فصلنامه حقوق، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، 39(1).
  37. کلینی، محمد بن یعقوب (1364). الکافی. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
  38. گلپایگانی، محمدرضا (1412ق). الدر المنضود فی احکام الحدود. قم: دار القرآن الکریم.
  39. محقق حلی، جعفر بن حسن (1410ق). کشف الرموز فی شرح مختصر النافع. قم: مؤسسه نشر اسلامى جامعه مدرسین در قم.
  40. مراغى، سید میرعبدالفتاح بن على حسینى (1418ق). العناوین الفقهیه. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
  41. مصطفوی، سیدکاظم (1412ق). مأته قاعده الفهیه (القواعد). قم: مؤسسه نشر الامی.
  42. مظفر، محمد‌رضا (1386). اصول‌الفقه. قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.
  43. مفید، محمد بن محمد (1410ق). المقنعه. قم: نشر جامعه مدرسین.
  44. مهدوی، اصغرآقا (194). «نگاهی دیگر به قاعده لاضرر». دو‌فصلنامه علمی ـ تخصصی پژوهشنامه فقهی، (6).
  45. موسوی خمینی، روح‌الله (1385). الرسائل. قم: نشر اسماعیلیان.
  46. نجفی خوانساری، موسی بن محمد (1433ق). منیه الطالب. تقریرات درس میرزا محمد حسین نائینی، قم: مؤسسه نشر اسلامی.
 

  1. Geistfeld, Mark A. (2006). "The Doctrinal Unity of'AlternatiJ•e Liabilitv and Market-Share Liability". 155 U. PA. L. REV. 447,447, p. 452.
Statistics
Article View: 1,599
PDF Download: 2,396


Journal management system. designed by sinaweb