دانشگاه امام صادق علیه السلام
معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه امام صادق علیه السلام
سامانه جامع رسانه‌های جمهوری اسلامی ایران
پرتال نشریات علمی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری MSRT
پایگاه استنادی علوم جهان اسلام - ISC
ISI Web of Science
Scopus Elsevier
SJR
پایگاه دوآج
پایگاه مرکز اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی - SID
پایگاه مجلات تخصصی نور - Noormags
بانک اطلاعات نشریات کشور - Magiran
پرتال جامع علوم انسانی - Ensani
پایگاه مرجه دانش - Civilica
پایگاه مرجع مجلات علمی
مرکز منطقه‌ای اطلاع‌رسانی علوم و فناوری

 News

 Statistics

Number of Journals20
Number of Issues513
Number of Articles4,443
Article View8,508,840
PDF Download4,506,513
کریمی, ., زمانی, . (2020). احکام و آثار صحت تأهلی در اعمال حقوقی. Islamic Political Thought, 21(2), 291-318. doi: 10.30497/law.2020.10523.2151
عباس کریمی; محمود زمانی. "احکام و آثار صحت تأهلی در اعمال حقوقی". Islamic Political Thought, 21, 2, 2020, 291-318. doi: 10.30497/law.2020.10523.2151
کریمی, ., زمانی, . (2020). 'احکام و آثار صحت تأهلی در اعمال حقوقی', Islamic Political Thought, 21(2), pp. 291-318. doi: 10.30497/law.2020.10523.2151
کریمی, ., زمانی, . احکام و آثار صحت تأهلی در اعمال حقوقی. Islamic Political Thought, 2020; 21(2): 291-318. doi: 10.30497/law.2020.10523.2151

احکام و آثار صحت تأهلی در اعمال حقوقی

پژوهش‌نامه حقوق اسلامی
Article 2, Volume 21, Issue 2 - Serial Number 52, August 1399, Pages 291-318    PDF (385.4 K)
Document Type: مقاله پژوهشی
DOI: 10.30497/law.2020.10523.2151
Authors
عباس کریمی* 1; محمود زمانی2
1استاد دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
2دکترای حقوق خصوصی دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.
Receive Date: 01 June 2020,  Revise Date: 04 September 2020,  Accept Date: 26 September 2020 
Abstract
برخی از اعمال حقوقی با وجود ایجاد در عالم اعتبار و شناسایی آنها توسط شرع و قانون، دارای اثر فعلی نیستند و تا ضمیمه شدن شروط و اجزای ضروری مکمل خود، فاقد ترتب آثار قانونی لازم هستند. این‌گونه اعمال به صحت تأهلی صحیح محسوب می‌شوند هر چند قابلیت صحت فعلی دارند. صحت تأهلی قابلیت شناسایی در کلیه عقود لازم و جایز و ایقاعات مالی را دارد و با مفاهیم مشابه «نظریه اداره قرارداد» و «بطلان نسبی» در حقوق خارجی نقاط اشتراکی دارد لیکن تفاوت‌هایی نیز دارد. اراده، اهلیت و رضا از شروط اساسی صحت تأهلی عمل حقوقی محسوب می‌شود. آثار صحت تأهلی در عقودی که عدم نفوذ موقوف و مراعی دارند متفاوت است. عدم تکوین عقد ممکن است موجب فسخ و بطلان قرارداد شود و یا در موارد نادر بی‌تأثیر باشد. صحت تأهلی در شرط خلاف مقتضای ذات عقد با فرض اسقاط شرط به لحاظ بازشناختن رکن مطلوب و هدف اصلی عقد که قابلیت استواری بدون وجود شرط را دارد موجب بقای عقد می‌شود. ضمان درک نیز بر مبنای نظریه فقهی از آثار صحت تأهلی است ولی در قانون مدنی باید قائل به تفکیک شد؛ هرجا که از آثار عقد فاسد محسوب شده، اثر صحت تأهلی و در موادی که از آثار عقد صحیح شناخته شده‌ باشد از آثار صحت فعلی شمرده شود. صحت تأهلی در ایقاعات مالی فضولی ممکن است از زمان تنفیذ اصیل و در خصوص نمائات، از زمان ایقاع فضولی مؤثر واقع شود.
Keywords
بطلان نسبی; صحت تأهلی; صحت جزئی; صحت فعلی; عدم نفوذ
References
  1. آل کاشف‌الغطا، محمدحسین (1359ق). تحریرالمجله. نجف: المکتبه المرتضویه.
  2. ابن براج الطرابلسی، ­عبدالعزیز (1406ق). المهذب. قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
  3. ابن زهره حلبی، حمزه بن علی (1417ق). غنیه­النزوع الی علمی الاصول و الفروع. قم: مؤسسه امام صادق (علیه‌السلام).
  4. اصفهانی، سیدابوالحسن (2513). وسیله النجاه. تعلیقات محمدرضا گلپایگانی­، قم: چاپخانه نیکنام.
  5. اصفهانی، محمد­حسین (کمپانی) (1418ق). حاشیه کتاب المکاسب. قم: انوار الهدی­.
  6. امامی، سیدحسن (1385). حقوق مدنی. تهران: انتشارات اسلامیه.
  7. انصاری، مرتضی (1375). مکاسب. قم: مؤسسه نشر اسلامی.
  8. بجنوردی، سیدحسن (1419ق). القواعدالفقهیه. تحقیق و تصحیح مهدی مهریزی و محمد حسن درایتی، قم: نشر الهادی.
  9. بحرالعلوم، محمد بن محمدتقی (1403ق). بلغه­الفقیه. تهران: منشورات مکتبه ـ الصادق.
  10. بصری بحرانی، زین­الدین محمدامین (1413ق). کلمه­التقوی. قم، نشر سیدجواد وداعی.
  11. بهبهانی، محمدباقر­بن محمد اکمل (1310ق). رساله عملیه متاجر وحید بهبهانی (با تعلیقات میرزای شیرازی). تهران: نشر حاج شیخ رضا تاجر تهرانی.
  12. بهجت گیلانی فومنی، محمدتقی (1426ق). جامع­المسائل. قم: نشر دفتر مؤلف.
  13. پیرعطایی، علی (1388). نظریه اداره قرارداد. تهران: انتشارات ققنوس.
  14. تبریزی، جواد بن علی (1416ق). إرشاد ­الطالب ­الی ­التعلیق علی المکاسب. قم: مؤسسه اسماعیلیان.
  15. تبریزی، میرزافتاح (1375ق). هدایه ­الطالب الی اسرار المکاسب. تبریز: چاپخانه اطلاعات.
  16. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1379). مجموعه محشی قانون مدنی (علمی، تطبیقی، تاریخی). تهران: گنج دانش.
  17. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1380). فلسفه حقوق مدنی. تهران: گنج دانش.
  18. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1388). مبسوط در ترمینولوژی حقوق. تهران: گنج دانش.
  19. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1394). فن استدلال منطق حقوق در اسلام. تهران­: گنج دانش.
  20. جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1395). ترمینولوژی حقوق. تهران: گنج دانش.
  21. حرعاملی، محمد بن حسن (1409ق). تفصیل وسائل ­الشیعه الی تحصیل مسائل­الشریعه. قم: مؤسسه آل­البیت (علیهم‌السلام).
  22. حسینی عاملی، سیدجواد (1419ق). مفتاح ­الکرامه فی شرح قواعد العلّامه. قم­: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
  23. خمینی، روح­الله (1363). البیع. قم: مؤسسه اسماعیلیان.
  24. خمینی، روح­الله (1372). تحریرات فی اصول. سیدمحمد سجادی، حبیب‌الله عظیمی، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
  25. خمینی، روح­الله (1425ق). تحریرالوسیله. ترجمه علی اسلامی، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
  26. خمینی، روح­الله (1428ق). البیع. تقریرات سیدحسن طاهری خرم‌آبادی، قم: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
  27. خویی، سیدابوالقاسم (1410ق). منهاج­الصالحین. قم: نشر مدینه­العلم.
  28. خویی، سیدابوالقاسم (1418ق). موسوعه الامام الخوئی. قم: مؤسسه احیاء آثار الامام خویی.
  29. خویی، سیدابواقاسم (1420ق). مصباح الفقاهه. قم: نشرالفقاهه.
  30. سبزواری، سیدعبدالعلی (1413ق). مهذب­الاحکام. قم: دفتر مؤلف.
  31. سنهوری، عبدالرزاق احمد (2009). الوسیط فی شرح القانون مدنی الجدید، نظریه ­الالتزام بوجه عام مصادر الالتزام. بیروت: منشورات الحلبی الحقوقیه.
  32. شبیری زنجانی، سیدموسی (1419ق). کتاب نکاح، قم: مؤسسه پژوهشی رای‌پرداز.
  33. شهید اول، محمد بن‌ مکی­ (1398ق). الدروس‌ الشرعیه‌ فی‌ فقه‌ الاما‌میه‌. قم: انتشارات صادقی.
  34. شهید اول، محمد بن‌ مکی (1414ق). غایه ­المراد فی شرح نکت ­الارشاد. قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.
  35. شهید ثانی، زین­الدین بن علی (1410ق). الروضه ­البهیه فی شرح اللمعه ­الدمشقیه. قم­: منشورات مکتبه الداوری.
  36. شهید ثانی، زین­الدین بن علی (1413ق). مسالک ­الافهام الی تنقیح شرایع­ الاسلام. قم: مؤسسه المعارف الاسلامیه.
  37. شهیدی، مهدی (1383). اصول قراردادها و تعهدات. تهران: انتشارات مجد.
  38. شهیدی، مهدی (1384). حقوق مدنی6. تهران: انتشارات مجد.
  39. شهیدی، مهدی (1389). آثار قراردادها و تعهدات، تهران: انتشارات مجد.
  40. شهیدی، مهدی (1390). سقوط تعهدات. تهران: انتشارات مجد.
  41. شهیدی، مهدی (1394). شروط ضمن عقد. ­تهران: انتشارات مجد.
  42. صاحب جواهر، محمدحسن (1404ق). جواهر الکلام فی شرح شرائع ­الاسلام. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
  43. طباطبایی بروجردی، حسین (1428ق). نهایه ­التقریر. تقریر محمد فاضل موحدی لنکرانی، قم: مرکز فقه­ الائمه الاطهار (علیهم‌السلام).
  44. طباطبائی ­حائری، سیدعلی بن محمد (1404ق). ریاض ­المسائل فی بیان الاحکام بالدلائل. قم­: مؤسسه آل بیت (علیهم‌السلام) لاحیاء التراث.
  45. طباطبائی قمی، سید­تقی (1400ق). دراساتنا من الفقه الجعفری. قم: مطبعه الخیام.
  46. طباطبائی یزدی، سیدمحمدکاظم (1388ق). العروه ­الوثقی­. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
  47. طباطبائی ­یزدی، سیدمحمد­کاظم (1415ق). سؤال و جواب (للسید یزدی). تهران: مرکز نشر العلوم اسلامی.
  48. طباطبائی یزدی، سیدمحمدکاظم (1421ق). حاشیه المکاسب. قم: مؤسسه اسماعیلیان.
  49. طوسی، محمد بن حسن (1387ق). المبسوط فی فقه ­الامامیه. تهران: المکتبه المرتضویه لاحیاء الآثار­الجعفریه.
  50. طوسی، محمد بن حسن (1390ق). الاستبصار فیما اختلف من الاخبار. تهران: دارالکتب اسلامیه.
  51. طوسی، محمد بن حسن (1407ق). تهذیب الاحکام. تهران: دارالکتب اسلامیه.
  52. علامه حلی، حسن بن یوسف (1146ق). تذکره ­الفقهاء. قم: مؤسسه آل­البیت الاحیاء التراث.
  53. غروی اصفهانی، محمدحسین (1418ق). حاشیه ­المکاسب. قم: دارالمصطفی لاحیاء التراث.
  54. فخرالمحققین حلی، محمد بن حسن (1387ق). إیضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد‌. قم: مؤسسه اسماعیلیان.
  55. قمی، ­ابوالقاسم (1379). جامع ­الشتات، تحقیق­ و تصحیح و تعلیق روشنعلی شکاری، حسین فریار، محمدابراهیم پیشنماز، زیرنظر ابوالقاسم گرجی، کتاب التجاره، تهران: انتشارات دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران.
  56. کاتوزیان، ناصر (1383). حقوق مدنی، قواعد عمومی قراردادها. تهران­: شرکت سهامی انتشار با همکاری بهمن برنا.
  57. کاتوزیان، ناصر (1390). حقوق مدنی: ایقاع. تهران: نشر میزان.
  58. کاتوزیان، ناصر (1391). حقوق مدنی: شفعه، وصیت و ارث. تهران: نشر میزان.
  59. کاتوزیان، ناصر (1395). حقوق مدنی، قواعد عمومی قراردادها. تهران: شرکت سهامی انتشار.
  60. کریمی، عباس (1391). «تلاشی برای ساماندهی نظریه عدم نفوذ مراعی». فصلنامه علمی ـ پژوهشی دیدگاه‌های حقوق قضائی، دانشگاه علوم قضائی و خدمات اداری قوه قضائیه، 17(58)، تابستان، صص. ­157-188.
  61. گرجی، ابوالقاسم (1371). «اصل صحت عمل غیر». مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، 28، پاییز، صص. 91-116.
  62. مامقانی، عبدالله بن محمدحسن (1350ق). نهایه­ المقال فی تکمله غایه‌الآمال. قم: مجمع ذخایر الاسلامیه.
  63. محقق حلی، جعفر بن حسن (1408ق). شرائع­ الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام. قم: مؤسسه اسماعیلیان.
  64. محقق حلی، جعفر بن حسن (1418ق). المختصر النافع فی فقه الامامیه. قم: مؤسسه المطبوعات الدینیه.
  65. محقق داماد، سیدمصطفی (1390). نظریه عمومی شروط و التزامات در حقوق اسلامی. تهران: مرکز نشر علوم اسلامی.
  66. محقق کرکی، علی بن حسین (1414ق). جامع­ المقاصد فی شرح القواعد. ­­قم: موسسة آل­البیت­ (علیهم‌السلام) لإحیاء التراث.
  67. مفید، محمد بن محمد (1413ق). المقنعه (للشیخ مفید). قم: کنگره جهانی هزاره شیخ مفید.
  68. مقدس اردبیلی، احمد بن محمد (1362). مجمع الفایده و البرهان فی شرح ارشاد الاذهان. قم: جماعه المدرسین فی الحوزه العلمیه.
  69. مکارم شیرازی، ناصر (1416ق). قواعد فقهیه. قم: مدرسه الامام امیرالمؤمنین (علیه‌السلام).
  70. نائینی، محمدحسین (1413ق). المکاسب و البیع. قم­: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
  71. نجفی خوانساری، موسی (1373). منیه ­الطالب فی حاشیه ­المکاسب (تقریرات نائینی). تهران: مطبعه حیدریه.
  72. نوین، پرویز (1394). بطلان مطلق و بطلان نسبی در نظام حقوق خصوصی ایران با ارائه بحث تفصیلی در حقوق فرانسه و انگلستان. تهران: گنج دانش.
Statistics
Article View: 648
PDF Download: 1,065


Journal management system. designed by sinaweb