News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 513 |
| Number of Articles | 4,443 |
| Article View | 8,475,809 |
| PDF Download | 4,499,202 |
دیدگاه علامه جعفری در تحلیل اراده و اختیار در مواجهه با حکمت متعالیه و مکتب نائینی | ||
| پژوهشنامه فلسفه دین (نامه حکمت) | ||
| Volume 18, Issue 1 - Serial Number 35, February 1399, Pages 241-262 PDF (734.84 K) | ||
| Document Type: پژوهشی | ||
| DOI: 10.30497/prr.2020.13798.1523 | ||
| Author | ||
| عبدالله نصری* | ||
| استاد فلسفه، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران. | ||
| Receive Date: 08 December 2019, Revise Date: 04 May 2020, Accept Date: 09 June 2020 | ||
| Abstract | ||
| در مکتب نائینی در صدور فعل اختیاری از مفهومی به نام طلب و سلطنت نام برده‌اند و به زعم خود خواسته‌اند که نقاط ضعف تحلیل‌های فلاسفه را جبران کنند. در باب منشأ اراده نیر میان فلاسفه و مکتب نائینی برخی اختلاف‌نظرها وجود دارد. در تعریف و تحلیل مفهوم اختیار نیز مکتب نائینی به نقد فلاسفه پرداخته و اختیار را ناشی از سلطنت نفس به شمار آورده‌اند. در این میان علامه جعفری آراء خاصی دارد که در بعضی موارد هم با دیدگاه فلاسفه و هم مکتب نائینی تفاوت دارد. وی با توجه به مبانی انسان‌شناسی خود بحث جبر و اختیار را از حب ذات انسان آغاز کرده و اراده را فعل نفس و معلول آن به شمار می‌آورد که شخصیت و انگیزه‌های مختلف انسان‌ها موجب اختلاف اراده‌های انسان‌ها می‌شود. وی با تعریف خاص خود از اختیار، که آن را نظارت من بر دو جهت مثبت و منفی کار می‌داند، از نقش من در صدور اراده و تحقق فعل اختیاری بحث می‌کند. | ||
| Keywords | ||
| اراده; اختیار; فاعل بالتجلی; طلب; سلطنت | ||
| References | ||
|
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله. 1403 ق. الاشارات و التنبیهات. قم: دفتر نشر کتاب. ابن‌سینا، حسین بن عبدالله. 1404 ق. الشفاء (الاهیات). قم: منشورات مکتب آیه الله العظمی مرعشی نجفی. انصاری شیرازی، یحیی. 1391. دروس شرح منظومه. قم: بوستان کتاب. آملی، محمدتقی. 1377 ق. درر الفوائد (تعلیه علی شرح المنظومه السبزواری). قم: مؤسسه مطبوعاتی اسماعیلیان. جعفری، محمدتقی. 1363. قانون علیت و اختیار از دیدگاه علامه طباطبائی، یادنامه علامه طباطبائی. تهران: انجمن حکمت و فلسفه. جعفری، محمدتقی. 1379. جبر و اختیار. تهران: مؤسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری. جعفری، محمدتقی. 1392. بررسی افکار هیوم و راسل (مجموعه آثار جلد 3). تهران: مؤسسه تدوین و نشر آثار علامه جعفری. جوادی آملی، عبدالله. 1375. رحیق مختوم، ج 3 . قم: اسراء. حائری، کاظم. 1430 ق. مباحث الاصول، تقریرات سماحه آیه الله العظمی الشهید سید محمدباقر صدر. قم: دارالبشیر. حسن‌زاده آملی، حسن. 1379. شرح المنظومه. قم: ناب. فولکیه، پل. 1341. خلاصه فلسفه. ترجمه فضل‌الله صمدی. تهران: اقبال. فیاض، محمد اسحاق. 1430 ق. محاضرات فی اصول الفقه، تقریرات بحث محقق خویی. قم: موسسه الخوئی الاسلامیه. فیاضی، غلامرضا. 1385. نهایه الحکمه (تصحیح و تعلیق). قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی. فیاضی، غلامرضا. 1388. «جبر فلسفی از نگاه قاعده ضرورت سابق». آیین حکمت ۱(۲). فیاضی، غلامرضا. 1391. «اراده آزاد و ضرورت علی با رویکرد فلسفی»، خبرنامه مجمع حکمت اسلامی 22. قدردان ملکی، محمدحسن. 1384. نگاه سوم به جبر و اختیار. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی. مصباح یزدی، محمدتقی. 1363. تعلیقه علی نهایه الحکمه. قم: در راه حق. مصباح یزدی، محمدتقی. 1368. آموزش فلسفه. قم: سازمان تبلیغات اسلامی. مطهری، مرتضی. 1371. اصول فلسفه و روش رئالیسم (مجموعه آثار ج. 6). تهران: صدرا. ملاصدرا، صدرالدین محمد شیرازی. 1354. المبدا و المعاد. به تصحیح سید جلال‌الدین آشتیانی. تهران: انجمن حکمت و فلسفه. ملاصدرا، صدرالدین محمد شیرازی. 1383 ق. الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه. قم: دارالمعارف الاسلامیه. ملاصدرا، صدرالدین محمد شیرازی. 1422 ق. شرح الهدایه الاثیریه. بیروت: مؤسسه التاریخ العربی. میرداماد، محمدباقر. 1367. القبسات، تصحیح مهدی محقق. تهران: دانشگاه تهران. نایینی، محمدحسین. 1430 ق. اجود التقریرات، ج. ۱، ۲. تقریر ابوالقاسم خویی. قم: مؤسسه صاحب الامر. نصری، عبدالله. 1393. «اختیار و ضرورت از دیدگاه حکمت متعالیه، مکتب نائینی و محمدتقی جعفری». پژوهشنامه فلسفه دین 24: 159-185. هاشمی شاهرودی، سید محمود. ۱۴۲۶ ق. بحوث فی علم الاصول. قم: مرکز الغدیر للدراسات الإسلامیة. | ||
|
Statistics Article View: 518 PDF Download: 539 |
||