
Number of Journals | 20 |
Number of Issues | 518 |
Number of Articles | 4,516 |
Article View | 9,584,706 |
PDF Download | 5,346,077 |
بررسی مبانی فردگرایی روششناختی و نقد فردگرایی روششناختی در نظریه انتخاب عقلایی | ||
مطالعات اقتصاد اسلامی | ||
Volume 13, Issue 1 - Serial Number 25, August 1399, Pages 253-284 PDF (1.02 M) | ||
Document Type: مقاله پژوهشی | ||
DOI: 10.30497/ies.2020.75472 | ||
Author | ||
محمد جواد قاسمی اصل اصطهباناتی* | ||
دانشجوی دکترای فلسفه اقتصاد اسلامی، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، قم، ایران | ||
Receive Date: 24 December 2018, Revise Date: 26 October 2020, Accept Date: 12 October 2019 | ||
Abstract | ||
نظریه انتخاب عقلایی در توضیح رفتار اقتصادی افراد، براساس فردگرایی روششناختی تبیین میشود که مبتنیبر وجود حقیقی برای افراد مستقل و مشابه است. تحلیل زمینهها و علل منطقی تمایل اقتصاددانان به روششناسی فردگرا و بررسی انتقادی انتخاب فرد به عنوان واحد تحلیل در نظریات انتخاب و رفتار، دغدغهی این مقاله است. طبق یافتههای تحقیق، مبانی هستیشناختی، معرفتشناختی و روششناختی چون فردگرایی، تحویلگرایی و تسمیهگرایی، در گرایش به فردگرایی روشی موثر است. عمده مبانی مطرح شده باطل است و مبانی صحیح نیز به دلیل اشکالات آتی، از تصحیح فردگرایی روششناختی ناتوان است. اشکالاتی چون عدم ملاحظه منشأ و آثار واقعی جامعه و نهادهای اجتماعی، عدم توجه به جامعهگرایی روانشناختی در انتخابها و رفتار افراد، عدم تحلیل جامعه در قالب یک کل مرکب، عدم قابلیت و بهصرفه نبودن تحویل نهادهای اجتماعی به افراد و ناسازگاری فردگرایی روششناختی با مؤلفههای انتخاب عقلایی، مفاهیم اجتماعی دانش اقتصاد و تحلیلهای کوتاهمدت اقتصادی، از جمله نقدهای وارد به فردگرایی روششناختی است که برخی صرفا ناظر به نظریه انتخاب عقلایی و برخی شامل همه نظریات مطرح در دانش اقتصاد یا علوم اجتماعی است. | ||
Keywords | ||
انتخاب عقلایی; تحویلگرایی; تسمیهگرایی; فردگرایی; فردگرایی روششناختی; مفاهیم اجتماعی; مؤلفههای انتخاب عقلایی; نهادهای اجتماعی | ||
References | ||
ایمان، محمدتقی و اسفندیار غفارینسب(1391). بررسی فردگرایی روششناختی و چالشهای آن در علوم اجتماعی. جامعهشناسی کاربردی.23 (45). 1-18. بادامچی، میثم(1386). فردگرایی و کلگرایی در فلسفه علوم اجتماعی. حوزه و دانشگاه.13 (52). 105-127. بهمنپور، محمدسعید(1379). فراز و نشیب عقلانیت. تهران: نوادر. پوپر، کارل(1364). جامعه باز و دشمنان آن. (عزتالله فولادوند، مترجم). تهران: خوارزمی. (نشر اثر اصلی 1945). پورحسن، قاسم(1392). اعتباریات اجتماعی و نتایج معرفتی آن؛ بازخوانی دیدگاه علامه طباطبائی. حکمت و فلسفه. 4 (36). 47-70. ترکاشوند، احسان و میرسپاه، اکبر(1389). تفسیری نو از اعتباریات علامه طباطبائی. معرفت فلسفی. 8 (29). 25-54. تفضلی، فریدون(1388). تاریخ عقاید اقتصادی. تهران: نشر نی. چاپ نهم. توکلی، محمدجواد و قاسمیاصل، محمدجواد(1396). بررسی و نقد جایگاه تسمیهگرایی در معرفتشناسی دانش اقتصاد. اقتصاد اسلامی. 17 (68). 5-31. دادگر، یدالله(1384). درآمدی بر روششناسی علم اقتصاد. تهران: نشر نی. داو، شیلا.سی(1388). کنکاشی در روششناسی اقتصاد. (محمود متوسلی و علی رستمیان، مترجمان) تهران، جهاد دانشگاهی واحد تهران. (نشر اثر اصلی 2002). رنانی، محسن؛ سرمدی، حامد و شیخانصاری، مجید(1395). نقد عقلانیت کلاسیک «رویکرد عقلانیت محدود سایمون». اقتصاد تطبیقی. 3 (2). 71-93. سروش، عبدالکریم(1388). علمشناسی فلسفی (گفتارهایی در فلسفه علوم تجربی). تهران: صراط. چاپ دوم. سعیدی، حامد و پیغامی، عادل(1388). اقتصاد هترودوکس. تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق علیهالسلام. شعبانی، احمد(1389). تقابل روشهای کلگرایی و فردگرایی در تحلیل مقایسهای مطالعات بینرشتهای در مقابل نئوکلاسیک سنتی. مطالعات میانرشتهای در علوم انسانی. 2 (3). 161-190. شعبانی، احمد(1390). تأثیر مبانی روششناختی بر برداشتهای اقتصادی. مطالعات اقتصاد اسلامی. 4 (1). 31-48. صدر، محمدباقر(1382). اقتصادنا. قم: انتشارات بوستان کتاب. چاپ دوم. طاهری، مجتبی و منظور، داوود(1392). عقلانیت اقتصادی در بوته نقد اقتصاد رفتاری. پژوهشها و سیاستهای اقتصادی. 21 (68). 159-174. غنینژاد، موسی(1381). درباره هایک. تهران: نگاه معاصر. غیاثوند، مهدی(1395). تحویلگرایی و فیزیکالیسم. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی. کشاورز، محسن؛ پورکاظمی، محمدحسین و علیزاده، امیرخادم(1394). کاربرد ریاضیات در اقتصاد اسلامی؛ کاربردها و محدودیتها. مطالعات اقتصاد اسلامی. 8 (15). 57-90. لاوسون، تونی(1388). ماهیت اقتصاد هترودوکس. (محمود مشهدیاحمد، مترجم). برنامه و بودجه. 14 (108)، ص129-176. (نشر اثر اصلی 2006). متوسلی، محمود؛ مشهدیاحمد، محمود و نیکونسبتی، علی(1389). غفلت از نهادها؛ دلایل و اثرات آن بر مطالعات بینرشتهای در اقتصاد. مطالعات بینرشتهای در علوم انسانی. 2 (3)، 141-159. مشهدیاحمد، محمود؛ متوسلی، محمود و طیبنیا، علی(1390). نقدی بر روششناسی اقتصاد مرسوم. برنامهریزی و بودجه. 16 (2). 9-30. مشهدیاحمد، محمود(1392). معنا و مفهوم نهاد در اقتصاد نهادگرا. پژوهشهای اقتصادی. 13 (48). 49-77. مصباح، محمدتقی(1380). جامعه و تاریخ از دیدگاه قرآن. قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(قدسسره). مطهری، مرتضی(1377). مجموعه آثار. (ج 6). تهران: صدرا. چاپ ششم. مقصودی، حمیدرضا و امیری تهرانی، سید محمدرضا(1396). نقش فردگرایی روششناختی در ساخت نظریه در دانش اقتصاد. روششناسی علوم انسانی. 23 (90). 57-73. میرجلیلی، سید حسین(1388). روش تأیید و ابطال در اقتصاد. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. میرنصیری، سید روحالله و ساجدی، ابوالفضل(1395). هدف علوم انسانی از منظر علامه طباطبائی. معرفت فلسفی. 14 (53). 167-190. نبویان، سید محمود(1390). چیستی اعتبار نزد علامه طباطبائی. معرفت فلسفی. 9 (34). 115-146. نظری، حسنآقا(1385). نظریهپردازی در اقتصاد اسلامی. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه. نمازی، حسین و دادگر، یداله(1385). ارتباط اقتصاد متعارف با اقتصاد ارتدکس و اقتصاد اخلاقمدار. تهران: شرکت سهامی انتشار. نیکآمیز، بهروز و حسینینسب، سید ابراهیم(1393). بررسی پیوند بین اقتصاد کلاسیک و نئوکلاسیک. اقتصاد تطبیقی. 1 (1). 109-131. هاجسون، جفریام(1388). جوهر اقتصاد نهادگرا چیست؟.(محمود متوسلی و محمود مشهدی احمد، مترجمین) برنامه و بودجه. 12 (104). 65-84. | ||
Statistics Article View: 737 PDF Download: 769 |