News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 518 |
| Number of Articles | 4,516 |
| Article View | 9,584,196 |
| PDF Download | 5,344,990 |
تبیین فقهی اقتصادی قراردادها و فعالیت‌های سفهی در حوزه‌های کلان و شرایط اقتصادی نوین | ||
| مطالعات اقتصاد اسلامی | ||
| Article 1, Volume 13, Issue 1 - Serial Number 25, August 1399, Pages 1-32 PDF (1.48 M) | ||
| Document Type: مقاله پژوهشی | ||
| DOI: 10.30497/ies.2020.75464 | ||
| Authors | ||
| محمد زمان رستمی* 1; محمد هادی رستمی2 | ||
| 1استادیار دانشگاه قم، قم، ایران. | ||
| 2دانش‌آموخته دکتری فقه و حقوق خصوصی، دانشگاه شهید مطهری، تهران، ایران. | ||
| Receive Date: 09 October 2018, Revise Date: 21 October 2020, Accept Date: 25 May 2019 | ||
| Abstract | ||
| معاملات سفهی، معاملاتی است که از سفیه صادر می‌شود و یا شأنیت آن را دارد که از سفیه صادر شود، ولی معامله‌کننده، سفیه نیست. مصادیق و فروعات معاملات سفیهانه در هر زمان، تفاوت می‌پذیرد و آن‌چه در گذشته رشیدانه بود امروزه ممکن است سفیهانه تلقی شود. سفاهت در همه انواع عقود، شروط و فعالیت‌های اقتصادی قابل مشاهده است. برای تشخیص سفاهت در قراردادها و فعالیت‌های اقتصادی کلان، باید به عرف پیشرو و متخصص مراجعه کرد. یک معیار برای تشخیص سفاهت در این امور، فاصله کارایی یک اقدام حقوقی از کارایی حداکثری آن یا فاصله بهره‌وری یک فعالیت اقتصادی از بهره‌وری حداکثری آن است. هر قدر، این فاصله بیشتر باشد، میزان سفاهت، بیشتر و به بطلان، نزدیک‌تر است. برخی فقها و حقوقدانان به بطلان معاملات سفهی معتقدند. در این مقاله، مفهوم سفاهت، سفیه و کارایی (به عنوان معیاری برای عدم سفاهت در حوزه های کلان)، و دیدگاه فقه و قانون درباره قراردادهای سفیهانه بررسی می‌شود. ماهیت و حکم سفاهت عمدتا در قراردادها و فعالیت‌های غیرکلان مورد بررسی قرار می‌گیرد و این مقاله به این مسئله در قراردادها و فعالیت‌های کلان می‌پردازد و در پاسخ به سوال از ماهیت سفاهت در حوزه‌های کلان از منظر فقه، این فرضیه را بیان می‌کند که نگاه فقه به سفاهت در حوزه‌های کلان، بر اساس بهره‌وری و کارایی حداکثری است. | ||
| Keywords | ||
| قرارداد; سفیه; سفاهت; قرارداد سفهی; غرر; اکل مال به باطل; بطلان | ||
| References | ||
|
قرآن مجید آخوند، سکینه(1396). واکاوی واژه سفیه در آیه ولاتوتوا السفها اموالک التی جعل الله لکم قیاما. مطالعات تفسیری. 8 (29). 53-66. آرانی کاشانی، محمدعلی بن ملامهدی(1426). جوازبیعالوقف. قم: مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی. ابن منظور، محمدبن مکرم(1403). لسان العرب. قم: نشر ادب حوزه. اردبیلی، احمد بن محمد(1403).مجمع الفائدةو البرهان. قم: دفتر انتشارات اسلامی. امام خمینی، سید روح الله(1415).مکاسبمحرمه. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی. امام خمینی، سید روح الله(1421). البیع. تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی. امام خمینی، سید روح الله(1372). مناهج الوصول. تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی. امین، سیده نصرت(1361). مخزن العرفان در تفسیر قرآن. تهران: نهضت زنان مسلمان. انصاری، مرتضی(1415). مکاسب. قم: کنگره جهانی بزرگداشت شیخ انصاری. بجنوردی، سید حسن(1419). القواعد الفقهیۀ. قم: نشر الهادی. بحرانی، یوسف(1405). الحدائقالناظرةفیأحکامالعترة الطاهرة. قم: دفتر انتشارات اسلامی. بلاغی نجفی، محمدجواد(1420). آلاء الرحمن فی تفسیر القرآن. تهران: بنیاد بعثت. جعفری لنگرودی، محمدجعفر(1378). حقوقمدنی (رهنوصلح). تهران: انتشارات گنج دانش. جعفری لنگرودی، محمدجعفر(1372). ترمینولوژیحقوق. تهران: انتشارات گنج دانش. جعفری لنگرودی، محمدجعفر(1379). مجموعهبخشقانونمدنی. تهران: انتشارات گنج دانش. جوادی آملی، عبدالله(1388). تسنیم. قم: اسراء. حائری، محمدحسن و صباغی‌ندوشن، مریم(1395). تأملی در قاعده انگاری بطلان معاملات سفیهانه با تأکید بر آیهی اکل مال به باطل، پژوهشهای فقه و حقوق اسلامی. 12 (44). 57-88. حسینی عاملی، سید جواد(1419). مفتاحالکرامۀفیشرحقواعد العلامۀ. قم: دفتر انتشارات اسلامی. حسینی مراغی، سید میرعبدالفتاح(1388). العناوین. (عباس زراعت، مترجم و شارح). تهران: انتشارات جنگل. حسینی مراغی، سید میرعبدالفتاح(1417). العناوین. قم: انتشارات جامعه مدرسین. حرّ عاملی، محمد بن حسن(1414). وسائل الشیعه. قم: آل‌البیت. حق‌پناه، رضا و دلبری، سید علی(1391). بررسی دلالی آیه وابتلوالیتامی در جواز تصرفات مالی صبیّ ممیّز. آموزه‌های فقه مدنی. 5 (6). 3-22. حکمت‌نیا، محمود و زمانی، جعفر(1392). وضعیت حقوقی معاملات سفهی در فقه امامیه و حقوق ایران. حقوق اسلامی. 10 (36). 7-36. حلّی، حسین(1374). بختآزمایی برگرفته از بحوث فقهیه. مجلهکیهاناندیشه.11(64) 16-31. خوانساری، سید احمد(1405). جامع المدارک. قم: اسماعیلیان. خویی، سید ابوالقاسم(1400). مصباح الفقاهۀ. قم: نشر مدینۀ العلم. خویی، سید ابوالقاسم(1417). مصباح الفقاهۀ. قم: انصاریان. خویی، سید محمدتقی(1414). الشروطأوالتزاماتالتبعیۀفیالعقود. بیروت: انتشارات دارالمورخ العربی. دادگر، یداله(1389). مولفه‌ها و ابعاد اساسی حقوق و اقتصاد. تهران: نور علم. رازی، ابوالفتوح حسین بن علی(1407). روض الجنان. مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامی. رشتی، میرزا حبیب الله(1310). کتابالإجاره، قم: بینا. روحانی، سید صادق(1429). منهاج الفقاهه. قم: نشر انوارالهدی. روحانی، سید صادق(1412). فقهالصادق. قم: دارالکتاب. شبیری زنجانی، سید موسی(1419). کتاب نکاح. قم: دفتر نشر اسلامی. شهیدی، مهدی(1377). تشکیلقراردادهاوتعهدات. تهران: نشر حقوقدان. شهیدی، مهدی(1368). قدرت بر تسلیم مورد معامله. نشریهحقوقکانونوکلا. 30 (149-148). 91-103. طاهری، حبیب‌الله(1418). حقوق مدنی. قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم. طباطبایی حکیم، سید محسن(بی‌تا). نهجالفقاهۀ. قم: انتشارات 22 بهمن. طباطبایی، سید محمدحسین(1417). المیزان. ج4. قم: دفتر انتشارات اسلامی. طبرسی، فضل بن حسن(1372). مجمع البیان لعلوم القرآن. تهران: ناصر خسرو. طریحی، فخرالدین(1416). مجمع البحرین. تهران: کتابفروشی مرتضوی. طوسی، محمد بن حسن(1387). المبسوط. تهران: مکتبه المرتضویه. عاملی، سید جواد(1419). مفتاح الکرامه. قم: جامعه المدرسین. عاملی(شهید اول)، محمد بن مکی(1410). اللمعۀ الدمشقیۀ. لبنان: الدارالإسلامیۀ. عاملی(شهید ثانی)، زین‌الدین بن علی(1410). الروضۀ البهیۀفیشرحاللمعۀالدمشقیۀ. قم: کتابفروشی داودی. علامه حلی، حسن بن یوسف(1420). تحریرالاحکام. قم: موسسه امام صادق(ع). علی‌دوست، ابوالقاسم(1388). فقهوعرف. تهران: انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی. فاضل مقداد، جمال‌الدین(1419). کنزالعرفان فی فقه القرآن. تهران: مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی. فاضل، محمد(1380). مجمع‌المسائل. قم: انتشارات مهر. کاتوزیان، ناصر(1376). قواعدعمومیقراردادها. تهران: شرکت سهامی انتشار. مجلسی، محمدباقر(1362). بحارالانوار. ج78. تهران: دارالکتب اسلامیه. محقق داماد، سید مصطفی(1383). مباحثیازاصولفقه. قم: مرکز نشر علوم اسلامی. مروج جزایری، سید محمدجعفر(1419). هدیالطالبفیشرحالمکاسب. قم: مؤسسه دارالکتاب. مشکینی، میرزاعلی(1410). مصطلحاتفقه. قم: دفتر انتشارات اسلامی. مکارم شیرازی، ناصر و همکاران(1374). تفسیر نمونه. ج3. تهران: داراکتب الاسلامیه. مکارم شیرازی، ناصر(1425). بررسیطرقفرارازربا. قم: انتشارات مدرسه علی‌بن ابی‌طالب. مکارم شیرازی، ناصر(1428). عروة الوثقیمعالتعلیقات. قم: انتشارات مدرسه علی‌بن ابی‌طالب. مکارم شیرازی، ناصر(1424). کتاب النکاح. قم: انتشارات مدرسه علی بن ابی‌طالب. منتظری، حسین‌علی(1415). دراساتفی‌المکاسبالمحرمۀ. قم: نشر تفکر. نائینی، محمدحسین(1413). المکاسب و البیع. قم: دفتر نشر اسلامی. نراقی، احمد(1415)، مستند الشیعه فی احکام الشریعه. قم: آل البیت. نجفی(کاشف الغطا)، حسن(1422). أنوارالفقاهه (کتابالکفالۀ). نجف اشرف: مؤسسه کاشف الغطا. نجفی(کاشف الغطا)، حسن(1422). أنوارالفقاهه (کتابالمکاسب). نجف اشرف: مؤسسه کاشف الغطا. نجفی، محمدحسن(1404). جواهر الکلام. بیروت: دار احیاء التراث العربی. نجفی، محمدحسن(1368). جواهر الکلام. تهران: دارالکتب الاسلامیه. یزدی، سید محمدکاظم(1419). العروة الوثقی (محشی). قم: دفتر انتشارات اسلامی. نجفی، محمدحسن(1415). سؤال و جواب، تهران: مرکز نشرالعلوم الإسلامی. | ||
|
Statistics Article View: 834 PDF Download: 844 |
||