News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 513 |
| Number of Articles | 4,443 |
| Article View | 8,475,819 |
| PDF Download | 4,499,216 |
نقش آموزه «وحدت در عین کثرت و کثرت در عین وحدت» در تبیین توحید شخصی وجود | ||
| پژوهشنامه فلسفه دین (نامه حکمت) | ||
| Article 10, Volume 18, Issue 1 - Serial Number 35, February 1399, Pages 197-216 PDF (703.17 K) | ||
| Document Type: پژوهشی | ||
| DOI: 10.30497/prr.2020.14441.1555 | ||
| Author | ||
| محمدرضا ارشادی نیا* | ||
| دانشیار گروه فلسفه و حکمت اسلامی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران. | ||
| Receive Date: 21 January 2020, Revise Date: 21 May 2020, Accept Date: 01 June 2020 | ||
| Abstract | ||
| «وحدت در عین کثرت و کثرت در عین وحدت» از آموزه‌های پرتأثیر در بیان مقاصد حکمت متعالیه به ویژه توحید وجود است. حکمای متعالی، به سان عرفای محقق، بر این مهم تأکید کرده‌اند. در ادبیات فلسفی و عرفانی، تبیین جهان‌بینی یگانه‌انگار از تفنن تعبیر برخوردار است، تا ابعاد مسئله به وضوح گراید. وحدت شخصی وجود به همان اندازه که برای پافشاری بر وحدت بر توجیه و تبیین و استدلال اصرار دارد، برای تبیین کثرات نیز توجیه مستدل ارائه می‌دهد. هر یک از این توجیه‌ها با عناوین اختصاری یا قواعد راهبردی و زیربنایی در حکمت الهی نورافشان است. آموزۀ حقیقت و رقیقت، ظاهر و مظهر، و «بسیط الحقیقة کل الاشیاء ولیس بشیء منها» در این راستا با تبیین متناسب در حکمت متعالیه فروغ‌گستر است. بر این ثروت، آموزۀ «وحدت در عین کثرت و کثرت در عین وحدت» را باید افزود که در حکمت متعالیه با ادبیات ویژه جایگاه خود را نشان می‌دهد و مخاطب را تا وحدت شخصی وجود راهنمایی و همراهی می‌کند. برخی تازه‌واردان این آموزه را در دیدگاه آقاعلی مدرس، با برش و سایش عبارات و به قیمت تحریف و اتهام، مقصور به بیان تشکیک در مراتب و منافی و معارض با توحید شخصی وجود پنداشته‌اند. بررسی ادعاهای مطرح‌شدۀ برخی مقالات دربارۀ این آموزه و تبیین آن در بیانات صریح آقاعلی مدرس و حکمت متعالیه راه را به درک استوار الهیات متعالی هموار خواهد کرد. | ||
| Keywords | ||
| آقاعلی مدرس; وحدت در عین کثرت; کثرت در عین وحدت; توحید تشکیکی; توحید شخصی | ||
| References | ||
|
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله. 1404 ق. الشفاء (الالهیات). ج. ۱. قم: کتابخانه حضرت آیت‌الله العظمی مرعشی نجفی (ره). اهل‌سرمدی، نفیسه، و مریم‌السادات ایزدی. 1392. «مقایسه دیدگاه حکیم مدرس زنوزی و بانو امین در توحید ذات». الهیات تطبیقی 10: 119- 130. آشتیانی، سید جلال‌الدین. 1360. «مقدمه، تصحیح و تعلیق» بر الشواهد الربوبیة فی المناهج السلوکیة، نوشتۀ صدرالدین شیرازی. تهران: مرکز نشر دانشگاهی. آشتیانی، سید جلال‌الدین. 1370. شرح مقدمه قیصری. قم: دفتر تبلیغات اسلامی. آشتیانی، سید جلال‌الدین. 1376. «مقدمه» بر مصباح الهدایة إلی الخلافة و الولایة، نوشتۀ سید روح‌الله خمینی (ره). تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره). آشتیانی، سید جلال‌الدین. 1376. هستی از نظر فلسفه و عرفان. قم: دفتر تبلیغات اسلامی. الجندی، مؤیدالدین. 1423 ق. شرح فصوص الحکم. قم: بوستان کتاب. حسن‌زاده آملی، حسن. 1374. «مقدمه و شرح و تعلیق» بر آغاز و انجام، نوشتۀ خواجه نصیرالدین طوسی. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. زارع، فاطمه، علی ارشدریاحی، و محمدمهدی مشکاتی. 1397. «نظریۀ ”وحدت شخصی وجود“ در اندیشۀ ابوالحسن طباطبایی جلوه و آقاعلی مدرس طهرانی»، فلسفه و کلام اسلامی 51(2): 223-244. سبزواری، ملاهادی. 1360. تعلیقه بر الشواهد الربوبیة. تهران: مرکز نشر دانشگاهی. سبزواری، ملاهادی. 1383. اسرار الحکم. قم: مطبوعات دینی. سبزواری، ملاهادی. 1386. شرح گلشن راز. تهران: علم. سبزواری، ملاهادی. 1410 ق. تعلیقه بر اسفار، ج. 1. بیروت: دار احیاء التراث. صدرالمتألهین، صدرالدین محمد شیرازی. 1366. تفسیر القرآن الکریم، ج. 1. قم: بیدار. صدرالمتألهین، صدرالدین محمد شیرازی. 1410 ق. الاسفار الاربعة. بیروت: دار احیاء التراث. قونوی، صدرالدین. 1371. النصوص. به تحقیق سید جلال‌الدین آشتیانی. تهران: مرکز نشر دانشگاهی. کاشانی، عبدالرزاق. 1426 ق. اصطلاحات الصوفیة. بیروت: دارالکتب العلمیة. کاشانی، عزالدین محمود. بی‌تا. مصباح الهدایة و مفتاح الکفایة. تهران: هما. مدرس طهرانی، آقاعلی. 1378. مجموعه مصنفات، ج. 1-3. تهران: اطلاعات. مدرس طهرانی، آقاعلی. 1380. بدایع الحکم. دانشگاه تبریز. مطهری، مرتضی. 1372. مجموعه آثار، ج. 9، 12. قم: صدرا. نبویان، سید محمدمهدی. 1394. «تشکیک خاص وجود از منظر آقاعلی مدرس». آیین حکمت 25: 139-172. | ||
|
Statistics Article View: 977 PDF Download: 607 |
||