News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 518 |
| Number of Articles | 4,516 |
| Article View | 9,584,467 |
| PDF Download | 5,345,773 |
تأملی فقهی بر حکم عدم اشتراط اذن شوهر در حجه الاسلام | ||
| فقه و حقوق خانواده | ||
| Article 7, Volume 25, Issue 72, January 1399, Pages 121-144 PDF (947.55 K) | ||
| Document Type: علمی - پژوهشی | ||
| DOI: 10.30497/flj.2020.238723.1543 | ||
| Authors | ||
| محمدرضا کیخا* 1; حمید موذنی بیستگانی2; مرضیه قاسمی بیستگانی3 | ||
| 1دانشیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران | ||
| 2دانشجوی دکتری فقه و مبانی حقوق دانشگاه سیستان و بلوچستان، زاهدان، ایران | ||
| 3دانش آموخته سطح سه حوزه علمیه قم، قم، ایران | ||
| Receive Date: 08 April 2020, Revise Date: 20 September 2020, Accept Date: 18 April 2020 | ||
| Abstract | ||
| مطابق دیدگاه مشهور فقهای امامیه، زنی که مستطیع، و حجه‌الاسلام بر او واجب باشد، نه‌تنها به اذن شوهر نیازی ندارد، بلکه اگر شوهر، وی را از انجام حج بازدارد، نباید از شوهر اطاعت کند و واجب است حج را به‌جای آورد؛ درحالی که امکان دارد این امر با حقوق شوهر تزاحم پیدا کند. نظر مشهور، عدم اشتراط اذن زوج است که شامل فرض تلازم حج با تضییع حق شوهر مبنی بر لزوم تمکین خاص از سوی زوجه نیز می شود. این در حالی است که فقهای اهل سنت، در چنین فرضی، قائل به عدم استطاعت زوجه و درنتیجه، عدم وجوب حج بر وی هستند. استناد فقهای امامیه به اطلاق خبر واحدی است که مطابق یافته‌های این پژوهش، دلالتش ناتمام است. این پژوهش که به روش توصیفی ـ تحلیلی به نگارش درآمده، نشان می دهد برخی تأملات در مقام استظهار از ادله باب وجود دارد. نتیجه تأمل در آن ادله این است که صرفاً در فرض عدم تضییع حقوق زوج، اطاعت از شوهر، ساقط می شود. اما در جایی که انجام حج، مستلزم تضییع حق تمکین خاص شوهر باشد ـ خصوصاً آنگاه که شوهر به گناه بیفتدـ و زوج، به انجام حج اذن ندهد، وجوب حج بر زوجه مورد تأمل خواهد بود. | ||
| Keywords | ||
| اذن زوج; حجه‌الاسلام زوجه; تمکین خاص; استطاعت; فقه خانواده | ||
| References | ||
|
آخوند خراسانی، محمد کاظم(1409هـ). کفایه الأصول. قم: طبع آل البیت، چاپ نخست. ابن‌اثیر جزری، مبارک بن محمد(بی‌تا). النهایه فی غریب الحدیث و الأثر. قم: مؤسسه مطبوعاتى اسماعیلیان. ابن‌ادریس حلّى، محمد بن منصور(1410هـ). السرائر الحاوی لتحریر الفتاوى. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ دوم. ابن‌بابویه، محمد بن على(1413هـ). من لایحضره الفقیه. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ دوم. ابن‌حیون، نعمان بن محمد(1385هـ). دعائم الإسلام و ذکر الحلال و الحرام و القضایا و الأحکام. قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام، چاپ دوم. ابن‌سعید حلّى، یحیى بن احمد(1405هـ). الجامع للشرائع. قم: مؤسسه سید الشهداء العلمیه. بحرانى، یوسف بن احمد(1405هـ). الحدائق الناضره فی أحکام العتره الطاهره(محمد تقى ایروانى؛ سید عبدالرزاق مقرم، محققان). قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم. تبریزى، جواد بن على(1427هـ). صراط النجاه. قم: دار الصدیقه الشهیده، چاپ نخست. جوهرى، اسماعیل بن حماد(1410هـ). تاج اللغه و صحاح العربیه. بیروت: دار العلم للملایین. حرّ عاملى، محمد بن حسن(1409هـ). وسائل الشیعه. قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام. حسینى جرجانى، سید امیر ابوالفتوح(1404هـ). آیات الأحکام. تهران: انتشارات نوید، چاپ نخست. حلّى، حسن بن یوسف(1410هـ). إرشاد الأذهان إلى أحکام الإیمان. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم. ــــــــــــــــ(1411هـ). تبصره المتعلمین فی أحکام الدین(محمد هادى یوسفى غروى، محقق). تهران: مؤسسه چاپ و نشر وابسته به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى. ـــــــــــــــــ(1420هـ). تحریر الأحکام الشرعیه على مذهب الإمامیه. قم: مؤسسه امام صادق علیه السلام. ـــــــــــــــــ (1414 هـ). تذکره الفقها. قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام. ــــــــــــــــ(1421هـ). تلخیص المرام فی معرفه الأحکام. قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم. ـــــــــــــــــ(1413هـ). قواعد الأحکام فی معرفه الحلال و الحرام. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم. ـــــــــــــــــ(1412هـ). منتهى المطلب فی تحقیق المذهب. مشهد: مجمع البحوث الإسلامیه. خویى، سید ابوالقاسم(1418هـ). موسوعه الإمام الخوئی. قم: مؤسسه إحیاء آثار الإمام الخوئی، چاپ نخست. راغب اصفهانى، حسین بن محمد(1412ه). مفردات ألفاظ القرآن. لبنان ـ سوریه: دار العلم ـ الدار الشامیه. راوندى، قطب‌الدین(1405هـ). فقه القرآن فى شرح آیات الأحکام. قم: کتابخانه آیه الله مرعشى نجفى، چاپ دوم. زبیدى، محب الدین، (1414 ه ) تاج العروس من جواهر القاموس، لبنان: دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع، چاپ اول سید مرتضى، على بن حسین(1417هـ). المسائل الناصریات. تهران: رابطه الثقافه و العلاقات الإسلامیه. شبیری زنجانی، سید موسى(1419ه). کتاب نکاح. قم: مؤسسه پژوهشى رأى‌پرداز، چاپ نخست. شهید اول، محمد بن مکى(1414هـ). غایه المراد فی شرح نکت الإرشاد. قم: دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم. صافی گلپایگانی، لطف‌الله(1423هـ). فقه الحج. قم: مؤسسه حضرت معصومه سلام الله علیها، چاپ نخست. صدر، سید محمد(1420هـ). ماوراء الفقه. بیروت: دار الأضواء للطباعه و النشر و التوزیع. صیمرى، مفلح(1420هـ). غایه المرام فی شرح شرائع الإسلام. بیروت: دار الهادی. طباطبایى قمى، تقى(1371هـ). آراؤنا فی أصول الفقه. قم: محلاتی، چاپ نخست. طباطبایی یزدی، سید محمد کاظم(1419هـ). العروه الوثقى. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ نخست. طوسى، محمد بن حسن(1390هـ). الإستبصار فیما اختلف من الأخبار. تهران: دار الکتب الإسلامیه، چاپ نخست. ــــــــــــــــ(1375هـ). الاقتصاد الهادی إلى طریق الرشاد. تهران: انتشارات کتابخانه جامع چهل‌ستون. ــــــــــــــــ(1407هـ). تهذیب الأحکام. تهران: دار الکتب الإسلامیه، چاپ چهارم. ــــــــــــــــ(1400هـ). النهایه فی مجرد الفقه و الفتاوى. بیروت: دار الکتاب العربی، چاپ دوم. فاضل آبى، حسن بن ابى‌طالب(1417هـ). کشف الرموز فی شرح مختصر النافع(على‌پناه اشتهاردى؛ آقا حسین یزدى، محققان). قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم. فاضل مقداد، جمال‌الدین(1419هـ). کنزالعرفان فى فقه القرآن. بینا فراهیدى، خلیل بن احمد(1410هـ). کتاب العین. قم: نشر هجرت. فخرالمحققین حلّى، محمد بن حسن(1387). إیضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد(سید حسین موسوى کرمانى؛ على‌پناه اشتهاردى؛ عبدالرحیم بروجردى، محققان). قم: مؤسسه اسماعیلیان. روحانی، محمدصادق(1435 هـ). منهاج الصالحین. بیروت: دار بلال للطباعه و النشر کاشف الغطاء، حسن بن جعفر(1422هـ). أنوار الفقاهه ـ کتاب الحج. نجف اشرف: مؤسسه کاشف الغطاء کلینى، محمد بن یعقوب(1407هـ). الکافی. تهران: دار الکتب الإسلامیه. کیاهراسی، على بن محمد(1405هـ). احکام القرآن. بیروت: دارالکتب العلمیه. مازندرانى، محمدهادى بن محمد صالح(1429هـ). شرح فروع الکافی. قم: دارالحدیث للطباعه و النشر. مجلسى، محمد باقر(1403هـ). بحار الأنوار الجامعه لدرر أخبار الأئمه الأطهار. بیروت: دار إحیاء التراث العربی. مجلسی، محمد تقی(1406هـ). روضه المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه. قم: مؤسسه فرهنگى اسلامى کوشانپور. محقق ثانى(کرکی)، على بن حسین(1414ه). جامع المقاصد فی شرح القواعد. قم: مؤسسه آل‌البیت علیهم السلام، چاپ دوم. ــــــــــــــــ(1417هـ). الدروس الشرعیه فی فقه الإمامیه. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم. محقق حلی، جعفر بن حسن(1407هـ). المعتبر فی شرح المختصر(محمد على حیدرى؛ سید مهدى شمس‌الدین؛ سید ابومحمد مرتضوى؛ سید على موسوى، محققان). قم: مؤسسه سید الشهداء علیه السلام. ــــــــــــــــ(1408هـ). شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام(عبدالحسین محمد على بقال، محقق). قم: مؤسسه اسماعیلیان. ــــــــــــــــ(1418هـ). المختصر النافع فی فقه الإمامیه. قم: مؤسسه المطبوعات الدینیه. محقق سبزواری، محمد باقر(1423هـ). کفایه الاحکام. قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم. مقدس اردبیلى، احمد بن محمد(بی‌تا). زبده البیان فى أحکام القرآن(محمد باقر بهبودى، محقق). تهران: کتابفروشى مرتضوى. مکارم شیرازى، ناصر(1416هـ). مناسک الحج. قم: انتشارات مدرسه امام على بن ابى‌طالب علیه السلام، چاپ دوم. مؤذنی بیستگانی، حمید؛ مختاری افراکتی، نادر؛ سالارزهی، امیر حمزه(بهار و تابستان 1398). مفهوم‌شناسی استطاعت در فرض عدم حاجت به راحله، پژوهشنامه حج و زیارت، 4(7)، ص1ـ164
| ||
|
Statistics Article View: 574 PDF Download: 556 |
||