News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 513 |
| Number of Articles | 4,443 |
| Article View | 8,508,844 |
| PDF Download | 4,506,521 |
اعتبارسنجی و بررسی گفتمانی روایت «إِذَا الْتَقَى الْمُسْلِمَانِ بِسَیْفَیْهِمَا فَالْقَاتِلُ وَ الْمَقْتُولُ فِى النَّارِ» | ||
| مطالعات قرآن و حدیث | ||
| Article 2, Volume 14, Issue 1 - Serial Number 27, July 1399, Pages 27-51 PDF (449.81 K) | ||
| Document Type: علمی - پژوهشی | ||
| DOI: 10.30497/quran.2020.14148.2753 | ||
| Authors | ||
| محسن دیمه کار گراب* 1; زهرا خراسانی2 | ||
| 1استادیار دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، مشهد، ایران. | ||
| 2کارشناس ارشد تفسیر و علوم قرآن، دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، مشهد، ایران | ||
| Receive Date: 03 April 2019, Revise Date: 14 May 2020, Accept Date: 22 August 2020 | ||
| Abstract | ||
| درمصادررواییاهل‌سنت از «احنف بن قیس» چنین گزارش شده است که در امر نبرد برای کمک کردن به امام علی(علیه‌السلام) روانه شد؛ در میانه راه، «ابوبکره» وی را از این کار منصرف نموده و دلیل خود را مبتنی بر روایت نبوی «إِذَا الْتَقَى الْمُسْلِمَانِ بِسَیْفَیْهِمَا فَالْقَاتِلُ وَ الْمَقْتُولُ فِى النَّارِ» دانست. بازنشر حدیث نبوی در ماجرای یادشده به جنگ‌های امام علی(علیه‌السلام) و سیره تابناک و عصمت ایشان خدشه وارد کرده است، لذا بررسیواعتبارسنجیاینروایتامری ضروریبهنظرمى‌رسد. بررسی‌ها نشان می‌دهد حدیث نبوی «مقاتله میان دو مسلمان» در مصادر اهل سنت به صورت دقیق ضبط نشده، چه اینکه حذف قید «عَلَى غَیْرِ سُنَّةٍ» سبب تعارض با آیه «وَإِنْ طَائِفَتَانِ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ اقْتَتَلُوا..» و نیز تعارض با روایات تأیید نبوی بر جنگ‌های امام علی(علیه‌السلام) و روایات «فِئَةُ الباغِیَةُ» شده است. همچنین تطبیق غیرعالمانه آن بر امیرمؤمنان از ناحیه افرادی چون ابوبکرة که تحت تأثیر فضای گفتمانی موسوم به فتنة همزمان با قتل خلیفه سوم و دوران امامت ایشان قرار گرفتند، دیده می‌شود که از این طریق می‌توانستند حدیث نبوی مذکور را بهانه عدم بیعت و عدم یاری امیرمؤمنان در جنگ‌های ایشان وانمود کنند. هم چنان‌که این نقل تحریف یافته از حدیث نبوی و بازنشر آن در دوران امامت امام علی(علیه‌السلام) در فضای گفتمانی بنی‌امیه در کنار روایات برساخته مشابه، می‌توانست سیره آن امام همام را مخدوش جلوه دهد؛ بازنشر آن در سده‌های سوم هجری به بعد به ویژه در مصادر اهل سنت جای سؤال دارد. | ||
Highlights | ||
نتایج تحقیق | ||
| Keywords | ||
| روایات نبرد میان دو مسلمان; فئه باغیة; تحلیل گفتمان; نقد سندی و محتوایی; جعل حدیث | ||
| References | ||
|
قرآن کریم. نهج البلاغه(1414)، محقق: صبحی صالح، قم: هجرت. ابن أثیر، الشیبانی الجزری(1415)، أسد الغابة فی معرفة الصحابة، بیروت: دار الکتب العلمیة. ابن أثیر، الشیبانی الجزری(1417)، الکامل فی التاریخ، بیروت: دار الکتاب العربی. ابن أثیر، الشیبانی الجزری (1392)، جامع الأصول فی أحادیث الرسول، بیروت: دار الفکر ابن أعرابی، أبو سعید(1418)، معجم ابنالأعرابی، عربستان سعودی: دار ابنالجوزی. ابن الملقن، سراج الدین(1429)، التوضیح لشرح الجامع الصحیح، دمشق: دارالنوادر. ابن بابویه، محمد بن على(1395)، کمال الدین و تمام النعمة، تهران: اسلامیه. ابن بابویه، محمد بن على(1362)، الخصال، قم: جامعه مدرسین. ابن بابویه، محمد بن على(1376)، الأمالی، تهران: کتابچى. ابن بابویه، محمد بن على(1385)، علل الشرائع، قم: کتاب فروشى داورى. ابن تیمیة حرانی، احمد بن عبد الحلیم(1406)، منهاج السنة النبویة، بیروت: مؤسسة قرطبة. ابن حبان، محمد(1414)، صحیح ابنحبان، بیروت: مؤسسة الرسالة. ابن حجر، أحمد بن علی (1415)، الإصابة فی تمییز الصحابة، بیروت: دار الکتب العلمیة. ابن حجر، أحمد بن علی (1379)، فتح الباری شرح صحیح البخاری، بیروت: دار المعرفة. ابن حجر، أحمد بن علی (1404)، تهذیب التهذیب، بیروت: دار الفکر. ابن خلدون، أبو زید (1408)، المبتدأ و الخبر فی تاریخ العرب والبربر ومن عاصرهم من ذوی الشأن الأکبر، بیروت: دار الفکر. ابن سالم، أبو الربیع(1420)، لاکتفاء بما تضمنه من مغازی رسول الله و الثلاثة الخلفاء، بیروت: دار الکتب العلمیة. ابن سعد، أبو عبدالله محمد(1968)، الطبقات الکبرى، بیروت: دار صادر. ابن شهر آشوب مازندرانى، محمد بن على(1379)، مناقب آل أبی طالب علیهم السلام، قم: علامه. ابن طاووس، على بن موسى(1409)، إقبال الأعمال، تهران: دار الکتب الإسلامیه. ابن عبدالبر، أبوعمر (1412)، الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، بیروت: دار الجیل. ابن عساکر، أبوالقاسم(1415)، تاریخ دمشق، بیروت: دار الفکر. ابن فتوح، محمد(1423)، الجمع بین الصحیحین البخاری ومسلم، بیروت: دار النشر. ابن قتیبة، أبومحمد(1418)، الإمامة والسیاسة، بیروت: دار الکتب العلمیة. ابن کثیر، أبوالفداء(1418)، البدایة و النهایة، بیروت: دار هجر للطباعة. ابن مشهدى، محمد بن جعفر(1419)، المزار الکبیر، قم: دفتر انتشارات اسلامى. ابن ماجة، أبو عبدالله(1430)، سنن ابنماجه، بیروت: دار الرسالة العالمیة. أبو المعاطی نوری، أبی الفضل(بی‌تا)، المسند الجامع المعلل، بیروت: دار العلم. أبویعلى، أحمد بن‌علی(1404)، مسند أبی یعلى الموصلی، دمشق: دار المأمون للتراث. أبی داود، سجستانی(1430)، سنن أبی داود، بیروت: دار الرسالة العالمیة. أحمد بن حنبل، أبو عبدالله(1420)، مسند الإمام أحمد بن حنبل، بی‌جا، مؤسسة الرسالة. اربلى، على بن عیسى(1381)، کشف الغمة فی معرفة الأئمة، تبریز: بنى هاشمى. إسکافی، أبی جعفر(1402)، المعیار والموازنة، بیروت: دار العلم. بحرانى، سید هاشم بن سلیمان(1415)، البرهان فی تفسیر القرآن، قم: موسسة البعثة. بخاری، محمد بن إسماعیل(1407)، الجامع الصحیح المختصر، بیروت: دار ابنکثیر. بخاری، محمد بن إسماعیل(بی‌تا)، صحیح البخارى، بیروت: دار المکتبة. بزار، أحمد بن‌عمرو(1409)، مسند البزار (البحر الزخار)، بیروت: مؤسسة علوم القرآن. بَلَاذُری، أحمد بن یحیى(1417)، جمل من أنساب الأشراف، بیروت: دار الفکر. بیهقی، أحمد بن الحسین(1408)، دلائل النبوة، بى‌جا: دار الکتب العلمیة. بیهقی، أحمد بن الحسین(1344)، السنن الکبرى وفی ذیله الجوهر النقی، هند: مجلس دائرة المعارف النظامیة الکائنة. ترمذی، محمد بن عیسى(بی‌تا)، الجامع الصحیح سنن الترمذی، بیروت: دار إحیاء التراث العربی. ثعلبى، احمد بن محمد(1422)، الکشف و البیان، بیروت: دار إحیاء التراث العربی. حاکم نیشابوری، أبو عبد الله(1411)، المستدرک على الصحیحین، بیروت: دار الکتب العلمیة. حر عاملى، محمد بن حسن(1409)، وسائل الشیعة، قم: مؤسسة آل البیت. حر عاملى، محمد بن حسن(1425)، إثبات الهداة بالنصوص و المعجزات، بیروت: اعلمى. حسین عطوان(1380)، مرجئه و جهمیه در خراسان عصر اموی، ترجمه: حمید رضا آژیر، مشهد: آستان قدس رضوی. حلى، حسن بن یوسف(1982)، نهج الحق و کشف الصدق، بیروت: دار الکتاب اللبنانی طبرانى. حموی، یاقوت بن عبد الله(بی‌تا)، معجم البلدان، بیروت: دار الفکر. حویزى، على بن جمعه(1415)، تفسیر نور الثقلین، قم: اسماعیلیان. ذهبى، محمد بن أحمد(1419)، تذکرة الحفاظ، بیروت: دار الکتب العلمیة. ذهبى، محمد بن أحمد(بی‌تا)، سیر أعلام النبلاء، بی‌جا، مؤسسة الرسالة. سیوطى، عبدالرحمن(1404)، الدر المنثور فى التفسیر بالماثور، قم: کتابخانه عمومى حضرت آیت الله مرعشى نجفى. صفی الدین، أحمد بن عبد الله(1416)، خلاصة تذهیب تهذیب الکمال فی أسماء الرجال، بیروت: مکتب المطبوعات الإسلامیة. طباطبایى، محمدحسین(1390)، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات. طبرانى، سلیمان بن احمد(2008)، تفسیر القرآن العظیم (الطبرانى)، اردن: دار الکتاب الثقافی. طبرانی، سلیمان بن أحمد(1404)، المعجم الکبیر، موصل: مکتبة العلوم والحکم. طبری، محمد بن جریر (1407)، تاریخ الأمم والملوک، بیروت: دار الکتب العلمیة. طوسى، محمد بن الحسن(1407)، تهذیب الأحکام، تهران: دار الکتب الإسلامیه. طوسى، محمد بن الحسن(1414)، الأمالی (للطوسی)، قم: دار الثقافة. عبدالجبار، صهیب(2014)، الجامع الصحیح للسنن والمسانید، بیروت: دار الاسلام. عبدالرزاق، أبوبکر(1403)، مصنف عبد الرزاق، بیروت: المکتب الإسلامی. عینی، بدرالدین(بی‌تا)، عمدة القاری شرح صحیح البخاری؛ بیروت: دار إحیاء التراث العربی. فیض کاشانى، محمد محسن(1406)، الوافی، اصفهان: کتابخانه امام أمیرالمؤمنین على(ع). قسطلانی، أحمد بن محمد(1323)، إرشاد الساری لشرح صحیح البخاری، مصر: مطبعة الکبرى الأمیریة. قندوزی حنفی، سلیمان بن ابراهیم(1416)، ینابیع المودة لذوی القربى، بیروت: دارالاسوة للطباعة. کلینى، محمد بن یعقوب(1407)، الکافی، تهران: دار الکتب الإسلامیة. متقی هندی، علی بن حسام(1989)، کنز العمال، بیروت: مؤسسة الرسالة. مجلسى، محمد باقر(1403)، بحار الأنوار، بیروت: دار إحیاء التراث العربی. مجلسى، محمد باقر(1406)، ملاذ الأخیار فی فهم تهذیب الأخبار، قم: کتابخانه آیه الله مرعشی نجفی. مزی، یوسف بن الزکی(1400)، تهذیب الکمال، بیروت: مؤسسة الرسالة. مسلم نیشابوری، مسلم بن الحجاج(بی‌تا)، صحیح مسلم، بیروت: دار إحیاء التراث العربی. مفید، محمد بن محمد (بی‌تا)، أوائل المقالات فی المذاهب والمختارات، بیروت: دار المکتبة. مفید، محمد بن محمد(1413)، الإرشاد فی معرفة حجج الله على العباد، قم: کنگره شیخ مفید. مقاتل بن سلیمان(1423)، تفسیر مقاتل بن سلیمان، بیروت: دار إحیاء التراث العربی. نسائی، أبو عبد الرحمن أحمد بن شعیب(1421)، السنن الکبرى، بیروت: مؤسسة الرسالة. هیثمی، نورالدین(1412)، مجمع الزوائد ومنبع الفوائد، بیروت: دار الفکر. یعقوبى، احمد بن أبى یعقوب(بى‌تا)، تاریخ الیعقوبى، بیروت: دار صادر. | ||
|
Statistics Article View: 660 PDF Download: 491 |
||