News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 513 |
| Number of Articles | 4,443 |
| Article View | 8,509,433 |
| PDF Download | 4,506,992 |
فرآیند انسجام میان استعاره‌های مفهومی قرآن کریم | ||
| مطالعات قرآن و حدیث | ||
| Article 12, Volume 14, Issue 1 - Serial Number 27, July 1399, Pages 307-327 PDF (396.58 K) | ||
| Document Type: علمی - پژوهشی | ||
| DOI: 10.30497/quran.2020.14229.2776 | ||
| Authors | ||
| سیده شیرین حجازی* 1; پروین بهارزاده2; آزیتا افراشی3 | ||
| 1دانش آموخته دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه الزهرا، تهران، ایران. | ||
| 2دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه الزهرا، تهران، ایران. | ||
| 3دانشیار پژوهشکده زبان‌شناسی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران. | ||
| Receive Date: 18 December 2019, Revise Date: 09 May 2020, Accept Date: 22 August 2020 | ||
| Abstract | ||
| نظم و انسجام در قرآن کریم از دیرباز مورد توجه بسیاری از اندیشمندان جهان اسلام بوده است و تاکنون نظریاتی مانند "نظریه نظم" و "نظریه وحدت موضوعی قرآن" در این راستا شکل‌گرفته است. امروزه نیز برمبنای نظریه انسجام متنی، در مطالعات روش‌شناسی متن، می‌توان عواملی که اجزای تشکیل‌دهنده متن را به هم مرتبط می‌سازد و سبب انسجام و هماهنگی آن می‌شود، بررسی کرد. براین اساس، در مقاله حاضر، ابتدا ارتباط عبارات استعاری قرآن برمبنای نظریه استعاره مفهومی، مورد بررسی قرار گرفته و تحلیل شناختی استعاره‌های مفهومی فاصله، اندازه و حرکت، سه نوع انسجام: انسجام تحت یک استعارة کلان، انسجام میان چند جنبه از یک مفهوم منفرد و انسجام ترکیبی استعاره‌ها را نشان داده‌است. سپس بر مبنای نظریه انسجام متن، مشخص شد این استعاره‌ها به‌عنوان گره‌های انسجامی، بیانگر نوعی ارتباط معنایی میان اجزاء متن هستند که آنها را از گسستگی و ناهماهنگی در موضوع حفظ می‌کند. همچنین هم‌پوشی موجود میان اهداف استعاره‌ها نشان داد، چگونه زبان استعاری قرآن همه مفاهیم و اندیشه‌های خود را در مسیر هدف اصلی خویش انسجام بخشیده است. این انسجام استعاری پیوستگی آیات را از محدوده سوره‌ها به‌کل متن تعمیم می‌دهد و اعجاز ادبی متن قرآن کریم را از زاویه‌ای جدید بیان می‌کند. | ||
Highlights | ||
نتایج تحقیق 1. تحلیل شناختی استعاره‌های مفهومی نشان داد که استعاره های مفهومی اندازه جهت تبیین اهمیت مفاهیم حوزه مقصد به کار رفته‌اند و تحت نام‌نگاشت [اهمیت اندازه است] انسجام می یابند. بر این اساس می‌توان گفت برخلاف دیدگاه سنتی به استعاره که عبارات استعاری قرآن را به‌صورت منفرد مورد بررسی قرار می‌دهد، ساختار درونی قرآن شبکه‌ای به‌هم پیوسته از استعاره‌های مفهومی هستند که وجوه مختلف زندگی معنوی انسان و ارتباط او با خدا را نشان می‌دهند و انسجام و پیوستگی متن در جهت شکل‌گیری جهان‌بینی توحیدی توسط قرآن تبیین می‌شود و نشان می‌دهد چگونه زبان استعاری قرآن همه مفاهیم و اندیشه‌های خود را در مسیر هدف اصلی خویش انسجام می‌دهد. انسجام استعاری علاوه بر اثبات نظم متن در تمام قرآن، اعجاز ادبی متن را نیز از زاویه‌ای جدید بیان می‌کند. | ||
| Keywords | ||
| قرآن کریم; انسجام استعاری; استعاره مفهومی; زبان‌شناسی; اعجاز ادبی | ||
| References | ||
|
قرآن کریم. آلوسی، محمود بن عبدالله، (1415ق)، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم و سبع المثانی، محقق: علی عبدالباری عطیه، بی‌جا: بی‌نا. ابن‌عاشور، محمدطاهر، (1420ق)، تفسیر التحریر و التنویر المعروف بتفسیر ابن عاشور، بیروت: موسسه التاریخ العربی. افراشی، آزیتا، (1397ش)، استعاره و شناخت، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. البرزی، پرویز، (1386ش)، مبانی زبان‌شناسی متن، تهران: انتشارات امیرکبیر. اصلاحی، امین حسن، (1980م)، تدبر قرآن، پاکستان: مکتبة لاهور. بیضاوی، عبدالله بن عمر، (1418ق)، انوار التنزیل و اسرا التاویل، بیروت: دار احیاء التراث العربی. سید قطب، (1966م)، فی ظلال القرآن، بیروت: دارالشرق. حجازی، شیرین و دیگران، (1397ش)، «تحلیل شناختی استعاره‌های مفهومی حرکت در قرآن کریم»، مطالعات قرآنی و فرهنگ اسلامی، دوره 2، ش3. حوی، سعید، (1991م)، الاساس فی التفسیر، القاهره: دارالسلام لصباغه. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، (1412ق)، المفردات فی غریب القرآن، چاپ اول، بیروت: دارالعلم الدار الشامیه. زمخشری، محمود، (1407ق)، الکشاف عن حقایق غوامض التنزیل، چاپ اول، بیروت: دارالکتاب العربی. طباطبایی، سید محمد حسین، (1417ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم. طبرسی، فضل بن حسن، (1375ش)، تفسیر جوامع الجامع، مشهد: استان قدس رضوی. فخررازی، محمد بن عمر،(1420ق)، مفاتیح الغیب، چاپ سوم، بیروت: دار احیاء التراث العربی. لطفی‌پور، کاظم، (1371ش)، «درآمدی بر سخن کاوی»، مجله زبان شناسی، سال نهم، شماره 1، صص9-39. مکارم شیرازی، ناصر و جمعی از نویسندگان، (1374ش)، تفسیر نمونه، چاپ اول، تهران: دارالکتب الاسلامیه. هلیدی، مایکل؛ حسن، رقیه، (1393ش)، زبان، بافت و متن، ترجمه: مجتبی منشی‌زاده، تهران: نشر علمی. Halliday,M.A.k. (1989), Spoken & Written Language.Gb.Oup. Hallidy, M.A.K & Hassan, Ruqaiye, (1976), Cohesion in English, Londan: Longm. Lakoff, G. & Johnson, M. (2003). Metaphor We Live,by.Chicago & Londan: University of Chicago Press. | ||
|
Statistics Article View: 757 PDF Download: 559 |
||