
Number of Journals | 20 |
Number of Issues | 509 |
Number of Articles | 4,399 |
Article View | 8,251,835 |
PDF Download | 4,247,881 |
تربیت معنوی و بایستههای معنویتگرایی در بینش، مَنِش و کُنِش رضوی (ع) | ||
علوم تربیتی از دیدگاه اسلام | ||
Article 3, Volume 8, Issue 14, January 1399, Pages 53-72 PDF (659.17 K) | ||
Document Type: علمی - ترویجی | ||
DOI: 10.30497/edus.2020.75361 | ||
Author | ||
رسول حسین پور تنکابنی* | ||
دانشجوی دکتری فلسفه و حکمت اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد، خراسان رضوی، ایران. | ||
Receive Date: 12 May 2020, Accept Date: 12 May 2020 | ||
Abstract | ||
هدف پژوهش حاضر، تبیین رویکرد تربیتی امام رضا (ع) در عرصه معنویت دینی و بایسته های معنویت گرایی در نگرگاه ایشان بود. در این نوشتار ضمن تعریف مفاهیم نظری پژوهش (معنویت، معنویت دینی و تربیت معنوی)، نخست بنیادهای تربیت معنوی با نگرش دینی را مشخص کردیم. مهمترین بنیادهای تربیت معنوی در بستر فرهنگی رضوی، وجود امر قدسی / خداوند، وجود روح و وجود فراطبیعت (جهانهای برزخ و آخرت و عدم بسندگی و دلبستگی به جهان ماده) هستند. روش پژوهش در این مقاله، تحلیل محتوا بود و رویکرد قیاسی را ملاک مصداقیابی قرار دادیم. جامعه مخاطب، منابع روایی معتبر شیعی بهگونه عام و روایات وارده از امام رضا (ع) بهطور خاص بود که به بررسی درآمد. افزون بر این، اسنادی که به طرح و تبیین بایستههای معنویت دینی پرداخته اند، مورد مطالعه قرار گرفتند. یافته های پژوهش، شیوه های تربیت معنوی رضوی بودند که در چهار مورد کلی دستهبندی شده و برخی از آنها به موارد جزئیتر تقسیم شدند: 1ـ خداباوری / خداگرایی (که دربردارنده مقولههای بینشمحور و کُنشمحور است)، 2ـ خوشبینی و مثبت اندیشی (مشتمل بر شیوههای خالقمحور و مخلوق محور)، 3ـ افزایش آستانه تاب آوری دربرابر تلخ کامی ها 4ـ کم توجهی به دنیا. نتیجه ای که در این مقاله بهدست آمد، انحصار حصول آرامش پایدار روحی در بستر معنویت دینی ازطریق توجه حداکثری به امر قدسی و فراطبیعی، کاربست عقلانیت دینی و استدلالگرایی، دیانت و پایبندی به آموزه ها و دستورکارهای شرعی در زیست دنیوی است. | ||
Keywords | ||
آرامش; امر قدسی; خداباوری; مثبت اندیشی; قناعت; تاب آوری | ||
References | ||
قرآن کریم (ناصر مکارم شیرازی مترجم). نهجالبلاغه. (1383). (محمد دشتی مترجم). قم: طلوع مهر. آمدی، ع. (1407). غررالحکم و دررالکلم. بیروت: مؤسسة الأعلمی. ابوالقاسمی، م. (1393). عوامل بازدارنده سلامت معنوی. تاریخ پزشکی، 21، 233-211. اخوان ارمکی، م. و نعلچی، م. (1393). سبک زندگی معنوی امام رضا (ع)؛ الگویی برای آرامش روانی. فرهنگ رضوی، 7، 179-145. اشعری، ز.؛ باقری، خ. و حسینی، ا. (1391). بررسی مفهوم، اصول و روشهای تربیت معنوی از دیدگاه علامه طباطبایی. دوفصلنامه تربیت اسلامی، 5، 112-89. باغگلی، ح.؛ شعبانی ورکی، ب.؛ غفاری، ا. و نهاوندی، ع. (1391). نقد مفهوم معنویت در تربیت معنوی معاصر، معنویت دینی و نوپدید: تشابه ذاتی یا اشتراک لفظی. پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی، 16، 115-89. پروا، م. (1380). روانشناسی یکتاپرستی یا فانوس رستگاری. تهران: بیجا. حرانی، ا. (1367). تحفالعقول (احمد جنتی عطائی مترجم). تهران: امیرکبیر. حر عاملی، م. (1409). وسائل الشیعه. قم: آلالبیت. حکیمی، م. (1388). فرازهایی از سخنان امام رضا (ع). ج ۱. مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامی. دینپرست، م. (1383). سید حسین نصر دلباخته معنویت. تهران: کویر. رخشاد، م. (1384). در محضر علامه طباطبایی. قم: سماء قلم. سلحشوری، ا. (1390). حدود و ثغور تربیت اخلاقی، تربیت معنوی و تربیت دینی. رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 2، 56-41. شلدراک، ف. (1380). معنویت و الهیات (حسن قنبری مترجم). هفت آسمان، 9 و 10، 272-243. صدوق، م. (1404). عیون اخبار الرضا. بیروت: الأعلمی. صدوق، م. (1407). الامالی. قم: البعثه. طباطبایی، م. (1417). المیزان فی تفسیر القرآن. قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه. طبرسی، ا. (1364). مشکاة الانوار فی غرر الاخبار (سیدعبدالحسین رضایی نیشابوری مترجم). مشهد: طوس. غزالی، م. (1351). احیاءعلومالدین (مؤیدالدین محمد خوارزمی مترجم). به کوشش حسین خدیوجم. تهران: علمی فرهنگی. فردانش، ه. (1387). طبقهبندی الگوهای طراحی سازندهگرا براساس رویکردهای یادگیری و تدریس. مطالعات تربیتی و روانشناسی، 2، 21-5. کلینی، م. (1381). اصول کافی (لطیف و سعید راشدی مترجم). قم: اجود. مجلسی، م. (1403)، بحارالأنوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الأطهار. بیروت: الوفاء. دار احیاء التراث العربی. محمدی، ع. (1390). نقد نظریه تباین دین و معنویت. معرفت کلامی، 3، 136-115. مؤمنیراد، ا.؛ علیآبادی، خ.؛ فردانش، ه. و مزینی، ن. (1392). تحلیل محتوای کیفی در آیین پژوهش: ماهیت، مراحل و اعتبار نتایج. اندازهگیری تربیتی، 14، 222-187. میرعرب، ف. (1392). تربیت اعتقادی و معنوی با نگاهی قرآنی. قم: بوستان کتاب. نصر، ح. (1378)، معنویت و علم؛ همگرایی یا واگرایی (فروزان راسخی مترجم). نقد و نظر، 19 و 20، 87-74. نصر، ح. (1386). جنبشهای معنویتگرا: تصویر دیروز و چشمانداز فردا (منوچهر دینپرست مترجم). اخبار ادیان، 22، 62-57. | ||
Statistics Article View: 1,009 PDF Download: 510 |