News
Statistics
| Number of Journals | 20 |
| Number of Issues | 513 |
| Number of Articles | 4,443 |
| Article View | 8,509,414 |
| PDF Download | 4,506,982 |
تأمّلی فیزیکالیستی بر برخی از مهم‌ترین ادلّۀ تجرّد نفس نزد ابن‌سینا و ملاصدرا | ||
| حکمت سینوی (مشکوه النور) | ||
| Article 7, Volume 23, Issue 61, April 1398, Pages 123-141 PDF (512.71 K) | ||
| DOI: 10.30497/ap.2019.75322 | ||
| Author | ||
| مهدی همازاده ابیانه* | ||
| استادیار موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران | ||
| Receive Date: 19 February 2019, Revise Date: 05 January 2020, Accept Date: 05 January 2020 | ||
| Abstract | ||
| این مقاله درصدد تبیین نحوه تجرّد نفس در دو جریان اصلی فلسفۀ اسلامی و سپس بررسی برخی از استدلال‌ها بر این تجرّد از منظر فیزیکالیسم است. به‌این‌منظور در آغاز، دیدگاه ابن‌سینا دربارۀ «حدوث روحانی نفس» و کیفیت دوئالیسم جوهری مرور می‌شود؛ آن‌گاه دیدگاه «حدوث جسمانی نفس» و چگونگی پدید آمدن و سیر نفس تا تجرّد، از منظر صدرالمتألّهین، به‌همراه پنج استدلال از مهم‌ترین براهین اقامه‌شده از سوی این دو فیلسوف بزرگ اسلامی به سود تجرّد نفس، بررسی می‌شود. به‌این‌منظور، ضمن اشاره به برخی از مهم‌ترین دیدگاه‌های فیزیکالیستی معاصر دربارۀ ماهیت ذهن و حالات ذهنی، نشان داده می‌شود که براهین تجرّد نفس ـ که در این‌جا ذکر شده‌اند ـ اساساً ناظر به هیچ‌یک از دیدگاه‌های مهم فیزیکالیستی نیستند و آنها را مخدوش نمی‌سازند. نتیجۀ به‌دست‌آمده آن است که نظریات مهم فیزیکالیستی درون‌گرایانه (مانند تئوری پرطرفدار این‌همانی ذهن و مغز)، اساساً صورت‌بندی متفاوتی نسبت به آنچه استدلال‌های بوعلی و ملاصدرا در پی نفی آن هستند، دارد و با این نحوۀ مواجهه، مخدوش نمی‌شوند. همچنین نظریات مهم برون‌گرایانه (مانند تئوری پرطرفدار بازنمودگرایی برون‌گرا) نیز با پیش‌فرض‌ها و قرائت‌های استدلال‌کنندگان در فلسفۀ اسلامی از مادّی‌انگاری، همخوان نیست و شقوق دیگری از فیزیکالیسم دربارۀ ذهن مطرح می‌شود که از اساس، مطمح نظر استدلال‌کنندگان علیه مادّی‌انگاری دربارۀ نفس نبوده است؛ ضمن آنکه برخی ادلّۀ تجرّد، فارغ از عدم امکان مواجهه با تئوری‌های رقیب، خود به خلط جنبۀ معرفت‌شناختی با جنبۀ وجودشناختی هم دچار شده‌اند. | ||
| Keywords | ||
| ابن‌سینا; ملاصدرا; تجرّد نفس; حدوث نفس; فیزیکالیسم | ||
| References | ||
|
ابن‌سینا، حسین(1404هـ). الشّفاء(ج2)، کتاب النّفس. قم: مکتبه آیتالله المرعشی النجفی. ــــــــــــــ(1363). المبدأ و المعاد، النّص. تهران: مؤسّسه مطالعات اسلامی. صدرالدین شیرازی، محمّد(1368). الحکمه المتعالیه فی الأسفار العقلیه الأربعه. قم: مکتبه المصطفوی. ــــــــــــــ(1360). الشّواهد الرّبوبیه فى المناهج السّلوکیه. مشهد: المرکز الجامعی للنّشر. طوسی، نصیرالدّین محمد(1383). اجوبه المسائل النّصیریه. تهران،: پژوهشگاه علوم انسانی. فخر رازی، محمّد(1370). المباحث المشرقیه فى علم الالهیات و الطبیعیات، ج2. قم: بیدار. ــــــــــــــ(1407هـ). المطالب العالیه من العلم الالهی. بیروت: دارالکتاب العربی. طباطبائی، محمّدحسین(1981م). التعلیقه علی الحکمه المتعالیه فی الاسفار الأربعه، ج8. بیروت: دار إحیاء التّراث العربی. نائیجی، محمّدحسین(1388). شرح نفس شفا. قم: مؤسّسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی. Armstrong, D. M.(1980), The Nature of Mind, St. Lucia, Queensland: University of Queensland, P.16-31.
Bickle, John(1998), Psychoneural Reduction: The New Wave, Cambridge, MIT Press.
Block, Ned(1980) "What Is Functionalism?" in: Block, N. (ed.) Readings in Philosophy of Psychology, Vol. 2. MA: Harvard University Press.
Burge, Tyler(1979), “Individualism and the Mental”, Midwest Studies of Philosophy, vol. 4, P.73-121.
ــــــــــــــ(1982), “Other Bodies”, Thought and Object: Essays on Intentionality, A. Woodfield, (ed.), Oxford University Press, P.97-120.
Chalmers, David(2010), The Character of Consciousness, Oxford: Oxford University Press.
Fodor, Jerry(1989), Psychosemantics, MA: The MIT Press.
Hooker, Clifford(1981), “Towards a General Theory of Reduction. Part III: Cross-Categorial Reductions”, Dialogue, Vol 20. pp. 496-529.
Kim, Jaegwon(1992), “Multiple Realization and the Metaphysics of Reduction”, Philosophy and Phenomenological Research, Vol 52, pp. 1-26.
ــــــــــــــ(2010), Philosophy of Mind (3rd ed.), Boulder, CO: Westview Press .
Loux, Michael(2006), Metaphysics; A Contemporary Introduction, 3th ed., Routledge.
McLaughlin, Brian(1995), “Varieties of Supervenience”, E. Savellos, and U. Yalcin (eds.), Supervenience; New Essay, Cambridge University Press.
Putnam, Hillary(1975), “The Meaning of Meaning”, Philosophical Papers, ii, Cambridge University Press.
Smart, J. J. C.(1962), “Sensations and Brain Processes”, V. C. Chappell (ed.), The Philosophy of Mind, Englewood Cliffs, Prentice-Hall, Inc., New York, pp. 160-172.
Tye, Michael(2009), Consciousness Revisited; Materialism Without Phenomenal Concepts, MA: The MIT Press. | ||
|
Statistics Article View: 315 PDF Download: 390 |
||